Ահմեդ Զևայլ
Ահմեդ Հասան Զևայլ (արաբ․՝ أحمد حسن زويل, անգլ.՝ Ahmed H. Zewail; փետրվարի 26, 1946[2][3][4][…], Դամանհուր, Եգիպտոս - օգոստոսի 2, 2016[5][3][4][…], Փասադենա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[5]), եգիպտական ծագմամբ ամերիկացի քիմիկոս: 1999 թվականին ստացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ։ Մի շարք գիտական մրցանակների դափնեկիր։ Ունի մեծ ճանաչում, ոչ միայն հայրենի Եգիպտոսում, այլ նաև ողջ աշխարհում։
ԿենսագրությունԽմբագրել
Մանկությունը անց է կացրել Ալեքսանդրիայից ոչ այնքան հեռու գտնվող Դիսուք քաղաքում։ Մանկուց հաճախակի այցելել է մզկիթ[27]։
Գերազանցությամբ ավարտել է Եգիպտոսի Ալեքսանդրիայի համալսարանը (բակալավրը՝ 1967 թվականին, մագիստրատուրան՝ 1969 թվականին)։ Ուսման ընթացքում սկսել է աշխատել հայրենի համալսարանում։ Այնտեղ էլ ծանոթացել է իր ապագա կնոջ հետ, ով նրա ուսանողուհին էր՝ Մերվաթը։ Աղջկա համալսարանը ավարտելուց հետո, նրանք ամուսնացան։ Այնուհետև Զևայլը կնոջ հետ մեկնել է ԱՄՆ՝ կրթությունը շարունակելու նպատակով։ Մինչ 1974 թվականը սովորել է Փենսիլվանիայի համալսարանում, որտեղ էլ ստացել փիլիսոփայության դոկտորի կոչում։ Այնուհետ մինչ 1976 թվականը Բերկլիում՝ IBM-ում փորձաշրջան է անցել։[28]։
1976 թվականից աշխատել է Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական համալսարանում՝ սկզբում որպես ասիստենտ- պրոֆեսոր, այնուհետև՝ ասոցացված պրոֆեսոր։ 1982 թվականից քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր է, 1990- 1994 թվականներին Պոլինգովի համալսարանի քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր, 1995 թվականից Պոլինգովի համալսարանի քիմիայի և ֆիզիկայի պրոֆեսոր։ 1996- 2007 թվականներին ԱՄՆ ազգային գիտական ֆոնդի մոլեկուլային լաբորատորիայի վարիչ։[28]:
1982 թվականին ստացել է ամերիկյան քաղաքացիություն։
1999 թվականին ստավցել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ՝ «քիմիայի ոլորտում նշանակալի ներդրումների համար»։
Ապրել է Կալիֆորնիայում կնոջ և երկու երեխաների հետ[27]. Всего у него четыре ребёнка[28][29]։ Նա ունեցել է 4 երեխա, որոնցից 2-ը առաջին կնոջից։ 1989 թվականին 10 տարվա ընդմիջումից հետո կրկին ամուսնացել է[30]:
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ http://www.nndb.com/people/830/000100530/
- ↑ 2,0 2,1 Ahmed H. Zewail — NNDB.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Le prix Nobel égyptien Ahmed Zewail n'est plus (ֆր.) / L. Polgreen — New York: 2016.
- ↑ America's Muslims can fight radicalization: Column — USA Today.
- ↑ http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/zewail.html
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Notable Names Database — 2002.
- ↑ https://twas.org/directory/zewail-ahmed-hassan
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ John Simon Guggenheim Foundation | Ahmed Hassan Zewail
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1999 — Nobel Foundation.
- ↑ The Nobel Prize amounts — Nobel Foundation.
- ↑ Award winners : Davy Medal
- ↑ Ahmed H. Zewai lWolf Prize Laureate in Chemistry 1993 — Wolf Foundation.
- ↑ Priestley Medal — American Chemical Society.
- ↑ 17,0 17,1 Ahmed Zewail - Biographical — Nobel Foundation.
- ↑ Ahmed H. Zewail — University of Lausanne.
- ↑ Herbert P. Broida Prize — American Physical Society.
- ↑ Earle K. Plyler Prize for Molecular Spectroscopy & Dynamics — American Physical Society.
- ↑ L’Ambassadeur de France M. Nicolas Galey remet les insignes de Chevalier de la Légion d’honneur au prix Nobel de chimie M. Ahmed Zewail — Embassy of France, Giza, 2012.
- ↑ http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.
- ↑ https://www.naturvetenskap.lu.se/forskning/hedersdoktorer — Lund University.
- ↑ Zewail Ahmed Hassan — African Academy of Sciences.
- ↑ Yale awards 12 honorary degrees at 2014 graduation // Yale Daily Bulletin — Yale University, 2014.
- ↑ CHF to present 2009 Othmer Gold Medal to Ahmed Zewail — 2009.
- ↑ 27,0 27,1 «Наука в мусульманском мире: интервью с лауреатом Нобелевской премии Ахмедом Зеваилем | Qumuq görüş»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-08-06-ին։ Վերցված է 2016-08-03
- ↑ 28,0 28,1 28,2 «Արխիվացված պատճենը»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին։ Վերցված է 2016-08-03
- ↑ «Ислам для всех! — Нобелевский лауреат — пример для современных мусульманских ученых»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-16-ին։ Վերցված է 2016-08-03
- ↑ И. Харгиттаи. Откровенная наука. Беседы со знаменитыми химиками. М., 2003. С. 440.
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- http://www.zewail.caltech.edu/ Archived 2018-06-18 at the Wayback Machine.
- Ինֆորմացիո նոբելյան մրցանակի պաշտոնական կայք էջից(անգլ.)
- Ահմեդ Զևայլի նոբելյան ճառը (անգլ.)
- http://www.krugosvet.ru/enc/nauka_i_tehnika/himiya/ZEVAL_AHMED.html
- http://www.chem.msu.su/rus/journals/xr/nobprem.html
- http://qumuq.ru/ru/2016/03/16/nauka-v-musulmanskom-mire-intervyu-s-laureatom-nobelevskoj-premii-axmedom-zevailem/ Archived 2016-08-06 at the Wayback Machine.