Ալեյսկ

Ալեյսկ (ռուս.՝ Алейск), քաղաք (1939 թվականից) Ռուսաստանում, Ալթայի երկրամասի Ալթայի շրջանում (շարջանի կազմի մեջ չի մտնում)։ Քաղաքային օկրուգի վարչական կենտրոնը Ալեյսկ քաղաքն է։

Քաղաք
Ալեյսկ
Але́йск
Զինանշան
Երկիր	Ռուսաստան
Հիմնադրված է	1913 թ.
Առաջին հիշատակում	1913
Տվյալ կարգավիճակում	1939 թվականից
Մակերես	43,87 կմ²
ԲԾՄ	170 մ
Պաշտոնական լեզու	ռուսերեն
Բնակչություն	▲ 28 528 մարդ (2016)
Խտություն	650,28 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+7, ամառը UTC+8
Հեռախոսային կոդ	+7 38553
Փոստային ինդեքս	658130
Փոստային դասիչ	658130 — 658149
Ավտոմոբիլային կոդ	22
Պաշտոնական կայք	aleysk22.ru
Ալեյսկ (Ռուսաստան)
Ալեյսկ Վիքիպահեստում

2016 թվականի տվյալներով բնակչության թիվը կազմում է 28 528 մարդ։ Տարածքը՝ 4387 հա։

Աշխարհագրություն

Քաղաքը տեղակայված է Մերձօբյան սարահարթի արևելյան ծայրամասում, Ալեյ գետի ձախ ափին (Օբ գետի ձախ վտակը) Գորևկա գետի թափվելու վայրում։ Քաղաքը գտնվում է Բարնաուլից 125 կմ դեպի հարավ-արևմուտք` A322 Բարնաուլ-Ռուբցովսկ դաշնային ավտոմայրուղու վրա, որը հանդիսանում է Ղազախստանի հետ սահմանը։ Քաղաքի միջով է անցնում նաև Բարնաուլ-Ռուբցովսկ-Սեմիպալատինսկ Արևմտա-Սիբիրական երկաթուղային գիծը։

Պատմություն

Ալեյ գետի ափերին գտնվող տարածքներն անցել են Ռուսաստանին 17-րդ դարում։ 1913 թվականին Մալոպանյուշևո գյուղից հյուսիս-արևմուտք (այժմ քաղաքի սահմաններում է) բնակավայր է հիմնադրվել Թուրքեստանա-Սիբիրական երկաթուղային ճանապարհի Ալեյսկայա գծի մոտ (Նովոսիբիրսկ-Սեմիպալատինսկ)։ 1926-1938 թվականներին դարձել է քաղաքատիպ ավան։ 1939 թվականին ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանով բնակավայրը ստացել է քաղաքի կարգավիճակ։ Ալեյսկի աճին նպաստում էր սննդի և վերամշակման ոլորտի արդյունաբերությունը։

Կլիմա

Ալեյսկ քաղաքը գտնվում է չափավոր ցամաքային կլիմայական գոտում։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը կազմում է -17,6 ˚C, իսկ հուլիսինը՝ +20,3 ˚C: Տեղումների տարեկան քանակությունը կազմում է 444 մմ։

Ալեյսկի կլիման 2010-2013 թվականներին

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ
բացարձակ առավելագույնը (°C)	2	1	10	29	30	35	34	35	34	26	16	3
միջին ջերմաստիճանը (°C)	−17,6	−14,8	−7,7	4	13	18,4	20,3	19,1	11,5	3,3	−6,2	−14,8
բացարձակ նվազագույնը (°C)	−38	−33	−22	−7	2	10	11	10	0	−6	−18	−37

Բնակչություն

2015 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ բնակչության թվով քաղաքը գտնվում էր 532-րդ տեղում Ռուսաստանի Դաշնության 1114 քաղաքների թվում։

1959	1967	1970	1979	1989	1992	1996	1997	1998	1999
28 982	▲31 000	▲32 487	▼31 305	▼30 309	▲30 600	▲30 800	▼30 400	▼30 300	▼30 000
2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
▼29 800	29 800	▼29 000	▼28 684	▲28 778	▼28 744	▼28 657	▼28 474	▲28 535	▼28 496
2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016
▼25 645	▲29 489	▼29 061	▼28 825	▼28 493	▼28 372	▲28 528

Տնտեսություն

Ալեյսկայա կայարան

Արդյունաբերություն

Խոշոր գյուղատնտեսական շրջանների մոտ տեղակայված Ալեյսկը վերամշակող արդյունաբերության կենտրոն է հանդիսանում։ Քաղաքում գործում է մարզում արտադրվող ամբողջ գյուղացիական արտադրության վերամշակման ամբողջական ցիկլը։ Քաղաքի խոշորագույն ձեռնարկություն է համարվում Ս.Ն. Ստարովոյտովի անվան «Ալեյսկզերնոպրոդուկտ» ՓԲԸ, որը զբաղվում է ալրաղացա-ձավարային, բուսական յուղի և կենդանակերի արտադրությամբ։

Քաղաքի մյուս խոշոր ձեռնարկություններն են՝

• «Ալեյսկիյ մյասոկոմբինատ» ԲԲԸ՝ մսամթերքի արտադրություն
• «Ալեյսկիյ մասլոսիրկոմբինատ» ԲԲԸ՝ կաթնամթերքի արտադրություն։

Տրանսպորտ

Ալեյսկ քաղաքի մոտ է գտնվում է Արևմտա-Սիբիրական երկաթուղային ճանապարհի Ալթայի բաժանմունքի Ալեյսկայա երկաթուղային կայարանը։ Քաղաքի միջով է անցնում նաև A322 Բարնաուլ-Ռուբցովսկ դաշնային ավտոմայրուղին, AH64 Պետրոպավլովսկ-Բարնաուլ ասիական երթուղին։

Հայտնի մարդիկ

• Ալեքսանդր Բույնով (ծնվել է 1950 թվականին) – երգիչ, երաժիշտ, զինվորական ծառայությունն անցել է Ալեյսկում։
• Վալենտինա Օլեշկո (1924-1943) – խորհրդային կին հետախույզ, Ալեյսկի քաղաքացի։

Քույր-քաղաքներ

• Արվայխեեր, Մոնղոլիա

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեյսկ» հոդվածին։