Վիքիպեդիա

Արամ Ղանալանյան

հայ բանասեր

Արամ Տիգրանի Ղանալանյան (փետրվարի 12, 1909(1909-02-12)[1][2], Ախալցխա[1][2] - հունիսի 9, 1983(1983-06-09)[2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2]), հայագետ, գրականագետ, բանահավաք։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1970)։ ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ (1965 թ.), ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1977 թ.)։ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1967 թ.)[3]։

Արամ Ղանալանյան
Ծնվել էփետրվարի 12, 1909(1909-02-12)[1][2]
Ախալցխա[1][2]
Մահացել էհունիսի 9, 1983(1983-06-09)[2] (74 տարեկան)
Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2]
ԳերեզմանԹոխմախի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունբանահավաք, գրականագետ, հայագետ և դասախոս
Հաստատություն(ներ)Երևանի պետական համալսարան[1], Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան, ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ և Պատմաբանասիրական հանդես
Գործունեության ոլորտբանասիրություն
ԱնդամակցությունՀՀ ԳԱԱ
Ալմա մատերԵՊՀ պատմության ֆակուլտետ (1931)[1]
Կոչումակադեմիկոս[1][2]
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր[1][2] (1970)
Պարգևներ
«Պատվո նշան» շքանշան
և Հայկական ԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ

Հովհաննես Ղանալանյանի եղբայրը։

Կենսագրություն խմբագրել

Արամ Ղանալանյանը ծնվել է 1909 թվականի փետրվարի 12-ին Ախալցխայում, սովորել է Ախալցխայում, ապա ուսումը շարունակել Թիֆլիսի 72-րդ միջնակարգ դպրոցում, այնուհետև տեղափոխվել է Երևան։ 1927 թվականին ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի պատմագրական ֆակուլտետը՝ աշակերտելով Մանուկ Աբեղյանին, Հրաչյա Աճառյանին, Գրիգոր Ղափանցյանին, Արսեն Տերտերյանին։

1931-1933 թթ. դասավանդել է Երևանի հանրակրթական դպրոցներում։ 1932 թվականին իր համալսարանական դասախոս Ցոլակ Խանզադյանի հանձնարարականով և Կ. Մելիք-Օհանջանյանի օժանդակությամբ աշխատանքի է ընդունվում Հայաստանի նյութական մշակույթի պատմության ինստիտուտ և սկիզբ դնում իր գիտահետազոտական գործունեությանը։ 1937-1941 թթ. դասախոսել է ԵՊՀ-ում և 1934-1951 թթ.՝ Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական մանկավարժական ինստիտուտում։ 1932-1938 թթ. եղել է ՀԽՍՀ մշակույթի պատմության, ինչպես նաև պատմության և գրականության ինստիտուտների կրտսեր գիտաշխատող, 1938-1939 թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԱ հայկական մասնաճյուղի լեզվի և գրականության ինստիտուտի բաժնի վարիչ, 1941-1943 թթ.՝ ավագ գիտաշխատող, 1943-1960 թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի ժողովրդական բանահյուսության բաժնի վարիչ, 1960-1983 թթ.՝ ավագ գիտաշխատող։

1941 թվականին պաշտպանում է թեկնածուական ատենախոսություն ( «Աբովյանը և ժողովրդական բանահյուսությունը» ), 1970 թվականին՝ դոկտորական ատենախոսություն ( «Հայ ժողովրդական ավանդությունները» )։ Իր գիտական ծանրակշիռ վաստակի համար Ա. Ղանալանյանը 1965 թվականին ընտրվում է Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ, 1977 թվականին՝ ակադեմիկոս։ Եղել է «Պատմաբանասիրական հանդեսի» գլխավոր խմբագրի տեղակալ[4]։

1967 թվականին Արամ Ղանալանյանին շնորհվել է գիտության վաստակավոր գործչի պատվանուն, 1951 թվականին պարգևատրվել է «Պատվո նշան» շքանշանով։ Արամ Ղանալանյանը երկար տարիներ եղել է Մ. Աբեղյանի անվան գրականության, ՀԽՍՀ ԳԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտների, Մաշտոցի անվան Մատենադարանի գիտական խորհուրդների անդամ, գրականության ինստիտուտի դոկտորական աստիճաններ շնորհող մասնագիտացված գիտխորհրդի նախագահի տեղակալ և մինչև իր կյանքի ավարտը «Պատմաբանասիրական հանդեսի» գլխավոր խմբագրի տեղակալն էր։ Վախճանվել է Երևանում, 1983 թվականի հունիսի 9-ին[5]։

Հեղինակած աշխատանքները խմբագրել

  • «Հայ շինականի աշխատանքի երգերը» (1937 թ.)
  • «Պռոշյանը և ժողովրդական բանահյուսությունը» (1938 թ.)
  • «Նմուշներ հայկական հակակրոնական ֆոլկլորից» (1938 թ.)
  • «Սասունցի Դավիթ, Հայ ժողովրդական վեպ», «Սասունցի Դավթի» պատմիչների կյանքն ու գործունեությունը» (1939 թ.)
  • «Աբովյանը և ժողովրդական բանահյուսությունը» (1941 թ.)
  • «Հայ ժողովրդական հերոսապատումները» (1942 թ.)
  • «Թշնամու կերպարը հայկական հին բանահյուսության մեջ» (1943 թ.)
  • «Հայ քաջորդիներ» (1943 թ.)
  • «Հայկական առածանի» (1951 թ.)
  • «Ավ. Իսահակյանի ստեղծագործության ժողովրդական ակունքները» (1955 թ.)
  • «Մ. Նալբանդյանը և ժողովրդական բանահյուսությունը» (1959 թ.)
  • Առածանի (1960 թ.)
  • «Սայաթ-Նովայի ստեղծագործության ժողովրդական ակունքները» (1963 թ.)
  • «Թումանյանը և ժողովրդական բանահյուսությունը» (1964 թ.)
  • «Ավանդապատում» (1969 թ.)
  • «Հայ գրականությունը և բանահյուսությունը» (1986 թ.)[6]

Հեղինակած հոդվածները խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 7. — էջ 25.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 3.
  3. ↑ «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ»։ Վերցված է 2023-06-08 
  4. ↑ Արամ Ղանալանյան. Պատմա-բանասիրական հանդես, № 2-3
  5. ↑ «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ»։ Վերցված է 2023-06-08 
  6. ↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ քարտարան- Արամ Ղանալանյան»։ Վերցված է 2023-06-08 

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 25)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արամ_Ղանալանյան&oldid=8816144» էջից