Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթու

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթու
Համակցումն է
Ամոքսիցիլ	Պենիցիլին հակաբիոտիկ
Կլավուլանաթթու	Բետա-լակտամազային արգելակիչ
Կլինիկական տվյալներ
Օգտագործման; եղանակներ	ներքին ընդունման, ներերակային
ԱԹԴ կոդ	J01CR02 (WHO) ;
Նույնացուցիչներ
CAS համար	74469-00-4
PubChem CID	6435923
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID40225477 ;
	դ; ք; խ;

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթու, հայտնի է նաև որպես կո-ամոքսիկլավ, հակաբիոտիկ, որը կիրառվում է մի շարք բակտերիալ վարակների բուժման ժամանակ^[2]։ Այս համակցությունը բաղկացած է ամոքսիցիլինից (β-լակտամային հակաբիոտիկ) և կալիումի կլավուլանատից (β-լակտամազի արգելակիչ)^[2]։ Օգտագործվում է ականջաբորբի, ֆարինգիտի, թոքաբորբի, ցելյուլիտի, միզուղիների վարակների, կենդանիների կծածի և տուբերկուլյոզի բուժման ժամանակ^[2]։ Կան ներքին ընդունման և ներերակային ներարկման տարբերակներ^[1]։

Տարածված կողմնակի ազդեցություններից են լուծը, փսխումը և ալերգիկ ռեակցիաները^[2]։ Մեծացնում է կանդիդոզի, գլխացավի և կոագուլոպաթիայի (արյան մակարդման խանգարում) առաջացման վտանգը^[1]^[3]։ Խորհուրդ չի տրվում մարդկանց պենիցիլինային ալերգիայի պատմությամբ^[1]։ Համեմատաբար անվտանգ է հղիության ընթացքում օգտագործման համար^[2]։

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթուն դասվում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հիմնական դեղամիջոցների թվին, որոնք իրենցից ներկայացնում են առողջապահական համակարգի համար անհրաժեշտ առավել արդյունավետ և անվտանգ դեղորայքը^[4]։ Հասանելի է որպես ջեներիկ դեղամիջոց^[2]։ Մեծածախ արժեքը զարգացող երկրներում կազմում է օրական մոտ 0.18-1.14 ԱՄՆ դոլար^[5]։ ԱՄՆ-ում բուժման կուրսը կազմում է 50-100$^[6]:

Բժշկական կիրառում խմբագրել

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթուն լայնորեն կիրառվում է բազմաթիվ վարակների բուժման և կանխարգելման ժամանակ, որոնք պայմանավորված են այդ հակաբիոտիկի նկատմամբ զգայուն մանրէներով, ինչպես օրինակ.

միզուղիների վարակ
շնչառական ուղիների վարակ
մաշկի և փափուկ հյուսվածքների վարակ
հարքթային ծոցերի վարակ
կատվի քերծվածքից առաջացած վարակ
բերանի խոռոչի՝ մանրէներով պայմնավորված վարակներ, ինչպիսիք են.
- ստոմատոլոգիական վարակներ
- վարակված կենդանու կծում
- վարակված անձի կծում (այդ թվում՝ չբարդացած «ջղաձգված բռունցք» կամ «հակադարձ ատամների» վնասվածքներ)^[7]^[8]։

Նման համակցությունը հանգեցնում է հակաբիոտիկի ազդեցության սպեկտրի ավելացման ու արդյունավետության պահպանման ամոքսիցիլին-կայուն մանրէների դեմ, որոնք արտադրում են β-լակտամազ։

Կողմնակի ազդեցություններ խմբագրել

Հնարավոր կողմնակի ազդեցություններն են՝ փորլուծություն, փսխում, սրտխառնոց, կանդիդոզ և մաշկի ցան, որոնք սովորաբար չեն պահանջում բժշկական հոգածություն։ Ինչպես բոլոր հակաբիոտիկներով բուժման ընթացքում կամ դրանից հետո^[8], կարող է առաջանալ Clostridium difficile մանրէով պայմանավորված հակաբիոտիկ-ասոցացված փորլուծություն, որն էլ երբեմն հանգեցնում է կեղծթաղանթային կոլիտի։

Հազվադեպ, խոլեստատիկ դեղնուկը (նաև կոչվում խոլեստատիկ հեպատիտ, լյարդային թունավորության տեսակ) կապված է ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթվի հետ։ Ռեակցիան կարող է ի հայտ գալ հակաբիոտիկի ընդունումը դադարացնելուց մի քանի շաբաթ անց, և դրա բուժումը սովորաբար տևում է շաբաթներ։ Ավելի հաճախ հանդիպում է տղամարդկանց, տարեցների և երկարատև բուժման կուրս ընդունած հիվանդների մոտ։ Այս կողմնակի երևույթի մոտավոր հաճախականությունը կազմում է 1/100.000^[8]: Միացյալ Թագավորությունում Դեղամիջոցների անվտանգության հանձնաժողովը նախազգուշացնում է կո-ամոքսիկլավի այս կողմնակի ազդեցության մասին^[7]։

Ինչպես բոլոր ամինոպենիցիլինները, ամոքսիցիլինը առնչվում է Սթիվենսի-Ջոնսոնի համախտանիշ/տոքսիկ էպիդերմալ նեկրոլիզի հետ, սակայն այս ռեակցիաները շատ հազվադեպ են^[8]^[9]։

Պատմություն խմբագրել

Բիչամ (Beecham) բրիտանական դեղագործական ընկերությունը (այժմ ԳլաքսոՍմիթԿլայն՝ GlaxoSmithKline, ընկերության մի մասը) ԱՄՆ-ում դիմել է այս դեղորայքային համակցությունն արտոնագրելու նպատակով 1979 թվականին։ Այն թողարկվել է Աուգմենտին առևտրային անվան տակ^[7]։ Արտոնագիրը տրվել է 1985 թվականին^[10]։

Դեղամիջոցներ խմբագրել

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթուն միջազգային չարտոնագրված անվանումն է (ՄՉԱ, INN), իսկ կո-ամոքսիկլավը՝ Բրիտանական հաստատված անվանումը (ԲՀԱ, BAN):

Կո-ամոքսիկլավի շատ բրենդային դեղամիջոցներ ամոքսիցիլինի քանակը նշում են որպես դեղաչափ։ Օրինակ, Աուգմենտին 250-ը պարունակում է 250 մգ ամոքսիցիլին և 125 մգ կլավուլանաթթու^[7]^[11]։

Ներերակային պատրաստուկը հասանելի է դարձել Մեծ Բրիտանիայում 1985 թվականից^[12], իսկ ԱՄՆ-ում ներարկման տարբերակը դեռևս գրանցված չէ և մոտակա համարժեք (անալոգ) համակցությունն ամպիցիլին/սուլբակտամն է։

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթվի կախույթը մատչելի է օգտագործման համար երեխաների շրջանում։ Դրա արդյունավետությունը պահպանելու համար պետք է պահել սառնարանային պայմաններում։

Անասնաբուժական կիրառում խմբագրել

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթուն կիրառվում է բազմաթիվ կենդանիների մոտ մի շարք իրավիճակների դեպքում.

Շներ՝ պարոդոնտիտ, բուծարանային հազ^[13]^[14]
Կատուներ՝ միզուղիների վարակ, մաշկի և փափուկ հյուսվածքների վարակներ
Հորթեր՝ էնտերիտ, պորտացավ
Խոշոր եղջերավոր անասուններ՝ շնչուղիների վարակներ, փափուկ հյուսվածքների վարակներ, արգանդի բորբոքում (մետրիտ), կրծքագեղձի բորբոքում (մաստիտ)
Խոզեր՝ շնչուղիների վարակներ, կոլիբակտերիտ, մաստիտ, մետրիտ, ագալակտիա։

Համակցելով պրեդնիզոլոնի հետ՝ այն օգտագործվում է ներկրծքային ներարկման ձևով կաթնատու կովերի մոտ մաստիտի բուժման ժամանակ։ Առևտրային անվանումներն են՝ Կլավասեպտին, Կլավամոքս և Սինուլոքս:

Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթուն արգելված է օգտագործել ընտանի-սննդային կենդանիների (խոշոր եղջերավոր անասուններ, խոզեր և այլն) մոտ ինչպես ԱՄՆ-ում, այնպես էլ Եվրոպայում։ Մեծ Բրիտանիայում Սինուլոքս դեղամիջոցը կարող է օգտագործվել ընտանի-սննդային կենդանիների մոտ այնքան ժամանակ, քանի դեռ նշված հեռացման ժամանակահատվածը պահպանվում է։

Բակտերիալ կայունություն խմբագրել

Հակաբիոտիկների նկատմամբ բակտերիալ կայունությունը աճող խնդիր է անասնաբուժության մեջ։ Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթուն արդյունավետ է կլեբսիելային վարակի դեմ, բայց արդյունավետ չէ կապտաթարախային վարակի դեպքում^[15]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. էջ 102. ISBN 9789241547659. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 «Amoxicillin and Clavulanate Potassium». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ Gillies, M; Ranakusuma, A; Hoffmann, T; Thorning, S; McGuire, T; Glasziou, P; Del Mar, C (2014 թ․ նոյեմբերի 17). «Common harms from amoxicillin: a systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials for any indication». Canadian Medical Association Journal. 187: E21-31. doi:10.1503/cmaj.140848. PMC 4284189. PMID 25404399.
↑ «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ «Amoxicillin + Clavulanic Acid». International Drug Price Indicator Guide. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. էջ 97. ISBN 9781284057560.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 British National Formulary (57 ed.). March 2009.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 Gordon D (2010). «Amoxicillin–Clavulanic Acid (Co-Amoxiclav)». In Grayson ML; և այլք: (eds.). Kucers' the Use of Antibiotics: a Clinical Review of Antibacterial, Antifungal, Antiparasitic and Antiviral Drugs. London: Hodder Arnold/ASM Press. էջեր 193–4. ISBN 0-340-92767-4.
↑ «Toxic epidermal necrolysis and Stevens-Johnson syndrome». Orphanet Journal of Rare Diseases. 5: 39. 2010. doi:10.1186/1750-1172-5-39. PMC 3018455. PMID 21162721.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
↑ US 4441609
↑ «Augmentin -- Prescribing Information» (PDF). December 2006. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
↑ «Pharmacokinetics of amoxycillin and clavulanic acid in haemodialysis patients following intravenous administration of Augmentin». British Journal of Clinical Pharmacology. 26 (4): 385–90. October 1988. doi:10.1111/j.1365-2125.1988.tb03395.x. PMC 1386558. PMID 3190988.
↑ «Canine Infectious Tracheobronchitis (Kennel Cough)». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 30-ին.
↑ «Kennel Cough - Symptoms and Treatment». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 30-ին.
↑
Ֆեդերացիայի անասնաբույժների Եվրոպայի ողջույնի փաստաթուղթը՝ «Հակաբիոտիկակայունություն & ռացիոնալ կիրառման հակաբիոտիկների անասնաբուժական բժշկության մեջ»

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամոքսիցիլին/կլավուլանաթթու» հոդվածին։

[WHO2008-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. էջ 102. ISBN 9789241547659. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[AHFS2016-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 «Amoxicillin and Clavulanate Potassium». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[3] Gillies, M; Ranakusuma, A; Hoffmann, T; Thorning, S; McGuire, T; Glasziou, P; Del Mar, C (2014 թ․ նոյեմբերի 17). «Common harms from amoxicillin: a systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials for any indication». Canadian Medical Association Journal. 187: E21-31. doi:10.1503/cmaj.140848. PMC 4284189. PMID 25404399.

[WHO19th-4] «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[ERC2014-5] «Amoxicillin + Clavulanic Acid». International Drug Price Indicator Guide. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[Ric20152-6] Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. էջ 97. ISBN 9781284057560.

[BNF-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 British National Formulary (57 ed.). March 2009.

[Kucers-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 Gordon D (2010). «Amoxicillin–Clavulanic Acid (Co-Amoxiclav)». In Grayson ML; և այլք: (eds.). Kucers' the Use of Antibiotics: a Clinical Review of Antibacterial, Antifungal, Antiparasitic and Antiviral Drugs. London: Hodder Arnold/ASM Press. էջեր 193–4. ISBN 0-340-92767-4.

[9] «Toxic epidermal necrolysis and Stevens-Johnson syndrome». Orphanet Journal of Rare Diseases. 5: 39. 2010. doi:10.1186/1750-1172-5-39. PMC 3018455. PMID 21162721.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)

[10] US 4441609

[GSK-11] «Augmentin -- Prescribing Information» (PDF). December 2006. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.

[pmid3190988-12] «Pharmacokinetics of amoxycillin and clavulanic acid in haemodialysis patients following intravenous administration of Augmentin». British Journal of Clinical Pharmacology. 26 (4): 385–90. October 1988. doi:10.1111/j.1365-2125.1988.tb03395.x. PMC 1386558. PMID 3190988.

[13] «Canine Infectious Tracheobronchitis (Kennel Cough)». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 30-ին.

[14] «Kennel Cough - Symptoms and Treatment». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 30-ին.

[15] 
Ֆեդերացիայի անասնաբույժների Եվրոպայի ողջույնի փաստաթուղթը՝ «Հակաբիոտիկակայունություն & ռացիոնալ կիրառման հակաբիոտիկների անասնաբուժական բժշկության մեջ»

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]