Անոթաակտիվ աղիքային պեպտիդ
քիմիական միացություն
Անոթաակտիվ աղիքային պեպտիդ (ԱԱՊ), 28 ամինաթթվային մնացորդներից կազմված նեյրոպեպտիդային հորմոն։ Կառուցվածքով նման է սեկրետինին։ Արյան մեջ այս հորմոնի քանակը շատ քիչ է և գրեթե չի փոխվում սնունդ ընդունելուց հետո։ Կիսատրոհման պարբերությունը 1 րոպե է։ Պատկանում է սեկրետինի ընտանիքի հորմոններին։ Ազդում է G-սպիտակուցի միջոցով[1]։
Հորմոնը հիմնականւոմ արտադրվում է աղիների, ենթաստամոքսային գեղձի, հիպոթալամուսի կողմից[2][3]։
Նշանակությունը Խմբագրել
Հորմոնը շատ ուժեղ ձևով խթանում է աղիների արյունամատակարարումը և դրանց հարթ մկանների գործունեությունը։ Այս հորմոնը, միաժամանակ, արգելակում է ստամոքսի վերադիր բջիջների կողմից սինթեզվող աղաթթվի արտադրությունը և խթանում ստամոքսի գլխավոր բջիջների կողմից սինթեզվող պեպսինոգենի հյութազատումը[4][5]։
Հորմոնն ուժեղացնում է սրտի կծկման ուժը, լայնացնում է անոթները, նվազեցնում է արյան ճնշումը, արագացնում է գլիկոգենոլիզը, թուլացնում է բրոնխների, ստամոքսի, լեղապարկի հարթ մկանները[6]։
Հորմոնը հայտնաբերվել է նաև ուղեղում ու վեգետատիվ նյարդային համակարգի որոշ նեյրոններում։ Այն կարգավորում է պրոլակտինի արտադրությունը՝ խթանելով այն[7]։
ԱԱՊ-ն խթանում է հեշտոցային գեղձերի կոմղից արտադրությունը[8]։
ԱԱՊ-ն հայտնաբերվել է նաև սրտում։ Այն լայնացնում է սրտի պսակաձև անոթները[9]։
Հանդիսանում է սփռուն ներզատական համակարգի հորմոններից մեկը։ Պատկանում է էնտերինային հորմոնների շարքին։
Գրականություն Խմբագրել
- Fahrenkrug J (2001)։ «Gut/brain peptides in the genital tract: VIP and PACAP»։ Scandinavian Journal of Clinical and Laboratory Investigation. Supplementum 234: 35–9։ PMID 11713978
- Delgado M, Pozo D, Ganea D (June 2004)։ «The significance of vasoactive intestinal peptide in immunomodulation»։ Pharmacological Reviews 56 (2): 249–90։ PMID 15169929։ doi:10.1124/pr.56.2.7
- Conconi MT, Spinazzi R, Nussdorfer GG (2006)։ «Endogenous ligands of PACAP/VIP receptors in the autocrine-paracrine regulation of the adrenal gland»։ International Review of Cytology 249: 1–51։ ISBN 978-0-12-364653-8։ PMID 16697281։ doi:10.1016/S0074-7696(06)49001-X
- Hill JM (2007)։ «Vasoactive intestinal peptide in neurodevelopmental disorders: therapeutic potential»։ Current Pharmaceutical Design 13 (11): 1079–89։ PMID 17430171։ doi:10.2174/138161207780618975
- Gonzalez-Rey E, Varela N, Chorny A, Delgado M (2007)։ «Therapeutical approaches of vasoactive intestinal peptide as a pleiotropic immunomodulator»։ Current Pharmaceutical Design 13 (11): 1113–39։ PMID 17430175։ doi:10.2174/138161207780618966
- «[Quaternary structure of rabbit skeletal muscle glycogen synthetase]»։ Doklady Akademii Nauk SSSR (Russian) 222 (4): 997–1000։ June 1975։ PMID 807467
- Kitamura K, Kangawa K, Kawamoto M, Ichiki Y, Matsuo H, Eto T (May 1992)։ «Isolation and characterization of peptides which act on rat platelets, from a pheochromocytoma»։ Biochemical and Biophysical Research Communications 185 (1): 134–41։ PMID 1318039։ doi:10.1016/s0006-291x(05)80966-0
- Glowa JR, Panlilio LV, Brenneman DE, Gozes I, Fridkin M, Hill JM (January 1992)։ «Learning impairment following intracerebral administration of the HIV envelope protein gp120 or a VIP antagonist»։ Brain Research 570 (1-2): 49–53։ PMID 1617429։ doi:10.1016/0006-8993(92)90562-n
- Theriault Y, Boulanger Y, St-Pierre S (March 1991)։ «Structural determination of the vasoactive intestinal peptide by two-dimensional H-NMR spectroscopy»։ Biopolymers 31 (4): 459–64։ PMID 1863695։ doi:10.1002/bip.360310411
- Gozes I, Giladi E, Shani Y (April 1987)։ «Vasoactive intestinal peptide gene: putative mechanism of information storage at the RNA level»։ Journal of Neurochemistry 48 (4): 1136–41։ PMID 2434617։ doi:10.1111/j.1471-4159.1987.tb05638.x
- Yamagami T, Ohsawa K, Nishizawa M և այլք: (1988)։ «Complete nucleotide sequence of human vasoactive intestinal peptide/PHM-27 gene and its inducible promoter»։ Annals of the New York Academy of Sciences 527: 87–102։ PMID 2839091։ doi:10.1111/j.1749-6632.1988.tb26975.x
- Bodner M, Fridkin M, Gozes I (June 1985)։ «Coding sequences for vasoactive intestinal peptide and PHM-27 peptide are located on two adjacent exons in the human genome»։ Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 82 (11): 3548–51։ PMC 397822։ PMID 2987932։ doi:10.1073/pnas.82.11.3548
- DeLamarter JF, Buell GN, Kawashima E, Polak JM, Bloom SR (1985)։ «Vasoactive intestinal peptide: expression of the prohormone in bacterial cells»։ Peptides 6 (Suppl 1): 95–102։ PMID 2995945։ doi:10.1016/0196-9781(85)90016-6
- Linder S, Barkhem T, Norberg A և այլք: (January 1987)։ «Structure and expression of the gene encoding the vasoactive intestinal peptide precursor»։ Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 84 (2): 605–9։ PMC 304259։ PMID 3025882։ doi:10.1073/pnas.84.2.605
- Gotoh E, Yamagami T, Yamamoto H, Okamoto H (September 1988)։ «Chromosomal assignment of human VIP/PHM-27 gene to 6q26----q27 region by spot blot hybridization and in situ hybridization»։ Biochemistry International 17 (3): 555–62։ PMID 3202886
- Yiangou Y, Di Marzo V, Spokes RA, Panico M, Morris HR, Bloom SR (October 1987)։ «Isolation, characterization, and pharmacological actions of peptide histidine valine 42, a novel prepro-vasoactive intestinal peptide-derived peptide»։ The Journal of Biological Chemistry 262 (29): 14010–3։ PMID 3654650(չաշխատող հղում)
- Gozes I, Bodner M, Shani Y, Fridkin M (1986)։ «Structure and expression of the vasoactive intestinal peptide (VIP) gene in a human tumor»։ Peptides 7 (Suppl 1): 1–6։ PMID 3748844։ doi:10.1016/0196-9781(86)90156-7
- Tsukada T, Horovitch SJ, Montminy MR, Mandel G, Goodman RH (August 1985)։ «Structure of the human vasoactive intestinal polypeptide gene»։ DNA 4 (4): 293–300։ PMID 3899557
- Heinz-Erian P, Dey RD, Flux M, Said SI (September 1985)։ «Deficient vasoactive intestinal peptide innervation in the sweat glands of cystic fibrosis patients»։ Science 229 (4720): 1407–8։ PMID 4035357։ doi:10.1126/science.4035357
- Bloom SR, Christofides ND, Delamarter J, Buell G, Kawashima E, Polak JM (November 1983)։ «Diarrhoea in vipoma patients associated with cosecretion of a second active peptide (peptide histidine isoleucine) explained by single coding gene»։ Lancet 2 (8360): 1163–5։ PMID 6139527։ doi:10.1016/S0140-6736(83)91215-1
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ Umetsu Y, Tenno T, Goda N, Shirakawa M, Ikegami T, Hiroaki H (May 2011)։ «Structural difference of vasoactive intestinal peptide in two distinct membrane-mimicking environments»։ Biochimica Et Biophysica Acta 1814 (5): 724–30։ PMID 21439408։ doi:10.1016/j.bbapap.2011.03.009
- ↑ Fahrenkrug J, Emson PC (September 1982)։ «Vasoactive intestinal polypeptide: functional aspects»։ British Medical Bulletin 38 (3): 265–70։ PMID 6129023
- ↑ Said SI (April 1986)։ «Vasoactive intestinal peptide»։ Journal of Endocrinological Investigation 9 (2): 191–200։ PMID 2872248։ doi:10.1007/bf03348097
- ↑ «Vasoactive intestinal polypeptide»։ General Practice Notebook։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-02-21-ին։ Վերցված է 2009-02-06
- ↑ Sanders MJ, Amirian DA, Ayalon A, Soll AH (November 1983)։ «Regulation of pepsinogen release from canine chief cells in primary monolayer culture»։ The American Journal of Physiology 245 (5 Pt 1): G641–6։ PMID 6195927
- ↑ Linder S, Barkhem T, Norberg A և այլք: (January 1987)։ «Structure and expression of the gene encoding the vasoactive intestinal peptide precursor»։ Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 84 (2): 605–9։ PMC 304259։ PMID 3025882։ doi:10.1073/pnas.84.2.605
- ↑ Kulick RS, Chaiseha Y, Kang SW, Rozenboim I, El Halawani ME (July 2005)։ «The relative importance of vasoactive intestinal peptide and peptide histidine isoleucine as physiological regulators of prolactin in the domestic turkey»։ General and Comparative Endocrinology 142 (3): 267–73։ PMID 15935152։ doi:10.1016/j.ygcen.2004.12.024
- ↑ Ottesen B, Pedersen B, Nielsen J, Dalgaard D, Wagner G, Fahrenkrug J (1987)։ «Vasoactive intestinal polypeptide (VIP) provokes vaginal lubrication in normal women»։ Peptides 8 (5): 797–800։ PMID 3432128։ doi:10.1016/0196-9781(87)90061-1
- ↑ Bowen R (1999-01-24)։ «Vasoactive Intestinal Peptide»։ Pathophysiology of the Endocrine System: Gastrointestinal Hormones։ Colorado State University։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-04-ին։ Վերցված է 2009-02-06