Ալեքսանդր Միխայլովիչ Վասիլևսկի (ռուս.՝ Александр Михайлович Василевский, սեպտեմբերի 18 (30), 1895 կամ սեպտեմբերի 30, 1895(1895-09-30), Vichuga, Kineshemsky Uyezd, Կոստրոմայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 5, 1977(1977-12-05)[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային ռազմական գործիչ, Խորհրդային Միության մարշալ (1943), Խորհրդային Միության կրկնակի հերոս (1944, 1945)

Ալեքսանդր Վասիլևսկի
ռուս.՝ Алекса́ндр Миха́йлович Василе́вский
սեպտեմբերի 18 (30), 1895 կամ սեպտեմբերի 30, 1895(1895-09-30) - դեկտեմբերի 5, 1977(1977-12-05)[1] (82 տարեկան)
ԾննդավայրVichuga, Kineshemsky Uyezd, Կոստրոմայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահվան վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանԿրեմլի պատի պանթեոն
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսական կայսրություն
ԶորատեսակՌուսական կայսերական բանակ, Բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակ և ԽՍՀՄ ցամաքային զորքեր
ԿոչումԽորհրդային Միության մարշալ
Հրամանատարն էրԽՍՀՄ Զինված ուժեր
Մարտեր/
պատերազմներ
Առաջին համաշխարհային պատերազմ, Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմ, Խորհրդա-լեհական պատերազմ, Հայրենական մեծ պատերազմ և Խորհրդա-ճապոնական պատերազմ
ԿրթությունԿոստրոմայի աստվածաբանական ճեմարան, Ալեքսեևյան ռազմական ուսումնարան (մայիս 1915) և ՌԴ ԶՈւ Գլխավոր շտաբի զինվորական ակադեմիա (1937)
Պարգևներ
Ոսկե աստղ (մեդալ, ԽՍՀՄ), Խորհրդային Միության հերոս, Խորհրդային Միության հերոս,
, «Հաղթանակ» շքանշան, «Հաղթանակ» շքանշան, Order of Saint Stanislaus (House of Romanov), Սուրբ Աննայի 4-րդ աստիճանի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան, Կարմիր դրոշի շքանշան, Կարմիր դրոշի շքանշան, I աստիճանի Սուվորովի շքանշան, Կարմիր Աստղի շքանշան, «ԽՍՀՄ զինված ուժերում Հայրենիքին ծառայելու համար» 3-րդ աստիճանի շքանշան, 4-րդ աստիճանի Գեորգիևյան խաչ, Վլադիմիր Իլյիչ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի հոբելյանական մեդալ, «Մոսկվայի պաշտպանության համար» մեդալ, Մեդալ «Ստալինգրադի պաշտպանության համար», «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ, «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 20-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ, «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ, «Ճապոնիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ, «Քյոնիսբերգ գրավելու համար» մեդալ, «ԽՍՀՄ զինված ուժերի վետերան» մեդալ, «Բանվորագյուղացիական Կարմիր բանակի 20 տարի» հոբելյանական մեդալ, «Խորհրդային բանակի և նավատորմի 30-ամյակի» հոբելյանական մեդալ, «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 40-ամյակ» հոբելյանական մեդալ, «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 50-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ, Մոսկվայի 800-րդ ամյակին նվիրված մեդալ, Բրիտանական կայսրության Մեծ խաչի շքանշանի ասպետ, «Պատվո լեգեոն» շքանշանի գլխավոր հրամանատար, Պատվո լեգիոնի շքանշանակիր, Գրյունվալդի խաչի 1-ին աստիճանի շքանշան, Մարտական խաչ (Ֆրանսիա), Պատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ, Սպիտակ առյուծի շքանշան, Սպիտակ առյուծի շքանշան, Լեհաստանի վերածննդի շքանշանի աստղով կոմանդոր, Լեհաստանի վերածննդի շքանշանի կոմանդոր, Virtuti Militari, Virtuti Militari շքանշանի մեծ խաչ, Ժողովրդական ազատագրության շքանշան, Պետական դրոշի շքանշան, Սուխբաաթարի օրդեն, Սուխբաաթարի օրդեն, Կարմիր դրոշի շքանշան (Մոնղոլիա),

Կառլ Մարքսի շքանշան (1975)

,

ԽՍՀՄ պետական զինանշանի ոսկե պատկերով պատվավոր զենք (փետրվարի 22, 1968)

, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության շքանշան, Պարտիզանական աստղի շքանշան, Ռազմական խաչ (Չեխոսլովակիայի պատերազմ) և «Չին-խորհրդային բարեկամություն» մեդալ
ՍտորագրությունИзображение автографа

Մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին (1914-1918Խորհրդային բանակում ծառայել է 1918 թվականից։ Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմից հետո վարել է ռազմական, մի շարք ղեկավար պաշտոններ։ 1937 թվականին ավարտել է Գլխավոր շտաբի ռազմական, ակադեմիան։ Ծառայել է Գլխավոր շտաբում, 1942-1945 թվականներին եղել է Գլխավոր շտաբի պետը և պաշտպանության ժողկոմի տեղակալը։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, 1942-1943 թվականներին կոորդինացրել է Հարավ-Արևմտյան, Դոնի և Ստալինգրադի (Ստալինգրադի ճակատամարտում), Վորոնեժի և Տափաստանային (1943 թվականին Կուրսկի աղեղի մարտերում), Հարավ-Արևմտյան և Հարավային (Դոնբասի ազատագրման ժամանակ), 4-րդ ուկրաինական, Սևծովյան նավատորմի հետ (Ղրիմի համար մարտերում), 3-րդ և 4-րդ Ուկրաինական (Առափնյա Ուկրաինայում մղված օպերացիաներում), 3-րդ Բելառուսական, 1-ին և 2-րդ Մերձբալթյան (Բելառուսիայի ազատագրման, Լատվիայի և Լիտվայի վերագրավման ժամանակ) ռազմաճակատների գործողությունները։ 1945 թվականի փետրվարին նշանակվել է 3-րդ Բելառուսական ռազմաճակատի հրամանատար։ Հաջողությամբ իրականացրել է Արևելյան Պրուսիայի և Քյոնիգսբերգի գրավման օպերացիաները։ 1945 թվականի հունիսին նշանակվել է Հեռավոր Արևելքում խորհրդային զորքերի գլխավոր հրամանատար և դրանք ղեկավարել 1945 թվականի խորհրդա-ճապոնական պատերազմում։ 1946-1948 թվականներին եղել է Գլխավոր շտաբի պետ և պաշտպանության մինիստրի առաջին տեղակալ, 1949-1953 թվականներին՝ պաշտպանության մինիստր, 1953-1957 թվականներին՝ պաշտպանության մինիստրի առաջին տեղակալ և տեղակալ։ 1959 թվականի հունվարից մինչև 1977 թվականի դեկտեմբերը ղեկավար աշխատանք է կատարել ԽՍՀՄ պաշտպանության մինիստրությունում։

Եղել է նաև ԽՍՀՄ 2-4-րդ գումարումների Գերագույն խորհրդի պատգամավոր, 1952-1961 թվականներին՝ ԽՄԿԿ ԿԿ անդամ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 293