Վիքիպեդիա

Աննա Ախմատովայի թանգարան

Աննա Ախմատովայի թանգարան (ռուս.՝ Музей Анны Ахматовой в Фонтанном доме), ռուս բանաստեղծուհի, գրականագետ Աննա Ախմատովային (1889-1966) նվիրված գրական թանգարան Սանկտ Պետերբուրգում[1][2]։ Բացվել է Աննա Ախմատովայի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ՝ 1989 թվականի հունիսի 24-ին։ Գտնվում է Շատրվանի տան (ռուս.՝ Фонтанный дом) հարավային թևաշենքում, որտեղ Աննա Ախմատովան ապրել է 1924-1952 թվականներին։

Աննա Ախմատովայի թանգարան
Տեսակթանգարան
Երկիր Ռուսաստան
ՏեղագրությունՍանկտ Պետերբուրգ
ՎայրSheremetiev Palace?
ՀասցեLiteyny Avenue? (53)
Հիմնադրվել էհունիսի 24, 1989
Կայքakhmatova.spb.ru
Քարտեզ
Քարտեզ

Աննա Ախմատովան Շատրվանի տանը

խմբագրել
 
Շերեմետևների պալատը Ֆոնտանկայում

Շատրվանի տունը՝ կոմս Շերեմետևների տոհմական կալվածքը, բարոկկո ճարտարապետության հուշարձան է։ Հիմնական շենքը կառուցվել է 1740-ական թվականներին, 19-րդ դարի ընթացքում ավարտվել են մի շարք թևաշենքեր։ 1918 թվականին կոմս Սերգեյ Դմիտրիևիչ Շերեմետևը պալատը հանձնել է խորհրդային պետությանը. այնտեղ հաջորդաբար տեղակայվել են Կենցաղի թանգարանը, Զվարճալի գիտության տունը, Արկտիկայի և Անտարկտիկայի ինստիտուտը[3][4]։

1918 թվականին Աննա Ախմատովան տեղափոխվել է Շատրվանի տան հյուսիսային կողաշենք, որտեղ ապրել է նրա երկրորդ ամուսինը՝ Վլադիմիր Շիլեյկոն, որը Սերգեյ Շերեմետևի թոռների տնային ուսուցիչն էր[4][5]։

1922 թվականի հոկտեմբերին Ախմատովան առաջին անգամ հյուրընկալվել է Նիկոլայ Նիկոլաևիչ Պունինին, որն ապրում էր Շերեմետևների պալատի հարավային թևաշենքում. նա բնակարանն ստացել էր որպես Ռուսական թանգարանի կոմիսար։ 1924 թվականից նա ապրել է այնտեղ և Մարմարե պալատի ծառայողական թևաշենքում, որտեղ այդ ժամանակ տեղափոխվել էր Շիլեյկոն։ 1926 թվականին Ախմատովան վերջնականապես տեղափոխվել է Պունինի մոտ՝ դառնալով նրա քաղաքացիական կինը[6][7]։ Պունինների բնակարանում նա ապրել է մինչև 1952 թվականը՝ հերթով ապրելով չորս սենյակներից երեքում[6][8]։

Պատմություն

խմբագրել
 
Շերեմետևների պալատը Ֆոնտանկայի վրա, որտեղ տեղակայված է Աննա ԱԽմատովայի թանգարանը

Աննա Ախմատովայի թանգարան բացելու որոշումը Լենսովետի Գործադիր կոմիտեն ընդունել է 1988 թվականին։ Այն բացվել է 1989 թվականին՝ բանաստեղծի ծննդյան 100-ամյակին և սկզբում եղել է Դոստոևսկու գրական-հուշարձանային թանգարանի մասնաճյուղ, սակայն ավելի ուշ առանձնացվել է որպես ինքնուրույն թանգարան[9]։

Թանգարանը տեղակայված է Ֆոնտանկա գետի երկայնքում գտնվող 18-րդ դարում կառուցված Շերեմետևների պալատի Շատրվանային տուն 34 հասցեում։ 1935-1941 թվականներին այստեղ գործել է Գիտահանրամատչելի թանգարան, որը գերմանական նվաճումների ժամանակ փակվել է։ Աննա Ախմատովան 1918-1920 թվականներին ապրել է Շատրվանային տան հյուսիսային հատվածում, 1920-ական թվականներից մինչև 1952 թվականի փետրվար՝ հարավային հատվածում։

Հետագայում շենքն ամբողջությամբ տրվել է Արկտիկայի և Անտարկտիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտին, և միայն 20-րդ դարի վերջում, երբ ինստիտուտը տեղափոխվել է քաղաք, այն կիրառվել է թանգարանային նպատակներով։

Այժմ շենքի հիմնական մասը հատկացված է Սանկտ Պետերբուրգի երաժշտական թանգարանին, իսկ շենքի թևային հատվածը՝ գրողի թանգարանին։

Թանգարանը գտնվում է Շերեմետևներիի պալատի հարավային թևաշենքում (Ֆոնտանկա գետի առափնյա փողոց, տուն 34)։ Մուտքը Լիտեյնի պողոտայի կողմից է՝ 53 տան կամարի միջով։ Թանգարանի մուտքը զարդարում է Ախմատովայի հայտնի լուսանկարչական դիմանկարի՝ Մոիսեյ Նապելբաումի կողմից աղյուսի վրա դաջված վերարտադրությունը, բացի այդ, կամարն օգտագործվում է որպես գրաֆիտիի տարածք՝ դասականներից և սեփական բանաստեղծություններից մեջբերումներ գրելու համար[10]։ Երբ գրությունները չափազանց շատ են դառնում, թանգարանի աշխատակիցները լուսանկարում են դրանք և ներկում՝ տեղ բացելով նորերի համար[11]։

1991 թվականից թանգարանը գործում է նաև որպես մշակութային կենտրոն. այնտեղ անցկացվում են հանդիպումներ գրողների հետ, ժամանակակից արվեստի ցուցահանդեսներ, դասախոսություններ և այլն[12][10]։

Ֆոնդեր և ցուցանմուշներ

խմբագրել

2020 թվականի դրությամբ թանգարանի հավաքածուն ունեցել է պահպանվող 51 564 նմուշ[13]։ Այս թիվը ներառում է արծաթե դարաշրջանի գրողների ինքնագրերով գրքեր, Աննա Ախմատովայի գրքերի հրատարակություններ, լուսանկարներ, ձեռագրեր (ինչպես Ախմատովայի, այնպես էլ նրա ժամանակակիցների) և այլն[14][15]։ Բացի փաստաթղթերի և ինքնագրերի ֆոնդից, թանգարանն ունի կերպարվեստի նյութերի զգալի հավաքածու՝ գեղանկարչության, գրաֆիկայի, քանդակագործության և դեկորատիվ-կիրառական արվեստի գործեր։ Այն ներառում է Ախմատովայի կյանքի պատկերագրությունը, այդ թվում՝ Ամեդեո Մոդիլիանիի նկարը, որը ստեղծվել է 1911 թվականին[16]։

Ժամանակակից ցուցահանդեսը, որը գործում է 2003 թվականից, վերստեղծում է 1920-1940-ական թվականների բնակարանի տեսքը՝ նախասրահ, խոհանոց, Լյովայի «աշխատասենյակը», ճաշասենյակ, Պունինի աշխատասենյակը, Ախմատովայի սենյակները։ Հուշահամալիրը լրացնում է գրական-պատմական հատվածը («Սպիտակ դահլիճ»), որը նվիրված է Աննա Ախմատովայի ստեղծագործական կենսագրությանը և օգտագործում է ժամանակակից տեխնիկական միջոցներ, ներառյալ վիդեո և աուդիո ինստալացիաներ[17][18]։

Մասնաճյուղեր

խմբագրել

Լև Գումիլյովի թանգարան-բնակարանը

խմբագրել

Լև Գումիլյովի թանգարան-բնակարանը, որը գտնվում է Կոլոմենսկայա փողոցի № 1/15 տանը, բացվել է 2004 թվականին։ Այստեղ ներկայացված են Աննա Ախմատովայի որդու՝ Լև Գումիլյովի վերջին բնակարանի իրական միջավայրը, նրա կյանքի օրոք կատարված հրատարակությունները, անձնական գրադարանը և արխիվը[18]։

Իոսիֆ Բրոդսկու աշխատասենյակ

խմբագրել

Իոսիֆ Բրոդսկու «Ամերիկյան աշխատասենյակը», որը բացվել է 2005 թվականին Շատրվանի տան թանգարանի առաջին հարկում և վերարտադրում էր Սաութ Հեդլիում (Մասաչուսեթս) բանաստեղծի կաբինետի կահավորանքը, գործել է մինչև 2021 թվականը[12]։ Այնուհետև դրա փոխարեն տան երրորդ հարկում բացվել է «Իոսիֆ Բրոդսկի։ Նատյուրմորտ» ցուցասրահը[19]։ Բանաստեղծը երբեք չի ապրել Շատրվանի տանը, նրա իսկական իրերը թանգարանին են փոխանցել բանաստեղծի այրին և ընկերները[18]։

Պարգևներ

խմբագրել
  • Սանկտ Պետերբուրգի Օրենսդիր ժողովի պատվավոր դիպլոմ (1999 թվականի հունիսի 23) - Սանկտ Պետերբուրգում մշակույթի և թանգարանային գործունեության բնագավառում ունեցած վաստակի, մշակութային ժառանգության ուսումնասիրման և պահպանման գործում ունեցած մեծ ավանդի համար և հիմնադրման 10-ամյակի կապակցությամբ[20],
  • «Տարվա հայտնություն» անվանակարգի առաջին դիպլոմ «Լավագույնը Պետերբուրգում» (ռուս.՝ «Лучшее в Петербурге») մրցույթում[21],
  • «Փոփոխվող թանգարանը փոփոխվող աշխարհում» («Меняющийся музей в меняющемся мире») մրցույթի հաղթող 2011 թվականին[13]։

Ախմատովային նվիրված այլ թանգարաններ

խմբագրել

Սանկտ Պետերբուրգում բանաստեղծուհուն և նրա գործունեությանը նվիրված մյուս թանգարանը կոչվում է «Աննա Ախմատովա։ Արծաթե դար» (ռուս.՝ «Анна Ахматова. Серебряный век»)[22] և գտնվում է Պետերբուրգի Ավտովո մետրոյի կայարանի հարևանությամբ[23]։ Այն ստեղծվել է Վ. Ա. Բիլիչենկոյի ղեկավարությամբ: Այն զբաղեցնում է 20-րդ դարի զանգվածային շինարարության սովորական բնակելի շենքի առաջին հարկը և այս իմաստով թանգարան չէ, բայց ներկայացնում է բանաստեղծուհու, նրա մտերիմների և նրա ժամանակակից դարաշրջանի ստեղծագործած մարդկանց կյանքի և աշխատանքի հետ կապված հավաքածու։

Ուկրաինայի Խմելնիցկու մարզի Սլոբոդկա-Շելեխովսկայա գյուղում գործում է Աննա Ախմատովայի անվան գրական թանգարան[24][25]։

Պատկերասրահ

խմբագրել
  •  
  •  
  •  
    Աննա Ախմատովայի գրասեղանը, բանաստեղծի բնօրինակ նամակները՝ ուղղված բռնադատված որդու պաշտպանությանը
  •  
  •  
  •  
  •  
    Ձայնարկիչ
  •  
    Խոհանոց
  •  
    Նախկին ամուսնու ձերբակալումից հետո Ախմատովան վերարկուն թողել է նույն տեղում՝ որպես հիշատակ։ Նույն տեսքով կախված է նաև թանգարանում

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Anna Akhmatova Literary and Memorial Museum(չաշխատող հղում), St Petersburg Encyclopedia(չաշխատող հղում).
  2. ↑ The Anna Akhmatova Museum at The Fountain House, Russian Museums.info.
  3. ↑ Антонов В.В. «Шереметевский дворец». Санкт-Петербург. Энциклопедия. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-02-01-ին. Վերցված է 2023-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  4. ↑ 4,0 4,1 Агапова, 2013, էջ 9—10
  5. ↑ Попова, Рубинчик, 2000, էջ 12
  6. ↑ 6,0 6,1 Агапова, 2013, էջ 12
  7. ↑ Попова, Рубинчик, 2000, էջ 40
  8. ↑ Попова, Рубинчик, 2000, էջ 85, 134
  9. ↑ Галина (2019). «Дом, куда попасть было невозможно». Новая газета.
  10. ↑ 10,0 10,1 Галина Артеменко (2017-01-23). «Ахматова стала звучать еще острее». Новая газета. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-09-ին. Վերցված է 2023-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ «В арке музея Ахматовой закрасили все стихи и рисунки на стенах». ИА «Диалог» (ռուսերեն). 2021-09-25. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-22-ին. Վերցված է 2022-06-22-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ 12,0 12,1 Агапова, 2013, էջ 2
  13. ↑ 13,0 13,1 «Государственный литературно-мемориальный музей Анны Ахматовой в Фонтанном доме». Музеи России. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-02-02-ին. Վերցված է 2023-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. ↑ «История музея». Արխիվացված է օրիգինալից 2009-10-02-ին. Վերցված է 2009-11-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. ↑ «Фонд документов и автографов». Музей Анны Ахматовой. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-09-ին. Վերցված է 2023-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. ↑ «Фонд изобразитель­ных материалов». Музей Анны Ахматовой. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-09-ին. Վերցված է 2023-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); soft hyphen character in |title= at position 18 (օգնություն)
  17. ↑ Агапова, 2013, էջ 2, 16
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 «Музей Анны Ахматовой в Фонтанном доме». Культура.РФ. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-09-ին. Վերցված է 2023-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  19. ↑ «Иосиф Бродский. Натюрморт». www.akhmatova.spb.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2024-01-15-ին. Վերցված է 2024-01-15-ին.
  20. ↑ Постановление Законодательного Собрания Санкт-Петербурга от 23.06.1999 N 155(չաշխատող հղում)
  21. ↑ «Музею Анны Ахматовой в Петербурге исполняется 15 лет». Росбалт. 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-09-ին. Վերցված է 2023-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  22. ↑ http://www.akhmatova.org/museums/aa_servek.htm
  23. ↑ http://www.russianmuseums.info/M189
  24. ↑ Олена О'Лір. Анна Ахматова — в українському інтер'єрі // День. — 2 серпня 2012 р.
  25. ↑ [1]

Գրականություն

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 
 Աննա Ախմատովայի թանգարան
էջը Վիքիպահեստում
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աննա Ախմատովայի թանգարան» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Աննա_Ախմատովայի_թանգարան&oldid=10149844» էջից