Ահմադ Ամին
Ահմադ Ամին (հոկտեմբերի 1, 1886[1][2], Կահիրե, Եգիպտոս - մայիսի 29, 1954[1][2]), եգիպտացի պատմաբան, բանասեր և գրող։ Խալիֆաթի պատմությունների և նրա հասարակական մտքի, այդ թվում նաև մուսուլմանական քաղաքակրթության (1928-1953 թվականներ) վերաբերյալ պատմությունների գրքերի հատորների շարքի, հայտնի ինքնակենսագրականի («Իմ կյանքը» 1950 թվական), ինչպես նաև եգիպտական բանահյուսության կարևոր բառարանի հեղինակ (1953 թվական)։
| Ահմադ Ամին արաբ․՝ أحمد أمين | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 1, 1886[1][2] |
| Ծննդավայր | Կահիրե, Եգիպտոս |
| Մահացել է | մայիսի 29, 1954[1][2] (67 տարեկան) |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Եգիպտոս |
| Կրոն | իսլամ |
| Կրթություն | ալ-Ազհար համալսարան |
| Երկեր | Q28716359?, Q12230353?, Q97190402?, Q16050378? և Q112958209? |
| Մասնագիտություն | գրող և պատմաբան |
| Աշխատավայր | Կահիրեի համալսարան |
| Անդամություն | Դամասկոսի արաբերենի ակադեմիա, Կահիրեի արաբերեն լեզվի ակադեմիա և Իրաքի գիտությունների ակադեմիա |
| Երեխաներ | Galal Amin? |
 Ahmad Amin Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ալ-Ազհարի համալսարանում ստանալով ավանդական կրոնական կրթություն, աշխատել է որպես կադի (մուսուլմանական դատավոր-չինովնիկ) մինչև 1926 թվականը։ Հետո Կահիրեի համալսարանում դասավանդել է արաբական գրականություն, որտեղ նշանակվել է արվեստի բաժնի դեկան և պաշտոնը զբաղեցրել է մինչև 1946 թվականը։
Ահմադ Ամինը եղել է իր ժամանակների ամենավառ մտավորականներից մեկը. եղել է «Ար-Ռիսալա» (1933) և «Աս-Սակաֆա» (1939) գրական ամսագրերի խմբագիր, հիմադրել է գրականության, թարգմանության և հրապարակման կոմիտե (Լաջնա աթ-թալիֆ վա աթ-թարջամա վա ան-նաշր)։ Նա աշխատել է Եգիպտոսի մշակույթի և կրթության նախարարությունում և ղեկավարել է բաժանմունք, ապա ղեկավարել է Արաբական պետությունների լիգան։
Գիտական ներդրումը խմբագրել
Ամենաշատը հայտնի է մուսուլմանական մշակութային կյանքում իր երկար պատմությամբ.
- «Իսլամի արշալույսը», 1928, հրատարակում 1950
- «Իսլամի առավոտը», 1933–1936, հրատարակում 1952 3 հատորով
- «Իսլամի կեսօրը», 1945-1953, հրաըարկում 1955 4 հատորով։
Սա իսլամադավան աշխարհի ժամանակակից պատմության իր տեսակի մեջ առաջին փորձն է։ Նրա «Հայտնի բարեփոխիչները նոր ժամանակներում» աշխատությունը նվիրված է XIX վերջին և XX դարերի սկզբին ամենամեծ մտածողների և բարեփոխիչների տեսակետների և գործունեության ուսումնասիրմանը։ Պատմության, տնտեսության, գրականության, տարբեր տեսանկյունների, եգիպտացիների բարքի, սովորույթների մասին տեղեկատվության մեծ մասը պահվում է նրա հանրագիտարանի բառարանում («Եգիպտական սովորույթների, բարթերի և արտահայտությունների բառարան» 1953)։ Նա նաև թողել է ինքնակենսագրական, իսկ նրա հիմնական հոդվածները հրապարակվել են «Ֆեյդ ալ-Հադիր» անվանմամբ։
Ամինը 1939-1946 թվականներին դասախոսություններ է կարդացել եգիպտական գրականության պատմության մասին[3]։ Հենց այդ ժամանակ Ամինը հաստատեց, որ եգիպտացիները, ինչպես մյուս արաբ ժողովուրդները, միջին դարերում ներդրում չեն ունեցել արաբական պոեզիայի զարգացման մեջ։ Ամինի աշակերտ Շաուկի Դայֆը պնդում էր, որ այդ ժամանակի հրատարակված եգիպտական ստեղծագործությունների անհրաժեշտ պակասը այդ կարծիքը հաստատուն չեն համարում, և շարունակեց Ամինի հետ վերաստեղծել եվրոպական մարդաբանական պոեզիան։ Ամինը համաձայնեց գրել ներածությունն այն ժամանակ, երբ Դայֆը գրել էր նախաբանը, իսկ նրանց գործընկեր Իհսան Աբբասը 1951-1952 թվականներին թիմին օգնեց երկէջանի ներածության տպագրման համար։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Շարբաթով Գ. Շ. Ահմադ Ամին և նրա եգիպտական հանրագիտարանը // ժողովածուի մեջ. Արևելագիտության ինստիտուտի կարճ զեկույցներ։ Արաբական հավաքածու, 32, Մ., 1958:
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ահմադ Ամին» հոդվածին։ |