Վիքիպեդիա

Ամանդա Կերֆշտեդտ

շվեդ վիպասան, դրամատուրգ, թարգմանիչ

Հիլդա Օգաստա Ամանդա Կերֆշտեդտ (ծննդյամբ՝ Հալստրոմ, շվեդ.՝ Amanda Kerfstedt, հունիսի 5, 1835(1835-06-05)[2][3][4], Eskilstuna parish, Շվեդիա[4] - ապրիլի 10, 1920(1920-04-10)[2][3][4], Գուստավ Վազա, Շվեդիա[4]), շվեդ գրող-վիպասան, դրամատուրգ և թարգմանիչ։ Շվեդիայում ժողովրդականություն է վայելել 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին։ Մասնակցել է կանանց իրավունքների պաշտպանության շարժմանը, եղել ֆեմինիստական Dagny հրատարակչության խմբագիրը, որը լույս է տեսել 1888-1891 թվականներին։

Ամանդա Կերֆշտեդտ
շվեդ.՝ Amanda Kerfstedt[1]
Ծնվել էհունիսի 5, 1835(1835-06-05)[2][3][4]
ԾննդավայրEskilstuna parish, Շվեդիա[4]
Վախճանվել էապրիլի 10, 1920(1920-04-10)[2][3][4] (84 տարեկան)
Վախճանի վայրԳուստավ Վազա, Շվեդիա[4]
ԳերեզմանՍոլնա գերեզմանատուն
Մասնագիտությունգրող և թարգմանչուհի
Քաղաքացիություն Շվեդիա[5]
ԿրթությունQ10724162? (1848)[3]
ԱնդամակցությունMarried Woman's Property Rights Association?
ԱշխատավայրDagny
ԶավակներԷլլին Լինդգրեն
 Amanda Kerfstedt Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ամանդա Կերֆշտեդտը ծնվել է 1835 թվականի հունիսի 5-ին, Էսկիլստունա քաղաքում։ Նրա հայրը Սվեն Ավգուստ Հալստրոմը (Sven August Hallström), Էսկիլստունայի քաղաքապետն էր։ Հայրը ակտիվ մասնակցություն է ունեցել իր վեց երեխաների դաստիարակման գործում։ Մանկուց Ամանդան գրել է փոքրիկ պատմվածքներ «ազնվական երիտասարդների, հպարտ ավազակների և մութ բանտերի» մասին։ Ութ տարեկանում նրան ուղարկում են Ստոկհոլմ սովորելու։ 13 տարեկանում նա վերադարձել է տուն, այն բանից հետո, երբ մայրը ծանր հիվանդացել է և ստանձնել է տնային տնտեսության և կրտսեր քույրերի պատասխանատվությունը։ 1855 թվականին Կերֆշտեդտը ամուսնացել է քառասունամյա Բենգ Գուստաֆ Լինդգրենի (Bengt Gustaf Lindgren) հետ։ Ամուսնությունց ծնվել է որդին՝ Էլլինը, որը հետագայում հայտնի էր որպես գրաքննադատ։

 
Էլլին Լինդգրենը մոր՝ Ամանդա Կերֆշտեդտի հետ

1858 թվականին՝ ամուսնու մահից հետո, 1872 թվականին Ամանդան ամուսնացել է Պիտեր Կերֆշտեդտի (Petrus Kerfstedt) հետ։ 1879 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է Ստոկհոլմ։ Պիտեր Կերֆշտեդտը նշանակվել է կույրերի նորաստեղծ ուսումնական հաստատության տնօրեն։

Ամանդա Կերֆշտեդտի առաջին գիրքը՝ «Tiggargossen och qvastgubbens dukater», հրատարակվել է 1865 թվականին, այնուհետև լույս է տեսել «Սիդդիլդը և նրա ընկերները» (Signhild och hennes vänner) գիրքը։ Կերֆշտեդտը գրել է վեպեր, պատմվածքներ, դրամաներ, մանկական գրքեր, թերթերի հոդվածներ, ակնարկներ և այլն։ 1865-1916 թվականներին նա հրատարակել է տասը գիրք երեխաների համար և նույնքան էլ մեծահասակների համար։ Գրողի ամենահայտնի գործերից են՝ «Փոքրը և մեծը» (1882, Små och stora), «Դաշտերում և մարգագետիններում» (1895, Bland fält och ängar) և «Bränningar» (1899):

Երեխաների համար նրա ստեղծագործությունների մեծ մասը տպագրվել են Folkeskolens Barntidning ամսագրում։ Կերֆշտեդը նաև թարգմանել է գեղարվեստական գրքեր անգլերենից և նորվեգերենից շվեդերեն, գրել երեխաների գրքերի գրախոսություններ և մամուլի հոդվածներ։ Ամանդա Կերֆշտեդը շվեդերեն է թարգմանել Հարիեթ Բիչըր Սթոուի «Քեռի Թոմի խրճիթը» վեպը։

1900-ականների սկիզբը դժվար էր Ամանդա Կերֆշտեդտի և նրա ընտանիքի համար։ 1903 թվականին նրա ամուսինը՝ Պիտեր Կերֆշտեդտը, ազատվեց Թոմտեբոդում ծառայությունից, իսկ 1906 թվականին մահացավ։ Նրա որդին՝ Էլլին Լինդգրենը, մահացել է 1904 թվականին։ Ամանդա Կերֆշտեդտի մոտ ֆինանսական խնդիրներ առաջացան։ Նրա վերջին վեպը՝ Maja-ն , լույս է տեսել 1916 թվականին, երբ գրողը 81 տարեկան էր։

Մատենագիտություն խմբագրել

 
Ամանդա Կերֆշտեդտի 75-րդ հոբելյանը
  • Vid vägkanten : berättelser och skizzer. 1-2. Stockholm: Björck. 1880-1883. Libris 2121955
  • Kärlek och andra berättelser. Stockholm: Beijer. 1885. Libris 1598052
  • Eva : berättelse. Stockholm: Hæggström. 1888. Libris 21869464 Fulltext: Göteborgs universitetsbibliotek, Projekt Runeberg.
  • I vind och motvind : noveller och utkast. Stockholm: Beijer. 1889. Libris 1623824
  • Holger Vide : roman. Stockholm: Geber. 1893. Libris 1623823
  • Bränningar : verklighetsbilder. Stockholm: Geber. 1899. Libris 1644671
  • Reflexer : roman. Iduns romanbibliotek, 99-3111059-7 ; 25. Stockholm: Idun. 1901. Libris 2107912
  • Åtta dagars skilsmässa. Stockholm. 1908. Libris 1614776
  • Maja : en kärlekshistoria från en romantisk tid. Stockholm: Geber. 1916. Libris 1654239
  • Synd : noveller av det moderna genombrottets kvinnor. Stockholm: Ordfront. 1993. Libris 7634352. ISBN 91-7324-425-2 — Innehåller författarens Synd ursprungligen publicerad i Finsk Tidskrift 1881.

Մանկական գրականություն խմբագրել

  • Tiggargossen eller Qvastgubbens dukater : svenskt original. Barnens egen boksamling ; 1. Stockholm: Sigfrid Flodin. 1865. Libris 3289864
  • Signild och hennes vänner : ett exempel för unga flickor. Barnens egen boksamling ; 2. Stockholm: Sigfrid Flodin. 1865. Libris 10444813
  • Små och stora : berättelser för barn. Stockholm: Beijer. 1882. Libris 1598053
  • «Glädjens blomster» med flera berättelser för barn. P. A. Norstedt & söners ungdomsböcker, 99-1861059-X ; 5. Stockholm: Norstedt. 1891. Libris 1627154 — Med illustrationer av: * Ottilia Adelborg, Jenny Nyström och Hanna Frosterus-Segerstråle.
  • Bland fält och ängar : berättelse för barn och ungdom. Stockholm: Geber. 1895. Libris 1623822
  • En liten prinsessa : saga. Stockholm: Hökerberg. 1898. Libris 1644672 — Med 7 planscher av Jenny Nyström
  • Blåklint : berättelser för barn. Stockholm: Geber. 1902. Libris 1727276
  • Susanne : ett ungt hjärtas historia. Stockholm: Hierta. 1903. Libris 1727278
  • Tipp : berättelse för barn. P. A. Norstedt & Söners ungdomsböcker ; 82. Stockholm: Norstedt. 1903. Libris 1728939
  • Abdullah : sångaren från Beda och andra berättelser för barn. P. A. Norstedt & Söners Ungdomsböcker ; 103. Stockholm: Norstedt. 1908. Libris 1618596

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ http://www2.ub.gu.se/kvinndata/portaler/rostratt/pdf/rostrattsfragan.pdf
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Kerfstedt, släkter (շվեդերեն) // Svenskt biografiskt lexikon — 1975. — P. 68.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Hilda Augusta Amanda Kerfstedt 1835-06-05 — 1920-04-10 Författare, översättare
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 Sveriges dödbok 1815–2022 (շվեդերեն) — 9 — Sveriges Släktforskarförbund, 2023.
  5. ↑ WeChangEd

Գրականություն խմբագրել

  • Adlersparre, Sophie, ed. (1878). «Den nutida svenska prosadikten». Tidskrift för hemmet (5): pp. 273–290.
  • Andersson, Maria (2006). «Moderskap och emancipation: den kvinnliga sjukligheten i Amanda Kerfstedts barn- och vuxenlitteratur». Tidskrift för litteraturvetenskap (1988) «2006:2,»: pp. 54–73. ISSN 1104-0556. Libris 10393837.
  • Andersson, Maria (2010). Att bli människa: barn, sedlighet och kön i Amanda Kerfstedts, Helena Nybloms och Mathilda Mallings författarskap 1880—1910. (Skrifter / utgivna av Svenska barnboksinstitutet, 0347-5387 ; 108.) (Skrifter / utgivna av Svenska litteratursällskapet, 0348-0283 ; 49.) Göteborg: Makadam. Libris 11929248. 9789170610875.
  • Dahlgren, Lotten (1910). Kleman, Ellen, ed. «Till Amanda Kerfstedt. Några ord av en vän.». Dagny (Stockholm: Fredrika-Bremer-Förbundet) «3» (24): pp. 1–2. Läst 7 februari 2014.
  • Englund, Boel (2008). «Barnet som nisch». Rätten till ordet: en kollektivbiografi över skrivande Stockholmskvinnor 1880—1920 (2008): pp. 137–174. Libris 10948362

Աղբյուրներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամանդա Կերֆշտեդտ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամանդա_Կերֆշտեդտ&oldid=7952219» էջից