Առյուծաթաթ հայկական
| Առյուծաթաթ հայկական | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Գորտնուկածաղկավորներ (Ranunculales) |
| Ընտանիք | Ծորենազգիներ (Berberidaceae) |
| Ենթաընտանիք | Ծորենայիններ (Berberidoideae) |
| Տրիբա | Leonticeae |
| Ցեղ | Առյուծաճանկ (Leontice) |
| Տեսակ | Առյուծաթաթ հայկական (L. armeniaca) |
| Միջազգային անվանում | |
| Leontice armeniaca | |
Առյուծաթաթ հայկական (լատին․՝ Leontice armeniaca), ծորենազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Պալարանման, փքված ստորերկրյա մասով թխակապույտ բազմամյա խոտաբույս է։ Տերևները եռմասնյա են։ Բարձրությունը 10-25 սմ է։ Ծաղիկները դեղին են և հավաքված են ողկույզում։ Պտուղը օվալ տուփիկ է[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Արարատյան հարթավայր, Երասխի լեռնաշղթա, Ուրծի լեռնաշղթայի ստորոտ)։ Հանդիպում է նաև Նախիջևանում և Հյուսիսային Իրանում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 900–1200 մ բարձրությունների վրա, կիսաանապատում, չոր քարքարոտ, աղային-կավոտ լանջերին։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիս ամիսներին, պտղաբերում՝ մայիս-հունիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է։ Ներկայումս հայտնի է մեկ պոպուլյացիա, որը մասնատված է։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակին, կապված աճելավայրերի պայմանների փոփոխության հետ, սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների կրճատման վտանգ։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանության գործողություններ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.