Ալեքսանդր Պավլովիչ Գրուզինսկի (ռուս.՝ Александр Павлович Грузи́нский, հունիսի 23 (հուլիսի 5), 1899[1], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 9, 1968(1968-01-09), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային և ռուսական թատրոնի ու կինոյի դերասան։ ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (1949)։

Ալեքսանդր Գրուզինսկի
Ծնվել էհունիսի 23 (հուլիսի 5), 1899[1]
ԾննդավայրՄոսկվա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էհունվարի 9, 1968(1968-01-09) (68 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանՎվեդենսկոե գերեզմանատուն
ԿրթությունՄ. Ս. Շչեպկինի անվան բարձրագույն թատերական ուսումնարան
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունդերասան
Պարգևներ և մրցանակներ
«Պատվո նշան» շքանշան
ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ և ՌԽՖՍՀ վաստակավոր արտիստ

Կենսագրություն խմբագրել

Ալեքսանդր Գրուզինսկին ծնվել է 1899 թվականի հուլիսի 5-ին Մոսկվայում։ Հայրն աշխատում էր երկաթուղում, մայրը՝ դերձակ էր։ 1915-1917 թվականներին սովորել է Ա. Շանյավսկու անվան համալսարանում։ Ավարտելով քաղաքային դպրոցը՝ 1916-1919 թվականներին երկաթուղում աշխատել է որպես գրագիր։ 1919 թվականին գործուղվել է ԲԻԽՍՀՍտեռլիտամակ քաղաք՝ մշակութա-լուսավորական աշխատանքի։ 1920 թվականին ուղեգրվել է Մոսկվայի Պրոլետկուլտ, որտեղ սովորել է մինչև 1921 թվականը[2]։

1921 թվականին որպես բանվոր աշխատանքի է ընդունվել Փոքր թատրոնի բուտաֆորական արհեստանոց՝ աշխատանքը համատեղելով Մ. Շչեպկինի անվան բարձրագույն թատերական ուսումնարանում[3]։ Ուսումնարանն ավարտել է 1925 թվականին։ 1921 թվականի սեպտեմբերի 1-ից մինչև կյանքի վերջ եղել է Փոքր թատրոնի դերասան, 1933 թվականից դասավանդել է Մ. Շչեպկինի անվան բարձրագույն թատերական ուսումնարանում։ Նրա ուսանողների թվում են եղել Տատյանա Պանկովան և Ալինա Պոկրովսկայան։

1927-1931 թվականներին Փոքր թատրոնին զուգահեռ աշխատել է նաև Պատանի հանդիսատեսի կենտրոնական թատրոնում՝ որպես դերասան, ռեժիսոր և բեմի տեսուչ։ Բացի այդ, Ռուբեն Սիմոնովը նրան որպես համառեժիսոր ներգրավել է Մանկավարժական թատրոնում (որտեղ Սիմոնովն աշխատում էր գաղտնի՝ դա թաքցնելով Ե. Վախթանգովի անվան թատրոնի տնօրինությունից)[4]։

Ժամանակակիցները և բեմի գործընկերները նշում են, որ իր տաղանդով և հաջողակ դերասանական ճակատագրով հանդերձ՝ Գրուզինսկին շատ համեստ և ամոթխած մարդ է եղել[5]։

Ալեքսանդր Գրուզինսկին մահացել է 1968 թվականի հունվարի 9-ին Մոսկվայում։ Թաղված է Վվեդենսկյան գերեզմանատանը (հողակտոր №1)։

Մրցանակներ և պարգևներ խմբագրել

Դերերը թատրոնում խմբագրել

Տարի Հեղինակ Ներկայացում Դեր
1923 Դենիս Ֆոնվիզին Տհասը դերձակ Տրիշկա
1926 Վլադիմիր Բիլ
Բելոցերկովսկի
Ղեկը դեպի ձա՛խ գինետան տեր
1930 Ալեքսանդր Գրիբոյեդով Խելքից պատուհասը Զագորեցկի
1933 Ալեքսանդր Օստրովսկի Բանուկ տեղում Գրիշկա
1937 Կոնստանտին Տրենյով Նևայի ափին գյուղացի
1938 Կոնստանտին Տրենյով Լյուբով Յարովայա Ֆոլգին
1939 Օնորե դը Բալզակ Էժենի Գրանդե նոտար Կրյուշո
Խասինտո Բենավենտե Խեղկատակները դատախազ
Ալեքսանդր Կոռնեյչուկ Ուկրաինայի տափաստաններում Օստապ
1943 Լեոնիդ Լեոնով Արշավանք Կունց
1945 Ալեքսեյ Տոլստոյ Իվան Ահեղ Վասիլի Բլաժեննի
1945 Ուիլյամ Շեքսպիր Տասներկուերորդ գիշեր Սըր էնդրյու Էգյուչիկ
1945 Նաթան Ռիբակ
Իգոր Սավչենկո
Ինքնաթիռն ուշանում է մեկ օր պրոֆեսոր
1947 Վլադիմիր Տիխոնով Հանուն Կամա գետի Վորոբյով
1949 Վիկտոր Հյուգո Ռուի Բլազ լակեյ
1949 Կոնստանտին Պաուստովսկի Մեր ժամանակակիցը անհանգիստ տղամարդ
1949 Վսևոլոդ Վիշնևսկի Անմոռանալի 1919-ը ծերունի
1951 Ալեքսանդր Օստրովսկի Անմեղ մեղավորներ Շմագա
Հովարդ Ֆասթ Ազատության ուղին Ջեյքոբ Քարթեր
Ստենդալ Վանինիա Վանինի հերցոգ Բրաչիանո
Ուիլյամ Շեքսպիր Մակբեթ առաջին վհուկ
Լև Տոլստոյ Խավարի իշխանություն Մարինայի ամուսին
Մարկ Ժիլբեր Սովաժոն Գիշերային խառնաշփոթ Ժիլբեր Սովեն
Ֆեոդոր Դոստոևսկի Ստեպանչիկովո գյուղն ու նրա բնակիչները Վաասիլև
Բրանիսլավ Նուշիչ Փիլիսոփայության դոկտոր Բլագոե
Լեոնիդ Լեոնով Արշավանք Կոկորիշկին
Իվան Պոպով
Անատոլի Ստեպանով
Նավահանգիստ Արթուր բարոն Տանակիի համհարզ
Դմիտրի Զորին Անսպառ աղբյուր կանոտիեով մարդ
1960 Լև Տոլստոյ Կենդանի դիակ գրագիր
1961 Կոնստանտին Տրենյով Լյուբով Յարովայա Չիր
1961 Ուիլյամ Մեյքփիս Թեքերեյ Սնափառության տոնավաճառ առաջին ջենթլմեն
Դմիտրի Զորին Գարնանային որոտ Սենկա-Ռեշկա
Օլեգ Ստուկալով Թղթե տուն փոստատար
Հելլա Վուոլիյոկի Քարե բույն Նիկիլի տեր
Սամուիլ Ալյոշին Հիվանդասենյակ հիվանդ
Գյուստավ Ֆլոբեր Տիկին Բովարի երգեհոնահար
1964 Լև Տոլստոյ Խավարի իշխանություն խնամախոս
1964 Մաքսիմ Գորկի Ամառանոցի բնակիչները Կրոպիլկին
1964 Ուիլյամ Մեյքփիս Թեքերեյ Սնափառության տոնավաճառ սըր Փիթ Քրոուլի
1964 Սամուիլ Ալյոշին Մարդը Սթրաթֆորդից Ջո
1964 Ալեքսանդր Օստրովսկի

Նիկոլայ Սոլովյով

Լույս է տալիս, բայց չի տաքացնում Իլյիչ
Սամուիլ Մարշակ Խելացի բաներ ցար

Հեռուստաներկայացումներ խմբագրել

Տարի Ներկայացում Դեր
1959 Ռաստերյաևի փողոց դերձակ
1962 Վաշինգտոնյան պատմություն դատախազի օգնական
1963 Պավլիկ Մորոզով Արսենի Կուլուկանով
1967 Դեպք հյուրանոցում պան Յանեկ
1969 Հանդիպում

Ռեժիսոր խմբագրել

Տարի Հեղինակ Ռեժիսոր Ներկայացում
1948 Ալեքսանդր Օստրովսկի Կոնստանտին ԶուբովՎենիամին Ցիգանկով
(ռեժիսոր-օգնական Ա. Գրուզինսկի)
Եկամտաբեր տեղ
1953 Էժեն Սկրիբ Բ. Բրիլիանտովի

Ա. Գրուզինսկի

Մի բաժակ ջուր
1956 Լև Տոլստոյ Բորիս Ռավենսկիխ
(ռեժիսոր-օգնական Ա. Գրուզինսկի)
Խավարի իշխանություն

Ֆիլմագրություն խմբագրել

Տարի Ֆիլմ Դեր
1939 Իմ համալսարանները Կուզին
1960 Էժենի Գրանդե նոտար Կրյուշո
1966 Ամառանոցի բնակիչները պահակ Կրոպիլկին
1966 Պորտֆելով սատանան Վիկտոր Կուզմիչ
1966 Զազրելի անեկդոտ Մլեկոպիտաև
1966 Արքայական ռեգատա Գերվասի Ֆեդոսեևիչ
1966 Ցերեկային աստղեր զանգակներով պարոն
1967 Պատերազմ և խաղաղություն. 1812 թվական։ Ֆիլմ 3 դրվագ
1967 Կանանց թագավորություն ծեր այգեպան

Հնչյունավորում խմբագրել

Տարի Մուլտֆիլմ Կերպար
1954 Ոսկե այծքաղ ռաջայի ծառա

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. Биографические данные из личного дела(չաշխատող հղում)
  3. Некролог(չաշխատող հղում)
  4. О первой дружбе…(չաշխատող հղում)
  5. ТАТЬЯНА ЕРЕМЕЕВА ОБ А. П.ГРУЗИНСКОМ(չաշխատող հղում), воспоминания актрисы Т. А. Еремеевой