Ֆիրուդին Աղասի օղլու Ջալիլով (ծնվ.՝ 1947 մայիսի 6, Հայկական ԽՍՀ, ադրբ.՝ Firudin Ağası oğlu Cəlilov), ադրբեջանցի թյուրքագետ, լեզվաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Ադրբեջանի վարչապետի տեղակալ (1992), Ադրբեջանի կրթության նախարար (1992–1993), Ադրբեջանի բարձրագույն և միջին մասնագիտական կրթության նախարար (1993

Ֆիրուդին Ջալիլով
Firudin Cəlilov
Ծնվել էմայիսի 6, 1947(1947-05-06) (77 տարեկան)
Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ
Բնակության վայր(եր)Ադրբեջան Ադրբեջան
Ազգությունադրբեջանցի
Դավանանքշիա իսլամ
Մասնագիտությունպատմաբան
Պաշտոն(ներ)Minister of Higher and Secondary Education of the Republic of Azerbaijan? և Minister of People's Education of the Republic of Azerbaijan?
Ալմա մատերԲաքվի պետական համալսարան
Գիտական աստիճանպրոֆեսոր
Ինչով է հայտնիՈւրմիական տեսություն
ԿուսակցությունAzerbaijan National Independence Party?

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է 1947 թվականի մայիսի 6-ին Հայկական ԽՍՀ Արարատի շրջանում։ Ավարտել է միջնակարգ դպրոցը։ 1966 թվականին ընդունվել է Բաքվի պետական համալսարանի լեզվաբանության ֆակուլտետ։ 1978 թվականին թեկնածուական է պաշտպանել, իսկ 1989 թվականին՝ «Թյուրքական լեզուների ձևաբանություն» թեմայով դոկտորական է պաշտպանել։ Բազմաթիվ գիտական գրքերի և հոդվածների հեղինակ է[1]։

Գիտական աշխատանք խմբագրել

Հայտնի է իր կողմից առաջ քաշած Ուրմիական տեսությամբ, որը ժխտում է թյուրքական ժողովրդների Ալթայից ծագման տեսությունը և քարոզում է դրանց ծագումն ու կազմավորումը Մերձավոր Արևելքում, այդ թվում ներկայիս Ադրբեջանի տարածքում[1]։

Աշխատում է «Ադրբեջանի թյուրքերի նախաիսլամական պատմությունը» (ադրբ.՝ Azərbaycan türklərinin islamagədər tarixi) 9-հատորանոց գրքաշարի վրա, որի առաջին երեք արդեն լույս են տեսել 2014 թվականին[2]։

Աշխատություններ խմբագրել

  • Azərbaycan dilindən çalışmalar. Bakı-1977.
  • Azərbaycan dilinin səs quruluşu. Bakı-1983.
  • Mürəkkəb cümlə sintaksisi.Bakı-1983.
  • Azərbaycan dili morfonologiyasından oçerklər. Bakı-1985.
  • Azərbaycan dilinin morfonologiyası.Bakı-1988.
  • Morfonolojik rekonstrüksyon ve etimoloji. İzmir-1993.
  • Azər xalqı. Seçmə yazılar. Bakı, Çaşıoğlu, 2000. 320 s.
  • Qədim türk eli. Saqa-Qəmər boyları. Bakı, Çıraq, 2006. 128 s.
  • Tanrı elçisi İbrahim. Bakı 2007 (Türkçeye çevirisi։ Bakı-2009).
  • Etrusk-türk bağı. Bakı, Qismət, 2011. 178[2] s.
  • Daşbaba. Türkün daş yaddaşı. Bakı, Hərbi Nəşriyyat, 2013. 143[1] s.
  • Azərbaycan türklərinin islamaqədər tarixi. Doqquz Bitik։ Tarixi qaynaqlar. I Bitik. Bakı, Ağrıdağ, 2014. 367[1] s.
  • Azərbaycan türklərinin islamaqədər tarixi. Doqquz Bitik։ Tarixi coğrafiya. II Bitik. Bakı Ağrıdağ 2014. 280 s.
  • 'Azərbaycan türklərinin islamaqədər tarixi. Doqquz Bitik։ Azərbaycanda qurulan qədim dövlətlər. III Bitik. Bakı, Ağrıdağ 2014. 511[1]s

Հետևյալ գրքերի համահեղինակ է.

  • Oğuz qrupu türk dillərinin müqayisəli qrammatikası. Bakı-1986.
  • Azərbaycan dili. Bakı-1989.
  • Azərbaycan dilinin qrameri. Təbriz-1992.
  • Bəs Türkcəsi? Tərtibçilər։ F. Ağasıoğlu, A.Əbdülvahaboğlu։ Rəyçi. A. Ələkbərov. Bakı, Öyrətmən, 1993. 72 s.
  • Türkcə-rusca-ingiliscə danışıq kitabçası. 1993.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 ««Օղուզ Նյուզ»». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 4-ին.
  2. Հրատարակված են Ֆիրուդին Աղասիօղլուի «Ադրբեջանի թյուրքերի նախաիսլամական պատմությունը» առանձնահատուկ աշխատության երեք հատորները(չաշխատող հղում) (ադրբ.)