Արգենտինական պեսո

Արգենտինական պեսո, Արգենտինա պետության արժույթ։ Բաղկացած է 100 սենտավոյից։ ISO 4217 կոդ, հապավումը ARS. Նախկինում Արգենտինայի արժույթը կոչվում էր նաև «պեսո», այժմ պեսոյի նախկին թողարկումներն այլ անվանումներ ունեն (ազգային արժույթի պեսո, թիվ 18188 օրենքի պեսո, արգենտինական պեսո և այլն)։ Արգենտինայի ժամանակակից արժույթը ներդրվել է այն բանից հետո, երբ ավստրալը վերացավ 1992 թվականին։ Պեսոյի փոխարժեքը 2002-2008 թվականներին ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ տատանվել է 3 պեսոյի շուրջ, 2009-2011 թվականներին եղել է մոտ 4 պեսո, 2015 թվականի վերջին կազմել է մոտ 10 պեսո մեկ դոլարի դիմաց։ Պեսոյի փոխարժեքը պահպանելու համար Կենտրոնական բանկի կողմից պարբերաբար ԱՄՆ դոլարի գնումներ են եղել։

Արգենտինական պեսո
500 պեսո 1895 թվական 10 պեսո 1956 թվական
ISO 4217 կոդ	ARS (032)
Երկիր	Արգենտինա
Կազմված է	100 սենտավո (1⁄100)
Նշան	$
Սիմվոլ	$
Մետաղադրամներ	1, 5, 10, 25, 50 սենտավո,1, 2, 5, 10 պեսո
Թղթադրամներ	10, 20, 50, 100, 200, 500 և 1000 պեսո
Դրամահատարան	Արգենտինայի դրամահատարան

Շրջանառության մեջ կան 1000, 500, 200,100, 50, 20, 10 պեսո անվանական արժեքներով թղթադրամներ, 1, 2, 5 և 10 պեսո անվանական արժեքներով մետաղադրամներ, ինչպես նաև 50, 25, 10, 5 և 1 ցենտ արժողությամբ մետաղադրամներ։

Պատմական պեսո

Հիմնական հոդված՝ Արգենտինական պեսո (պատմություն)

Պեսո 1992 թվականից

1992 թվականին ներդրված պեսոն փոխարինեց ավստրալին $1$ պեսո $=$ $10,000$ ավստրալ փոխարժեքով։ Ներդրվեց նաև այսպես կոչված փոխարկելի պեսոն՝ Կենտրոնական բանկի սահմանած փոխարժեքով՝ $1$ պեսո $=$ $1$ ԱՄՆ դոլար հարաբերակցությամբ։ Նոր պեսոն մոտավորապես հավասար էր 10 տրիլիոն «moneda nacional» պեսոյի։ 2001 թվականի ֆինանսական ճգնաժամից հետո ֆիքսված փոխարժեքը խախտվեց։ 2002 թվականի հունվարի 11-ին արգենտինական պեսոն առաջին անգամ ազատ վաճառքի հանվեց 11 տարի ԱՄՆ դոլարի հետ կապակցվածությունից հետո։ 2002 թվականի հունվարից փոխարժեքը տատանվում է մինչև չորս պեսոյի մեկ ԱՄՆ դոլարի համար (այսինքն՝ արժեզրկում 75%)։ Արտահանման բումը հանգեցրեց ԱՄՆ դոլարի զանգվածային ներհոսքի Արգենտինայի տնտեսություն, ինչը հանգեցրեց ազգային արժույթի կայունացմանը։

Որոշ ժամանակ անց Կենտրոնական բանկը հայտարարեց, որ սատարում է արտահանման մրցունակությունը պահպանելու նպատակով ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ փոխարժեքը 2,90-ից 3,10 պեսոյի սահմաններում պահելու ռազմավարությանը։ Անհրաժեշտության դեպքում ԿԲ-ն ազատ շուկայում պեսո է տպում և դոլար գնում (երբեմն մեծ քանակությամբ՝ օրական 10-ից 100 մլն ԱՄՆ դոլարի սահմաններում)՝ պեսոն գնաճից պաշտպանելու համար, պահոցներում կուտակվել է 27000 մլն ԱՄՆ դոլար։ Կենտրոնական բանկի՝ չնայած 2006 թվականի հունվարին ԱՄՀ-ին վճարման համար ծախսել է 9810 մլն դոլար։

Եթե համեմատենք արգենտինական պեսոն բրազիլական ռեալի հետ, որը մոտավորապես նույն մակարդակի վրա էր, ինչ արգենտինական պեսոն մինչև 2003 թվականի սկիզբը, երբ երկու արժույթները փոխանակվում էին երեքին մեկ ԱՄՆ դոլարով, ապա ռեալն ավելի կայուն էր, քան պեսոն՝ Բրազիլիայի Կենտրոնական բանկի կողմից դոլարային պահուստների կուտակուման տեմպերի դանդաղման պատճառով։ 2015 թվականի վերջին ռեալն արժե մոտավորապես 2,6 արգենտինական պեսո։

2015 թվականի դեկտեմբերի 17-ից արգենտինական պեսոն կրկին դառնում է ազատ փոխարկելի արժույթ։

Մետաղադրամներ

1992 թվականին թողարկվել են 1, 5, 10, 25 և 50 ցենտավո մետաղադրամներ, 1 պեսո՝ 1994 թվականին։ 1 ցենտավո մետաղադրամը շրջանառությունից դուրս է եկել 2001 թվականին։ Նյութերի արտադրություն.

1 սենտավո 1992-1997 թվականներին հատվել է ալյումինե բրոնզից, 1997-2001 թվականներին այս մետաղադրամը հատվել է բրոնզից (97% պղինձ, 3% անագ)։

5 սենտավո 1992, 1993, 2004 և 2005 թվականներին ալյումինե բրոնզից հատվել է 5 ցենտավո, իսկ 1993, 1994 և 1995 թվականներին կպրոնիկելից։ 2006-ից 2010 թվականներին 5 ցենտավո մետաղադրամը հատվել է արույրե ծածկով։

10 սենտավո հատվել է ալյումինե բրոնզից 1992, 1993, 1994, 2004, 2005 և 2006 թվականներին, իսկ 2006, 2007, 2008, 2009 և 2010 թվականներին այն հատվել է արույրե ծածկով։

25 սենտավո 1992-1993 թվականներին ալյումինե բրոնզից հատվել է 25 ցենտավո, 1993, 1994 և 1996 թվականներին՝ պղինձ-նիկել։ 2009 և 2010 թվականներին այն հատվել է ալյումինե բրոնզից։

50 սենտավո 1992, 1993 և 1994 թվականներին ալյումինե բրոնզից հատվել է 50 ցենտավո։ 2009 և 2010 թվականներին 50 ցենտավո մետաղադրամը հատվել է ալյումինե բրոնզից։

1 պեսո հատվել է 1994, 1995, 1996, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 և 2011 թվականներին։ Մետաղադրամի բաղադրությունը՝ օղակը պղինձ-նիկելի համաձուլվածք է, իսկ մետաղադրամի կենտրոնական մասը պատրաստված է ալյումինից։

2010 թվականին թողարկվել են նոր բիմետալիկ 2 պեսո մետաղադրամներ, որոնք ունեն պղինձ-նիկելային օղակ և ալյումինե բրոնզե կենտրոն։

Այն բանից հետո, երբ 2017 թվականի վերջում թողարկվեցին 1 և 5 պեսո մետաղադրամներ «Արգենտինական ծառեր» նոր շարքից, իսկ 2018 թվականի վերջում այս շարքի շարունակություն՝ 2 և 10 պեսոյի մետաղադրամներ, այնուհետև նախորդ թողարկումների բոլոր մետաղադրամները։ գնաճի պատճառով աստիճանաբար հանվում են շրջանառությունից՝ իրենց չնչին արժեքի պատճառով, երբեմն ավելի քիչ, քան մետաղի արժեքը, որից պատրաստված են գնաճի պատճառով։

շրջանառվող մետաղադրամներ

Նոմինալ	դիմերես	դարձերես	դարձերեսի նկարագրություն	Տրամագիծ	Քաշ
1 սենտավո			Դափնու պսակ	16,2 մմ	1,77 գ
5 ցենտավո			Մայիսյան արև	17,2 մմ	2,25 գ
10 ցենտավո			Արգենտինայի զինանշան	18,2 մմ	2,25 գ
25 ցենտավո			Բուենոս-Այրեսի քաղաքապետարան	24,2 մմ	6,10 գ
50 ցենտավո			Տուկումանի տուն	25,2 մմ	5,80 գ
1 պեսո			Հարավային Ամերիկայի պրովինցիաների միացյալ զինանշան	23 մմ	6,35 գ
2 պեսո			Մայիսյան արև	24,5 մմ	7, 20 գ

Հոբելյանական մետաղադրամներ

Իրադարձություն	Տորեթիվ	Նոմինալ (պեսո)
Ազգային սահմանադրական կոնվենցիա	1994	2 և 5 պեսո (պղնձի նիկել), 2 և 5 պեսո (արծաթ), 25 և 50 պեսո (ոսկի)
ՄԱԿ-ի 50 ամյակ	1995	1 պեսո (արծաթ), 5 պեսո (ոսկի)
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի 50 ամյակ	1996	50 ցենտավո և 1 պեսո
Կանանց ընտրական իրավունքի 50 ամյակ	1997	50 ցենտավո և 1 պեսո
Մետաղադրամ նվիրված Մերկոսուրին	1998	50 ցենտավո և 1 պեսո
Խորխե Լուիս Բորխեսի ծննդյան 100 ամյակ	1999	2 պեսո (պղնձի նիկել), 1 պեսո (արծաթ), 5 պեսո (ոսկի)
Գեներալ Մարտին Գուեմեսին նվիրված մետաղադրամ	2000	50 ցենտավո և 5 պեսո (պղինձ-ոսկի)
Գեներալ Խոսե դե Սան Մարտինի մահվան 150-ամյակին նվիրված	2000	50 ցենտավո (ալյումինե բրոնզ) և 5 պեսո (ոսկի-պղինձ)
Կոմադորո Ռիվադավիա քաղաքիի հիմնադրման 100-ամյակին նվիրված	2001	5 պեսո (ոսկի)
Գեներալ Խոսե դե Ուրկիսայի ծննդյան 200-ամյակ (1801-2001)	2001	1 պեսո (բիմետալ) և 5 պեսո (ոսկի-պղինձ)
2006 ՖԻՖԱ-ի աշխարհի առաջնություն, Գերմանիա	2004 и 2005	5 պեսո (արծաթ) և 10 պեսո (ոսկի)
Էվա Պերոնի մահվան 50 տարի	2004	2 պեսո (պղնձի նիկել), 1 պեսո (արծաթ) և 5 պեսո (ոսկի)
70-ամյակ BCRA	2005	1 պեսո (արծաթ)
Լատինական Ամերիկայի շարք	1996, 1998, 2000, 2002, 2005	1 պեսո (արծաթ)
Մարդու իրավունքների, հիշողության, ճշմարտության և արդարության պաշտպանություն	2006	2 պեսո (արծաթ)
Ֆոլկլենդյան պատերազմի 25-ամյակը	2007	2 պեսո (պղնձի նիկել)
Արգենտինայի նավթարդյունաբերության 100-ամյակը	2007	2 պեսո (պղնձի նիկել, արծաթ, ոսկի)
Մարդու իրավունքների հռչակագրի 60-ամյակը	2008	2 պեսո (պղնձի նիկել)
Արգնտինայի հանրապետությա կենտրոնական բանկի 75-ամյակ	2010	2 պեսո (պղնձի նիկել), 5 պեսո (ոսկի), 2 պեսո (արծաթ)
Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը 2010 Հարավային Աֆրիկայում	2010	10 պեսո (ոսկի), 5 պեսո (արծաթ)
Ֆոլկլենդյան պատերազմի 30-ամյակը	2012	2 պեսո Օղակը՝ ալյումինե բրոնզ, կենտրոնը՝ պղնձե նիկել

Արգենտինայի երկուհարյուրամյակի պատվին թողարկված մետաղադրամներ
Նոմինալ	Թողարկման տարեթիվ	Շրջանագիծ	Քաշ	Մետաղ
1 պեսո	2010	23 մմ	6,35 գ	Օղակը՝ պղինձ-նիկել, կենտրոնը՝ ալյումինե բրոնզ
Ավերս	Ռեվերս
	Պուկարա դե Տիլկարա	Էլ Պալմար զբոսայգի	Մար դել Պլատա	Պերիտո Մորենո	Ակոնկագուա

Թղթադրամներ

Շրջանառության մեջ կան թողարկման տարբեր տարիների 10, 20, 50, 100, 200, 500 և 1000 պեսոյի թղթադրամներ։

Թողարկում 1997 - 2003 թվականներ
Պատկեր		Նոմինալ (պեսո)	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Նկարագրություն		Տարեթիվ տպագրման
դիմերես	դարձերես				դիմերես	դարձերես
		2	65 х 155	կապույտ, կարմիր	Բ․ Միտրեի դիմանկար	Բ․ Միտրեի թանգարան	1997-2018
		5	65 х 155	կանաչ, մանուշակագույն	Խոսե դե Սան Մարտինի դիմանկարը	Մենդոսայում փառքի հուշարձանի հատված	1998-2020
		10	65 х 155	շագանակագույն,կանաչ	Մանուել Բելգրանոյի դիմանկարը	Դրոշի հուշարձան Ռոսարիոյում	1998
		20	65 х 155	կարմիր, դեղին	Խուան Մանուել դե Ռոսասի դիմանկարը	Օլիգադոյի ծովային ճակատամարտը	1999
		50	65 х 155	դեղին, մանուշակագույն	Դոմինգո Ֆաուստինո Սարմիենտոյի դիմանկարը	Կառավարության շենքը	1999
		100	65 х 155	մանուշակագույն, կանաչ	Խուլիո Ռոկայի դիմանկարը	Նոր տարածքներ ժամանած հեծյալներ	1999

Թղթադրամների դիզայնի նոր նախագծեր

2008 թվականին Արգենտինայի կոնգրեսին ներկայացվեցին նոր թղթադրամների մի քանի նախագծեր, որոնք, ըստ դրանց ստեղծողների մտադրության, պետք է փոխարինեին շրջանառության մեջ գտնվող ներկայիս թղթադրամներին։ Նրանցից մեկը՝ Բուենոս Այրեսի պատգամավոր պարոն Ռոյ Կորտինան (Սոցիալիստական կուսակցություն) և նրա համախոհ Կլաուդիո Մորգադոն (Հաղթանակի ճակատ), բարձրացրել են Բարտոլոմե Միտրի դիմանկարը Էվա Պերոնի դիմանկարը 2 պեսոանոց թղթադրամի վրա փոխարինելու և Խուան Մանուել դե Ռոսասի պատկերը Մարիանո Մորենոյի պատկերի հետ փոխարինելու հարցը՝ 20 պեսո թղթադրամի վրա։

Բացի այդ, այլ թղթադրամների վրա պատկերների փոխարինում, օրինակ՝ 50 պեսո, որի վրա նախատեսված էր Մանուել Բելգրանոյի պատկերը և 10 պեսո, որի վրա նախատեսված էր Խուան Մանուել դե Ռոսասի պատկերը, ինչպես նաև 100 պեսո, որի համար հեղինակները։ նախատեսված է Խոսե դե Սան Մարտինի կերպարի համար։ Մեկ այլ նախագիծ, որը ներկայացրել է պատգամավոր Սեսիլիա Մերհանը (Կորդոբայից), ով առաջարկել է Խուլիո Ռոկայի դիմանկարը փոխարինել Խուան Ազարդուի դիմանկարով, հայտնվել է 100 պեսո թղթադրամի վրա, անկախության պատերազմի մասնակից Վերին Պերուից հեղափոխական Խուան Ազարդուն է։ Լսելով բոլոր առաջարկները՝ Արգենտինայի դրամահատարանը թողարկել է 100 պեսոանոց թղթադրամ՝ Էվա Պերոնի դիմանկարով, թղթադրամի շրջանառությունը շրջանառության մեջ կազմել է 20 միլիոն թղթադրամ։

Թղթադրամների նմուշ 2012-2016 թթ

2012 թվականի սեպտեմբերի 20-ին շրջանառության մեջ է դրվել 100 պեսոանոց թղթադրամը՝ Էվա Պերոնի դիմանկարով։ 2016 թվականին շրջանառության մեջ են մտել 200 եւ 500 պեսո նոր թղթադրամներ, մասնավորապես՝ 2016 թվականի հոկտեմբերի 26-ին ստացվել է 200 պեսո, իսկ 2016 թվականի հունիսի 29-ին՝ 500 պեսո։ Այնուհետև 2017 թվականի աշնանը շրջանառության մեջ են դրվել 20 և 1000 պեսոյի թղթադրամներ, իսկ 2018 թվականին թողարկվել են 50 և 100 պեսոյի նոր թղթադրամներ։ 2020 թվականին հայտարարվեց 5000 պեսո թղթադրամ թողարկելու պլանների մասին։ 2021 թվականի մայիսի 16-ին թղթադրամի դիզայնը հաստատվել է, սակայն դրա թողարկման ստույգ ամսաթիվը չի նշվում։

Դիմերես	Դարձերես	Նոմինալ (պեսո)	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Նկարագրություն (դիմերես)	Նկարագրություն (դարձերես)	Թողարկման տարեթիվ
		5		Կապտավուն կանաչագույն	Խոսե Դե Սան Մարտինի դիմանկարը	Նշանավոր ազատամարտիկներ Հարավային Ամերիկայի երկրներ	2015-2020
		10		Շագանակագույն	Գեներալի Մանուել Բելգրանոյի դիմանկարը		2016
		20		կարմիր	Գուանակո	Պատագոնական անապատ	2017
		50		Կապույտ	Ֆոլկլենդյան կղզիներ	Գաուչո Անտոնիո Ռիվերոն Արգենտինայի դրոշով. Դարվինի լանդշաֆտ և գերեզմանատուն (Արգենտինական գերեզմանատուն Ֆոլքլենդյան կղզիներում) «Գեներալ Բելգրանո» հածանավ (խորտակվել է թագավորական նավատորմի կողմից Ֆոլկլենդյան պատերազմի ժամանակ, 02.05.1982)	2015
		100		Վարդագույն	Մարիա Էվա Դուարտե դե Պերոնի դիմանկարը	Ռելիեֆ Օգոստոսի Խաղաղության զոհասեղանի վրա (Altar of Peace of Augustus), Հռոմ	2012
		200		Կապույտ	Հարավային կետ (Eubalaena australis), ծաղիկներ	Կետ, ծովային միջավայր և արգենտինական քարտեզ	2016
		500		Կանաչ	Յագուար (panthera onca), ծաղիկներ	Յագուարի ձագ, Յունգասի ջունգլիներ և Արգենտինա քարտեզ	2016
		1000		Դեղին	Իրական վառարաններ պատրաստող	Պամպա	2017
		5000

Փոխարժեքի ռեժիմ

Վերջին տարիներին արգենտինական պեսոն զգալիորեն անկում է ապրել։ Այսպիսով, 2020 թվականի հոկտեմբերին արգենտինական պեսոյի ոչ պաշտոնական փոխարժեքը դոլարի նկատմամբ հասել է 195 պեսոյի, իսկ 2017 թվականից ի վեր գնաճը 20% -ից բարձր է։ Պաշտոնական փոխարժեքը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ 2002-2008 թվականներին կազմել է մոտ 3 պեսո մեկ դոլարի դիմաց։ 2009 թվականից մինչև 2015 թվականն ընկած ժամանակահատվածում դոլարը բարձրացել է մինչև 6 պեսո, իսկ արդեն 2015 թվականին այն հասել է 10 պեսոյի։ 2019 թվականի օգոստոսին դոլարը հասել է 60 պեսոյի, որն իր հերթին հրահրվել է 2019 թվականին Արգենտինայում կայացած նախագահական ընտրություններով։

Հիմնականում 2021 թվականին բարձր գնաճի պատճառով հայտարարվեց 5000 պեսո թղթադրամ թողարկելու պլանների մասին։ 2021 թվականի հունիսի սկզբի դրությամբ դոլարը 90 պեսոյից բարձր է։

Արտաքին հղումներ

• Արգենտինա թղթադրամների կատալոգ
• Արգենտինայի թղթադրամների պատկերասրահ(գերմ.)(անգլ.)

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Արգենտինական պեսո կատեգորիայում։