Ավետարան ըստ Հովհաննեսի
Ավետարան ըստ Հովհաննեսի (հուն․՝ Κατὰ Ἰωάννην, (բառացիորեն՝ «Հովհաննեսից»), լատին․՝ Evangelium secundum Ioannem), Նոր Կտակարանի չորրորդ գիրքը, Ավետարաններից մեկը։ Համաձայն եկեղեցական ավանդության գրվել է I դ. վերջին (90-ական թթ.), Եփեսոս քաղաքում Հիսուս Քրիստոսի «սիրեցյալ աշակերտ» Հովհաննես առաքյալի կողմից, որն ընդառաջել է հավատացյալների խնդրանքին գրել այն, ինչ դուրս է մնացել Մատթեոսի, Մարկոսի և Ղուկասի ավետարաններից։ Ավետարանիչը հետևյալ կերպ է ներկայացնում երկի գրության պատճառը. «Այլ այսքանը գրվեց, որ դուք հավատաք, թե Հիսուս Քրիստոսն է՝ Աստծու Որդին. նաև՝ որպեսզի հավատաք ու նրա անունով հավիտենական կյանքն ընդունեք» (20.31)։
Հովհաննեսի ավետարանն ունի աստվածաբանական բացառիկ կարևորություն, քանի որ այնտեղ բացահայտորեն է արտահայտված Քրիստոսի Աստվածության գաղափարը։ Դա երևում է Ավետարանի հենց սկզբնական տողերից «Ի սկզբանէ էր Բանն եւ Բանն էր առ Աստուած եւ Աստուած էր Բանն»։
Ավետարանի կառուցվածքը
խմբագրելԱվետարանը բաղկացած է 21 գլխից։ Հովհաննեսի ավետարանի բովանդակությունը հիմնականում հետևյալն է.
- Հավիտենական Խոսքը՝ Քրիստոս, նրա երկրային ծնունդը՝ մարմնացումը և Հովհաննես Մկրտչի վկայությունը Հիսուսի մասին (1.1–34)։
- Հիսուսի առաջին աշակերտները, Փիլիպպոսի և Նաթանայելի կոչումը, Կանայի հարսանիքը, Տաճարում առ¨տուր անողների վտարումը, Հիսուս և Նիկոդեմոս, զրույց սամարացի կնոջ հետ (1.35–4.42)։
- Բժշկումներ, Մարդու Որդուն տրված իշխանության մասին (4.43–5.47)։
- Հացի բազմացումը, Հիսուսը քայլում է ծովի վրայով (6.1–21)։ Հիսուս՝ կենաց հաց (6.22–72)։
- Վեճ Հիսուսի անձի շուրջ (գլ. 7)։ Շնացող կինը (8.1–11)։
- Հիսուս՝ լույսն աշխարհի (8.12–59)։
- Ի ծնե կույրի բժշկումը (գլ. 9)։ Ճառ բարի հովվի մասին (գլ. 10)։
- Ղազարոսի հարությունը (գլ. 11)։
- Մուտք Երուսաղեմ, խաչի խորհուրդը (գլ. 12)։
- Հիսուսը լվանում է իր աշակերտների ոտքերը (13. 1–20), կանխասացություններ (13. 21–16.33)։
- Հիսուսի աղոթքն առ Հայր (գլ. 17)։ Մատնությունը, չարչարանքները, խաչելությունը և հարությունը (18.1–19.42)։
- Հարուցյալ Քրիստոս, երևումներն իր աշակերտներին, Թովմաս առաքյալի անհավատությունը, այլ երևումներ (20.1–21.25)[1]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002, էջ.129: