Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ամստերդամ (այլ կիրառումներ)

Ամստերդամ (ֆր.՝ Amsterdam), կղզի Հնդկական օվկիանոսում։ Մտնում է Ֆրանսիայի հարավային և անտարկտիկական տարածաշրջանի կազմի մեջ։

Ամստերդամ
Տեսակհրաբուխ, կղզի, վարչատարածքային միավոր և lava dome?
Երկիր Ֆրանսիա
Վարչատարածքային միավորSaint Paul and Amsterdam?
ՎայրՀնդկական օվկիանոս
Մասն էSaint Paul and Amsterdam?
Երկարություն10 կմ
Լայնություն7 կմ
Մակերես55 կմ²
Ամենաբարձր կետըMont de la Dives?
Բնակչություն28 մարդ
Անվանված էԱմստերդամ
Քարտեզ
Քարտեզ

Կղզին մոտավորապես նույն հեռավորության վրա գտնվում Անտարկտիդայի, Ավստրալիայի և Աֆրիկայի ափերից։

Կղզուց 85 կիլոմետր հարավ գտնվում է մի ոչ մեծ, անմարդաբնակ կղզի՝ Սեն Պոլ անվանումով, որը մերձակա ժայռախութերի հետ մեկտեղ՝ կազմավորում է Ամստերդամ կղզեխումբը։

Աշխարհագրություն խմբագրել

Ամստերդամ կղզին հրաբխային ծագում ունի, զբաղեցնում է 58 կմ2, վերջին անգամ ժայթքել է 1792 թվականին։ Ամենաբարձր կետը ունի 867 մետր բարձրություն ծովի մակարդակից։

Կլիմա խմբագրել

Չնայած այն հանգամանքին, որ կղզին մոտ է գտնվում Էկվադորին, նրան հաճախ դասում են ենթաանտարկտիկական կղզիների շարքին։ Բացի այդ, Ամստերդամը հանդիսանում է ԱՄՆԿոլորադո նահանգի անտիպոդը։

Կղզու կլիման, սակայն, նման չէ ո՛չ Անտարկտիկայի, ո՛չ Կոլորադոյի կլիմաներին։ Այն շատ մեղմ է և հավասար. ամենացուրտ ամսվա (հուլիս կամ օգոստոս) ջերմաստիճանը մոտավորապես 11 °С է, իսկ ամենատաք ամսվանը (փետրվար)՝ 17.5 °С[1]:

Կղզում շատ են ծառերը՝ չնայած մինչ կղզու բացահայտումը այնտեղ աճում էր միայն խոտ և թփերի մի քանի տեսակ։ Կղզում գտնվում են պինգվինների, ծովափղերի և ծովային թռչունների գաղութներ[2][3]։ Ինչպես նաև կղզու վրա կան կովեր, որ բերվել են մարդու կողմից։

Մարտեն դը Վիվիե, Ամստերդամ կղզիի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 19.5
(67.1)
19.8
(67.6)
18.7
(65.7)
17.3
(63.1)
15.4
(59.7)
14.0
(57.2)
13.3
(55.9)
13.3
(55.9)
13.8
(56.8)
14.7
(58.5)
15.9
(60.6)
18.0
(64.4)
16.1
(61)
Միջին օրական °C (°F) 16.6
(61.9)
17.0
(62.6)
16.1
(61)
15.0
(59)
13.3
(55.9)
12.0
(53.6)
11.3
(52.3)
11.1
(52)
11.6
(52.9)
12.3
(54.1)
13.5
(56.3)
15.5
(59.9)
13.8
(56.8)
Միջին ցածր °C (°F) 14.3
(57.7)
14.5
(58.1)
13.7
(56.7)
12.9
(55.2)
11.2
(52.2)
9.8
(49.6)
9.3
(48.7)
9.0
(48.2)
9.5
(49.1)
10.1
(50.2)
11.3
(52.3)
13.2
(55.8)
11.6
(52.9)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 96
(3.78)
78
(3.07)
82
(3.23)
102
(4.02)
110
(4.33)
113
(4.45)
104
(4.09)
95
(3.74)
83
(3.27)
85
(3.35)
90
(3.54)
81
(3.19)
1119
(44,06)
Միջին ամսական արևային ժամ 177 145 134 110 107 99 104 121 123 141 150 170 1581
աղբյուր: NOAA[4]

Պատմություն խմբագրել

Ամստերդամ կղզին հայտնաբերվել է 1522 թվականի մարտի 18-ին իսպանացի կապիտան Խուան Էլկանոյի կողմից, ով անհայտ պատճառներով կղզուն անուն չի տվել։ Ամստերդամ քաղաքի անունով կղզին անվանել է հոլանդացի Ա. վան Դիմենը 1633 թվականին[5]։

Բնակչություն խմբագրել

Կղզու հիմնական բնակչությունը կազմում է 40 մարդ։

Միաժամանակ կղզում ապրում են 100-300 մարդիկ՝ կախված եղանակից։ Նրանք հիմնականում գիտահետազոտողներ կամ օդերևութաբաններ են։

Կղզին արվեստի մեջ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Ile Amsterdam». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 14-ին.
  2. Micol, T.; & Jouventin, P. (1995). Restoration of Amsterdam Island, South Indian Ocean, following control of feral cattle. Biological Conservation 73(3): 199-206.Restoration of Amsterdam Island, South Indian Ocean, following control of feral cattle Արխիվացված 2014-02-01 Wayback Machine
  3. «Amsterdam Island - Introduced fauna». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 14-ին.
  4. «Climate Normals for Martin de Vivies 1961-1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
  5. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 14-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել