Աշոտ Բայադյան

հայ տնտեսագետ
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Բայադյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Աշոտ Հակոբի Բայադյան (հունիսի 2, 1946(1946-06-02), Մեծ Պարնի, Համամլուի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ տնտեսագետ։ Տնտեսագիտության դոկտոր (2002), պրոֆեսոր (2003): 2013 թվականից «Ֆինանսներ և էկոնոմիկա» ամենամյա հանդեսի գլխավոր խմբագիր։ Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում Ը.00.03 մասնագիտության որակավորման քննական հանձնաժողովի նախագահ։ Բազմաթիվ ուսումնական հաստատությունների «Ֆինանսներ և վարկ», «Հաշվապահական հաշվառում և աուդիտ» մասնագիտությունների գծով պետական քննական հանձնաժողովի նախագահ։

Աշոտ Բայադյան
Ծնվել էհունիսի 2, 1946(1946-06-02) (77 տարեկան)
ԾննդավայրՄեծ Պարնի, Համամլուի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Հայաստան
ԿրթությունԵրևանի պետական համալսարան (1970) և Մոսկվայի պետական համալսարան (1985)
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանտնտեսագիտության դոկտոր (2002)
Մասնագիտությունտնտեսագետ

Կենսագրություն խմբագրել

Աշոտ Բայադյանը ծնվել է 1946 թվականի հունիսի 2-ին, Մեծ Պարնի (Հայաստան Լոռու մարզ) գյուղում։ 1965 թվականին ավարտել է տեղի դպրոցը։ Նույն թվականին ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի տնտեսագիտական ֆակուլտետի «Տնտեսագիտական կիբեռնետիկա» բաժինը, որն ավարտել է 1970 թվականին։ 1985 թվականին ավարտել է Մոսկվայի Մ. Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանի տնտեսագիտության ֆակուլտետի հեռակա ասպիրանտուրայի «Վիճակագրություն» բաժինը, որտեղ էլ պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսությունը։ Բայադյանի հետագա գործունեությունը նշանավորվել է տեսականի և կիրառականի զուգորդման արգասաբեր ճանապարհով. 1970-1975 թվականներին եղել է Երևանի մաթեմատիկական մեքենաների գիտահետազոտական ինստիտուտի տնտեսագետ-ինժեներ, 1975-1984 թվականներին՝ Հայաստանի գյուղատնտեսական նախարարության հաշվողական կենտրոնում բաժնի վարիչ, 1993-1996 թվականներին՝ վարչությունների պետ ՀՀ նյութական ռեսուրսների նախարարությունում, Հայաստանի կենտրոնական բանկում և Հայագրոբանկում, 1996-1998 թվականներին՝ ֆինանսատնտեսագիտական վարչության պետ Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիայում։ 1998 թվականից՝ նույն ակադեմիայի նորաստեղծ «Ֆինանսներ և վարկ» ամբիոնի վարիչ, 2013 թվականից՝ ՀՀ ԳԱԱ Մ. Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտում որպես բաժնի վարիչ՝ համատեղելով «Ֆինանսներ և էկոնոմիկա» ամենամսյա հանդեսի գլխավոր խմբագրի պարտականությունները[1]։

2002 թվականին «Տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական դրության գնահատման մեթոդաբանական հարցերը» հետազոտության համար Բայադյանը ստանում է տնտեսագիտության դոկտորի աստիճան, իսկ 2004 թվականին՝ պրոֆեսորի կոչում։ Բայադյանը Հայաստանի գիտության պետական կոմիտեի կողմից 2014 և 2016 թվականներին գիտատեխնիկական և գիտական թեմաներում ընդգրկված բարձր արդյունավետությամբ աշխատող գիտաշխատողների համար հայտարարված հանրապետական մրցույթի հաղթող է։

Բայադյանը հեղինակել է «Ֆինանսավիճակագրական» և երկրորդ լրամշակված «Տնտեսագիտական բառարանները», «Ձեռնարկությունների ֆինանսական դրության գնահատումը», «ՀՀ գյուղատնտեսական արտադրության զարգացման հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները», «Պետական պարտքի կառավարման հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները Հայաստանի Հանրապետությունում», «Ֆինանսական միջոցների կազմավորման, օգտագործման և բարելավման ուղիները ՀՀ ագրարային ոլորտում» մենագրությունները։

Հեղինակ է 150-ից ավելի հրատարակված գիտական հոդվածների, մենագրության, ուսումնական ձեռնարկների, տնտեսագիտական բացատրական բառարանների և մեթոդական ցուցումների[2][3]։

Անդամակցություն խմբագրել

  • Տնտեսագիտական ֆակուլտետի արհմիութենական կազմակերպության նախագահ և կուսակցական կազմակերպության քարտուղար Ը.00.03 - «Ֆինանսներ, հաշվապահական հաշվառում», Ը.00.02 - «Տնտեսագիտության, նրա ոլորտների տնտեսագիտություն և կառավարում» մասնագիտությունների գծով թեկնածուական և դոկտորական ատենախոսությունների պաշտպանության խորհրդի անդամ (1986-1991)։
  • ՀՀ պետբյուջեից ֆինանսավորվող «ՀՀ պետական պարտքի կարգավորման ուղիները» թեմայով գիտահետազոտական աշխատանքի ղեկավար (2013-2015)։

Պարգևներ խմբագրել

  • Ոսկե հուշամեդալ 2006 և 2010 թվականներին (ՀՀ կրթության և գիտության ոլորտում ներդրած մեծագույն ավանդի համար, Հայաստանի պետական ագրարային համալսարանի գիտական խորհրդի որոշում)
  • ՀՀ գիտության պետական կոմիտեի «Արդյունավետ գիտաշխատող» մրցույթի հաղթող, 2014 թվական

Երկեր խմբագրել

  • Հաշվապահական հաշվառումը գյուղատնտեսության մեջ առարկայի գծով ստուգողական աշխատանքների մեթոդական ցուցումներ։ Գյուղատնտեսական ինստիտուտների «Գյուղատնտեսության էկոնոմիկա և կազմակերպում» մասնագիտության հեռակայող ուսանողների համար։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, [թարգմ.], Ագրոարդյունաբերական պետական կոմիտե, ԽՍՀՄ Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտ. «Հաշվապահական հաշվառումը և տնտեսական գործունեության վերլուծությունը գյուղատնտեսության մեջ» ամբիոն, Երևան, Ա. հ., 1988:
  • Ֆինանսների և հարկային բնագավառում հաճախակի կիրառվող տնտեսագիտական հասկացություններ և բառեր։ Բոլոր աշխատողների, ուսանողների և սովորողների համար։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիա, Երևան, 1998[4]։
  • Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական վերլուծության անհրաժեշտությունը։ Ուսումնական ձեռնարկ։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, «Ասողիկ», 1999[5]։
  • Ֆինանսական հաշվառումը ագրոբիզնեսում։ Ճուղուրյան Արմեն Գևորգի, Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, Վան Արյան, 2000[6]։
  • Ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության և իրացվելիության գնահատման ցուցանիշներն ու դրանց հաշվարկման մեթոդիկան։ Ուսումնական ձեռնարկ, Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, «Ասողիկ», 2001։
  • Տնտեսվարող սուբյեկտների ֆինանսական դրության գնահատման մեթոդաբանության հիմնահարցերը։ Սեղմագիր - Ը.00.03 - «Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն և վարկ» մասնագիտությամբ տնտեսագիտության դոկտորի գիտական աստիճանի հայցման ատենախոսության։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, ՀՀ ՖԷՆ Տնտեսագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ., Երևան, Ա. հ., 2002:
  • Ֆինանսական բացատրական բառարան։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, «Ասողիկ», 2004[7]։
  • Մեթոդական ցուցումներ «Բանկային մենեջմենթ» առարկայից «Առևտրային բանկերի շահութաբերության ցուցանիշների համակարգը և գործոնային վերլուծությունը» թեմայի ուսումնասիրման վերաբերյալ։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, [կազմ.], Կրթության և գիտության նախարարություն, ՀՀ Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիա, Ֆինանսների և վարկի ամբիոն, Երևան, 2004[8]։
  • Ձեռնարկությունների ֆինանսական դրության գնահատումը։ [Ուսումնական ձեռնարկ]։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Զաքարյան Ա. Հ [խմբ.], Երևան, «Ասողիկ», 2006[9]։
  • Ֆինանսական վերլուծություն։ Ուսումնական ձեռնարկ։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, Լիմուշ, 2008[10]։
  • Ֆինանսա-վիճակագրական բացատրական բառարան։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, Լիմուշ, 2008[11]։
  • Ֆինանսական վերլուծություն։ Ուսումնական ձեռնարկ։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, Լիմուշ, 2009։
  • ՀՀ պետական բյուջեի նախագծի կառուցվածքը, կազմման մեթոդները, քննարկման և հաստատման կարգը, գործընթացի տարրերը [electronic resource]: («ՀՀ բյուջետային համակարգ» առարկայի դասախոսության տեքստեր )։ Պիվազյան Հ. Վ., Բայադյան Աշոտ Հակոբի, [խմբ.], Պետրոսյան Ս. Ռ [խմբ.], Կրթության և գիտության նախարարություն, ՀՀ Հայաստանի պետական ագրարային համալսարան Ֆինանսների և վարկերի ամբիոն, Երևան, ՀՊԱՀ, 2010։
  • Բյուջետային կազմակերպությունների ֆինանսներ։ (Ուսումնական համառոտ դասընթաց)։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Կարճիկյան Վիկտոր Մ., Հարությունյան Վ. Լ, Երևան, Լիմուշ, 2010։
  • Մեթոդական ցուցումներ «Արժեթղթերի շուկա և բորսայական գործ» առարկայից ստուգողական աշխատանք կատարելու համար։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Կոստանյան Ռուբեն Հայկազի, Պետրոսյան Ս. Ռ [խմբ.], Կրթության և գիտության նախարարություն ՀՀ Հայաստանի պետական ագրարային համալսարան Ֆինանսների և վարկերի ամբիոն, Երևան, ՀՊԱՀ, 2011[12]։
  • Բիզնես (գործարարության) պլան։ Ուսումնա-մեթոդական ձեռնարկ։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Բայադյան Աննա Աշոտի, Երևան, Լիմուշ, 2010[13]։
  • Ֆինանսական վերլուծություն։ Ուսումնական ձեռնարկ։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, Լիմուշ, 2013։
  • Պետական պարտքի կառավարման հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները Հայաստանի Հանրապետությունում։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Մարկոսյան Հ. Ա., Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2015։
  • Պետական հակաճգնաժամային քաղաքականության արդյունավետության բարձրացման հիմնախնդիրները։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Բայադյան Ա. Հ [edt.], ՀՀ ԳԱԱ Տնտեսագիտության ինստիտուտ Մ. Քոթանյանի անվան, Երևան, «Գիտություն», 2016։
  • Ֆինանսական միջոցների կազմավորման, օգտագործման և բարելավման ուղիները ՀՀ ագրարային ոլորտում։ Բայադյան Աշոտ Հակոբի, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն», 2016։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005, էջ 209։
  2. «Ֆինանսական վերլուծություն». ԵՊՀ ԻՄ ԳՐԱԴԱՐԱՆ (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 11-ին.
  3. Administrator. «Բայադյան Աշոտ Հակոբի». anau.am. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 11-ին.(չաշխատող հղում)
  4. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի (1998). Ֆինանսների և հարկային բնագավառում հաճախակի կիրառվող տնտեսագիտական հասկացություններ և բառեր։ Բոլոր աշխատողների, ուսանողների և սովորողների համար. Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիա. Երևան.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  5. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի (1999). Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական վերլուծության անհրաժեշտությունը։ Ուսումնական ձեռնարկ. Երևան: Ասողիկ.
  6. Ճուղուրյան, Արմեն Գևորգի; Բայադյան, Աշոտ Հակոբի (2000). Ֆինանսական հաշվառումը ագրոբիզնեսում. Երևան: Վան Արյան.
  7. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի (2004). Ֆինանսական բացատրական բառարան. Երևան: Ասողիկ. ISBN 9789994130801.
  8. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի; Կրթության և գիտության նախարարություն ՀՀ; Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիա, eds. (2004). Մեթոդական ցուցումներ «Բանկային մենեջմենթ» առարկայից «Առևտրային բանկերի շահութաբերության ցուցանիշների համակարգը և գործոնային վերլուծությունը» թեմայի ուսումնասիրման վերաբերյալ. Երևան.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  9. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի (2006). Զաքարյան, Ա Հ (ed.). Ձեռնարկությունների ֆինանսական դրության գնահատումը։ Ուսումնական ձեռնարկ. Երևան: Ասողիկ.
  10. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի (2008). Ֆինանսական վերլուծություն։ Ուսումնական ձեռնարկ. Երևան: Լիմուշ. ISBN 9789939805740.
  11. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի (2008). Ֆինանսա-վիճակագրական բացատրական բառարան. Երևան: Լիմուշ. ISBN 9789939805146.
  12. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի; Կոստանյան, Ռուբեն Հայկազի (2011). Պետրոսյան, Ս Ռ (ed.). Մեթոդական ցուցումներ «Արժեթղթերի շուկա և բորսայական գործ» առարկայից ստուգողական աշխատանք կատարելու համար. Կրթության և գիտության նախարարություն ՀՀ, Հայաստանի պետական ագրարային համալսարան. Երևան: ՀՊԱՀ. ISBN 9789939544076.
  13. Բայադյան, Աշոտ Հակոբի; Բայադյան, Աննա Աշոտի (2010). Բիզնես (գործարարության) պլան։ Ուսումնա-մեթոդական ձեռնարկ. Երևան: Լիմուշ. ISBN 9789939640259.