Ալեքսանդր Փեյն

Ալեքսանդր Փեյն; Constantine Alexander Payne
Ծնվել է	փետրվարի 10, 1961 (63 տարեկան)
Ծննդավայր	Օմահա, Նեբրասկա, ԱՄՆ
Կրթություն	Սթենֆորդի համալսարան, Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան, UCLA թատրոնի, կինոյի և հեռուստատեսության դպրոց, Սալամանկայի համալսարան և Creighton Preparatory School?
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ և Հունաստան
Մասնագիտացում	սցենարիստ, կինոռեժիսոր, կինոպրոդյուսեր, գրող և ռեժիսոր
Ամուսին	Սանդրա Օ
Պարգևներ	Ամերիկայի սցենարիստների համքարության մրցանակ BAFTA մրցանակ լավագույն սցենարի համար և Dallas-Fort Worth Film Critics Association Award for Best Director?
IMDb	ID ID 0668247

Կոնստանտին Ալեքսանդր Փեյն (անգլ.՝ Constantine Alexander Payne փետրվարի 10, 1961(1961-02-10)^[1]^[2], Օմահա, Նեբրասկա, ԱՄՆ), ամերիկացի կինոռեժիսոր և սցենարիստ, երկակի Օսկարակիր (2005, 2012)։ Նրա ֆիլմերը հայտնի են իրենց սև հումորով և ժամանակակից ամերիկյան հասարակության երգիծական նկարագրությամբ։

Վաղ տարիներ խմբագրել

Փեյնը ծնվել է Հունաստանից արտագաղթածների ընտանիքում (նրա հայրական պապը, նախքան ԱՄՆ մեկնելը կրել է Պապադոպուլոս ազգանունը)^[7]։ Նրա ծնողները եղել են ռեստորանի սեփականատերեր^[7], և նա երեք որդիներից ամենաերիտասարդն էր^[7]։ Փեյնը մեծացել է այն նույն շրջանում, որտեղ և Ուորեն Բաֆեթը։ Ալեքսանդր Փեյնը ավարտել է Սթենֆորդի համալսարանը, ուր նա, խորապես ուսումնասիրել է պատմություն և իսպաներեն։ Իսպաներենի իմացության մակարդակը բարելավելու համար նա սովորել է Սալամանկի համալսարանում (Իսպանիա)։ 1990 թվականին Թատրոնի, կինոյի և հեռուստատեսության արվեստի դպրոցում ստացել է Մագիստրոսի աստիճան։

Կարիերա խմբագրել

Փեյնը մի քանի տարի աշխատել է կինոյում և հեռուստատեսությունում, մինչև 1996 թվականը նա գրել է սցենար և նկարահանել իր առաջին լիամետրաժ ֆիլմը՝ «Քաղաքացի Ռութը»։ Նրա «Ընտրություն» ֆիլմը, որտեղ գլխավոր դերերում խաղացել է Մեթյու Բրոդերիկն և Ռիզ Ուիզերսփունը, պատմում է Ամերիկայում քաղաքականության և կրթության մասին։ Ֆիլմն ուշադրություն է գրավել այն ժամանակ, երբ կինոքնադատ Դավիթ Դենբին The New Yorker շաբաթաթերթում այն անվանել է 1999 թվականի լավագույն ֆիլմը։ 2000 թվականին Փեյնը Լավագույն ադապտացված սցենարի համար առաջադրվել է «Օսկար»-ի։

Նույն թվականին նա գրել է «Ծանոթացեք ծնողների հետ» կատակերգության սցենարը, բայց այդ տարբերակը մերժվել է։ 2001 թվականին մասնակցություն է ունեցել «Յուրայի դարաշրջանի այգի 3» ֆիլմի սցենարի ստեղծմանը։ Երկու տարի անց Ալեքսանդր Փեյնը արժանացել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի «Շմիդտի մասին» ֆիլմի սցենարի համար։ Շատերը զարմացել են, որ այս սցենարի համար Փեյնը և նրա մշտական համահեղինակ Ջիմ Թեյլորը չեն առաջադրվել Օսկարի։ 2005 թվականին «Ճամփեզրին» ֆիլմի սցենարով Փեյնը հաղթել է BAFTA, «Ոսկե գլոբուս» և «Օսկար» մրցանակաբաշխություններում։ Նաև այս կինոնկարը ստացել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակը «Լավագույն ֆիլմ՝ կատակերգություն կամ մյուզիքլ»։ Ընդհանուր առմամբ «Ճամփեզրին» ֆիլմը ստացել է հինգ «Օսկար» անվանակարգ։

Փեյնը նաև «Իմ խենթ հայրը» և «The Savages» ֆիլմերի պրոդյուսերն է։ Բացի այդ, Փեյնը Ջիմ Թեյլորի հետ միասին ներգրավվել են Դենիսս Դուգանի «Չակ և Լարրի՝ կրակե հարսանիք» կատակերգության սցենարում։ Փեյնին դուր չի գալիս սցենարի վերջնական տարբերակը։ Ադամ Սենդլերն փոփոխել էր ամբողջ պատմությունը, և այն ամենը, ինչ գրել էին Փեյնը և Թեյլորը, հեռացվել էր։

Փեյնի ֆիլմերը պատմում է ամուսնական դավաճանությունների և մարդկանց միջև փոխհարաբերությունների մասին։ Բացի այդ, նա փորձում է իր ֆիլմերը նկարահանել Օմահայում։ Որոշ տեսարաններում նա սիրում է ցույց տալ պատմական հուշարձաններ, թանգարաններ։ Նրա կինոնկարներում էպիզոդիկ դերերում հաճախ նկարահանվել են իրական մարդիկ (իրական ուսուցիչները խաղում են որպես ուսուցիչ, իսկական ոստիկանները՝ ոստիկան և այլն)։ Որպես դրամատիկ հնար նրա ֆիլմերում հաճախ օգտագործվում են հեռախոսային մենախոսություններ։ Փեյնը հանդիսանում է այն քիչ ռեժիսորներից մեկը, ով նաև կարողանում է ֆիլմեր մոնտաժել։

2005 թվականից նա դարձել է Կինոարվեստի և գիտության ակադեմիայի կառավարիչների խորհուրդի անդամ (Ռեժիսորների բաժին)։ Նրա մշտական համահեղինակն է Ջիմ Թեյլորը։

Փեյնի վերջին երկու ֆիլմերն են՝ «Հետնորդները» (2011) և «Նեբրասկա»ն (2013), որոնցում հանգամանալից անդրադառնում են ընտանեկան փոխհարաբերությունների թեմային։ Երկու ֆիլմերն էլ առաջադրվել են «Օսկարի» որպես տարվա լավագույններ, իսկ «Հետնորդները» ֆիլմի սցենարի համար Փեյնն արժանացել է երկրորդ արձանիկին։

Անձնական կյանք խմբագրել

2003 թվականի հունվարի 1-ին Փեյնը ամուսնացել է կորեական ծագում ունեցող կանադացի դերասանուհի Սանդրա Օհի հետ։ Նրանք միասին աշխատել են «Ճամփեզրին» ֆիլմում։ 2005 թվականի մարտի 12-ին հաստատվել է, որ նրանք բաժանվել են։ Ամուսնալուծությունը ձևակերպվել է 2006 թվականի դեկտեմբերի 21-ին։ Նրա լավ ընկերների թվում կան այնպիսի ռեժիսորներ, ինչպիսիք են՝ Ջեյ Ռոուչը, Դևիդ Ռասսելը և Սփայք Ջոնզը։ Նա Օմահայում ոչ կոմերցիոն կինոթատրոնի տնօրենների խորհրդի անդամ է։

Ֆիլմագրություն խմբագրել

Ռեժիսոր և սցենարիստ
Տարի	Հայերեն անվանումը	Պաշտոնական անվանումը
1996	«Քաղացի Ռութը»	Citizen Ruth
1999	«Ընտրություն»	Election
2002	«Շմիդտի մասին»	About Schmidt
2004	«Ճամփեզրին»	Sideways
2006	«Փարիզ, ես քեզ սիրում եմ»	Paris, je t’aime
2011	«Հետնորդները»	The Descendants
2013	«Նեբրասկա»	Nebraska
2017	«Նվազեցում»	Downsizing

Մրցանակներ և անվանակոչություններ խմբագրել

Մրցանակաբաշխություն	Ֆիլմ	Անվանակարգ	Արդյունք
«Օսկար»	Ընտրություն	Լավագույն ադապտացված սցենարի համար	Անվանակարգ
	Ճամփեզրին	Լավագույն ադապտացված սցենարի համար	Հաղթանակ
	Ճամփեզրին	Լավագույն ռեժիսոր	Անվանակարգ
	Հետնորդները	Լավագույն ռեժիսոր	Անվանակարգ
	Հետնորդները	Լավագույն ադապտացված սցենարի համար	Հաղթանակ
	Նեբրասկա	Լավագույն ռեժիսոր	Անվանակարգ
«Ոսկե գլոբուս»
	Շմիդտի մասին	Լավագույն սցենարիստ	Հաղթանակ
	Շմիդտի մասին	Լավագույն ռեժիսոր	Անվանակարգ
	Ճամփեզրին	Լավագույն սցենարիստ	Հաղթանակ
	Ճամփեզրին	Լավագույն ռեժիսոր	Անվանակարգ
	Հետնորդները	Լավագույն սցենարիստ	Անվանակարգ
	Հետնորդները	Լավագույն ռեժիսոր	Անվանակարգ
	Նեբրասկա	Լավագույն ռեժիսոր	Անվանակարգ
«BAFTA»	Ճամփեզրին	Լավագույն ադապտացված սցենարի համար	Հաղթանակ
	Հետնորդները	Լավագույն ռեժիսուր	Անվանակարգ
	Հետնորդները	Լավագույն ադապտացված սցենարի համար	Անվանակարգ
Կաննի կինոփառատոն	Շմիդտի մասին	«Ոսկյա արմավենու ճյուղ»	Անվանակարգ
Կաննի կինոփառատոն	Նեբրասկա	«Ոսկյա արմավենու ճյուղ»	Անվանակարգ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Munzinger Personen (գերմ.)
↑ ^2,0 ^2,1 https://www.acmi.net.au/creators/79849
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ https://web.archive.org/web/20231103164744/https://www.ekathimerini.com/society/1177106/oscar-winning-alexander-payne-becomes-greek-citizen/
↑ https://www.goldenglobes.com/person/alexander-payne
↑ https://dfwcritics.com/awards/2011-2/
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 «Sideways director keeps it real» (անգլերեն). bbc.co.uk. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 2-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

«Сайт некоммерческого театра в Омахе, членом совета директоров является Пэйн» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2.05.2010-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Փեյն» հոդվածին։

[_58a0abda600ccd01-1] 1,0 ^1,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[_3e7af01961c754f1-2] 2,0 ^2,1 https://www.acmi.net.au/creators/79849

[_02438b0173be129b-3] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_eab08b9853a81a79-4] ttps://web.archive.org/web/20231103164744/https://www.ekathimerini.com/society/1177106/oscar-winning-alexander-payne-becomes-greek-citizen/

[_c22c5ab1f67459bf-5] ttps://www.goldenglobes.com/person/alexander-payne

[_f69a23cd82a31723-6] ttps://dfwcritics.com/awards/2011-2/

[bbc-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 «Sideways director keeps it real» (անգլերեն). bbc.co.uk. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 2-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Ալեքսանդր Փեյն Constantine Alexander Payne

Ծնվել է	փետրվարի 10, 1961(1961-02-10)^[1]^[2] (63 տարեկան)
Ծննդավայր	Օմահա, Նեբրասկա, ԱՄՆ
Կրթություն	Սթենֆորդի համալսարան, Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան, UCLA թատրոնի, կինոյի և հեռուստատեսության դպրոց, Սալամանկայի համալսարան և Creighton Preparatory School?
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ^[3] և Հունաստան^[4]
Մասնագիտացում	սցենարիստ, կինոռեժիսոր, կինոպրոդյուսեր, գրող և ռեժիսոր
Ամուսին	Սանդրա Օ
Պարգևներ	Ամերիկայի սցենարիստների համքարության մրցանակ ^[5] BAFTA մրցանակ լավագույն սցենարի համար և Dallas-Fort Worth Film Critics Association Award for Best Director? ^[6]
IMDb	ID ID 0668247