Тот, кто раньше с нею был
«Тот, кто раньше с нею был» (հայ.՝ «Նա, ով նախկինում նրա հետ էր», վերնագրի այլ տարբերակներ՝ «Почти из биографии» (հայ.՝ «Գրեթե կենսագրությունից»), «Их было восемь» (հայ.՝ «Նրանք ութն էին»), «„Вестсайдская история“ на современный лад» (հայ.՝ «Վեստսայդյան պատմություն» ժամանակակից ձևով»[1]), Վլադիմիր Վիսոցկու երգը, որը նա գրել է 1962 թվականի սկզբին[2]։ «Ռուսաստանի էստրադան 20-րդ դարում» (ռուս.՝ «Эстрада России в XX веке») հանրագիտարանում ստեղծագործությունը հիշատակվում է որպես Վիսոցկու ամենանշանակալի երգերից մեկը[3]։
| «Тот, кто раньше с нею был» | |
|---|---|
| Վլադիմիր Վիսոցկիի երգը | |
| Ժանր | հեղինակային երգ |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Հեղինակ | Վլադիմիր Վիսոցկի |
| Կոմպոզիտոր | Վլադիմիր Վիսոցկի |
Սյուժե խմբագրել
Երգի հերոսն ուշադրություն է դարձրել մի աղջկա, ինչը դուր չի եկել «նրան, ով նախկինում նրա հետ էր»։ Ավելի ուշ այս մրցակիցը մի խումբ ընկերների հետ («նրանք ութն էին») դարանել են հերոսին, երբ նա քայլում էր ընկերոջ հետ։ Բայց հերոսը չի հանձնվել. հանել է դանակը և հարվածել առաջինը։ Նա ուշքի է եկել արդեն բանտի հիվանդանոցում։ Ավելի ուշ իմացել է, որ աղջիկն իրեն չի սպասել, բայց ինքը ներում է նրան, իսկ «նրան, ով նախկինում նրա հետ էր», խոստանում է վրեժ լուծել։
Վերլուծություն և քննադատություն խմբագրել
«Тот, кто раньше с нею был» ստեղծագործությունը, Վիսոցկու վաղ երգերի մեծ մասի նման, ոճավորված է գողական քաղաքային ռոմանսի ձևով (առանց, այնուամենայնիվ, որոշ հեգնանքի)։ Վիսոցկու ստեղծագործության բազմաթիվ հետազոտողներից Ա. Սկոբելևը և Ա. Շաուլովն այն նշում են որպես ժանրի հատկապես ճշգրիտ նմուշ՝ հեղինակի ոճական հմտությունների գագաթնակետ։ Դրան նպաստում են ինչպես երգի բովանդակությունը (սյուժեն, պատկերները, նրա քնարական հերոսի արժեքային համակարգը), այնպես էլ ձևը (ռիթմը, աաբգգգբ սխեմայով հանգավորված տողերը, երրորդ տողում արտահայտության կրկնությունը և 5-րդ և 6-րդ տողերի համընկնումը)։ Նրանք նշում են, որ բանաստեղծի շատ ժամանակակիցներ այս երգը համարել են Վիսոցկու կատարմամբ քաղաքային բանահյուսության ստեղծագործություն։ Սակայն, «գողական» սկզբնաղբյուրին մոտ լինելով հանդերձ, Վիսոցկու երգը զուրկ է գողական երգին բնորոշ միամտությունից, պարզունակությունից և մակերեսայնությունից. բանաստեղծի երգն առանձնանում է խորը հոգեբանությամբ, այն ձեռք է բերում համամարդկային հնչողություն[4]։
«Երկուսն ընդդեմ ութի» հարաբերակցությունը կարող է ծագած լինել Իսահակ Բաբելի ազդեցությամբ («Կոնկին» պատմվածք), որի ստեղծագործությամբ Վիսոցկին մի ժամանակ շատ է տարված եղել։ Նույն հարաբերակցությունը բազմիցս հանդիպում է Ալեքսանդր Դյումայի վեպերում («Երեք հրացանակիրներ», «Քսան տարի անց», «Երկու Դիանաներ»)[2]։ Ավելի ուշ այն հայտնվել է նաև Վիսոցկու «ռազմական» երգում՝ «О воздушном бое», որը գրվել է 1968 թվականի փետրվարի 24-ին («Их восемь — нас двое…» – «Նրանք ութն էին, մենք՝ երկուսը»)[4]։
Իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Լև Կլեբանովն իր գրքում օգտագործել է երգի տեքստը ՌԴ ՔՕ 37-րդ հոդվածի 1-ին մասի («Անհրաժեշտ պաշտպանություն») լուսաբանման համար[5], իսկ լեզվաբաններ Զ. Դ. Պոպովան և Ի. Ա. Ստեռնինը՝ ռուսերենում բառապաշարային լակունաների առանձնահատկությունները բացատրելու համար[6]։
«Тот, кто раньше с нею был» երգին հղում կա բանաստեղծի մեկ այլ հայտնի երգի տեքստում՝ «Она была в Париже»[7]։
Առավել հայտնի ձայնագրություններ խմբագրել
Երգի ստուդիական ձայնագրությունները կատարվել են տնային ստուդիաներում.
- Ռադիոինժեներ Կոնստանտին Մուստաֆիդայի ստուդիայում (1972), 1989 թվականի փետրվար — մարտ ամիսներին լույս է տեսել «Большой Каретный» ձայնապնակում («Վլադիմիր Վիսոցկու համերգներին» (ռուս.՝ «На концертах Владимира Высоцкого») հավաքածուի 7-րդ ձայնապնակը[8][9],
- Միխայիլ Շեմյակինի ստուդիայում (Փարիզ, 1975)։ Լույս է տեսել 1987 թվականի դեկտեմբերին ԱՄՆ-ում «Վլադիմիր Վիսոցկին Միխայիլ Շեմյակինի ձայնագրություններում» հավաքածուի առաջին ձայնապնակում՝ «The Guy She Used to Go With» վերնագրով[9],
- Երի հայտնի ստուդիական ձայնագրությունն արվել է Փարիզում 1977 թվականին Կոնստանտին Կազանսկու գործիքավորմամբ և նույն թվականին թողարկվել է Վ. Վիսոցկու «Натянутый канат» ալբոմում «Celui qui était avec elle avant moi» վերնագրով[9][10]։
Առաջին հրապարակումներ խմբագրել
- Ռուսերենով երգի տեքստը («В тот вечер я не пил, не ел…» առաջին տողով) բանաստեղծի կենդանության օրոք առաջին անգամ տպագրվել է Փարիզի «YMCA-Press» հրատարակչության «Ռուս բարդերի երգեր» (ռուս.՝ «Песни русских бардов») ժողովածուում[11][12]։ Ենթադրվում է, որ այդ հրապարակումը տեղի է ունեցել առանց հեղինակի իմացության և համաձայնության։
- Բացի այդ, երգի տեքստը, ի թիվս 20 այլ տեքստերի, Վլադիմիր Վիսոցկու կողմից ներառվել է «Մետրոպոլ» ցենզուրայի չենթարկված ալմանախի կազմում, որը հրատարակվել է 1978 թվականի վերջին գրամեքենայով հավաքված ձևով, իսկ 1979 թվականին վերահրատարակվել է Նյու Յորքում «Ardis» հրատարակչության կողմից։
- ԽՍՀՄ-ում առաջին տպագիր հրատարակությունը եղել է «Տեատր» ամսագրում (1987, № 5)[1]։
Այլ կատարումներ խմբագրել
1963 թվականին երգը օգտագործվել է (առանց հեղինակի մասին նշման) Տագանկայի թատրոնի «Միկրոշրջան» (ռուս.՝ «Микрорайон») ներկայացման մեջ (բեմադրվել է Պյոտր Ֆոմենկոյի կողմից Յուրի Լյուբիմովի գալուց առաջ և «ժառանգություն է մնացել» հին թատրոնից)։ Ներկայացման մեջ այն երգել է Ալեքսեյ Էյբոժենկոն[1][2]։
Ստեղծումից շատ տասնամյակներ անց երգը մնում է հանրաճանաչ. այն երգել են այնպիսի կատարողներ, ինչպիսիք են Վալերի Զոլոտուխինը, Նոչնիե սնայպերի խումբը (մենակատար՝ Դիանա Արբենինա)[13], Ալեքսանդր Մարշալը[14]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Владимир Высоцкий Примечания. Тот, кто раньше с нею был // Собрание сочинений / Составители: Владимир и Ольга Новиковы. — Время, 2014. — Т. 1. Песни. 1961 - 1970. — 182 с. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Высоцкий В. Я был душой дурного общества… [стихотворения] / составление и комментарии: П. Е. Фокин; подготовка текста: С. В. Жильцов; редакционная коллегия: Н. В. Высоцкий, С. В. Жильцов, А. В. Максимов, В. Б. Назаров, Е. А. Трофимов. — СПб.: Амфора, 2012. — С. 112—113. — 127 с. — ISBN 978-5-367-02109-7
- ↑ А. А. Шерель Высоцкий Владимир Семёнович // Эстрада в России. XX век : энциклопедия / Ответственный редактор: Е. Д. Уварова, доктор искусствоведения, профессор. — Москва: Олма-Пресс, 2004. — С. 131. — 862 с. — ISBN 5-224-04462-6 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Андрей В. Скобелев, С. М. Шаулов «Донимал их блатными аккордами». Проблема свободы. 4. Начало. Стилизации // Владимир Высоцкий: мир и слово. — 2-е издание. — Башкирский государственный педагогический университет имени М. Акмуллы, 2001. — С. 104. — 203 с. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ Лев Клебанов Необходимая оборона // Преступник и преступление на страницах художественной литературы. — Москва: Волтерс Клувер, 2006. — С. 47. — 144 с. — ISBN 5-466-00143-0 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ З. Д. Попова, И. А. Стернин Язык и национальная картина мира. — Издание 4-е стереотипное. — Москва—Берлин: Direct Media, 2015. — С. 45. — 101 с. — ISBN 9785447557263 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Она была в Париже». Владимир Высоцкий: Всё о нём. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ Фёдор Раззаков Владимир Высоцкий: Я, конечно, вернусь…. — Litres, 2015. — С. 770. — 1090 с. — ISBN 5425088221, 9785425088222 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Иллюстрированный каталог грампластинок». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ «Celui qui était avec elle avant moi — Тот, кто раньше с нею был». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ Цыбульский М. (2013 թ․ դեկտեմբերի 12). ««Песни русских бардов» - первое собрание сочинений Владимира Высоцкого». «Владимир Высоцкий. Каталоги и статьи». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ Песни русских бардов / оформл. Л. Нусберга. — Париж: YMCA-Press, 1978. — Т. 4.
- ↑ Диана Арбенина (2008 թ․ հունվարի 26). «Тот, кто раньше с нею был». Youtube. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Александр Маршал (2015 թ․ դեկտեմբերի 20). «Тот, кто раньше с нею был». Достояние республики. Первый канал. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.