Օֆելյա Համբարձումյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Համբարձումյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Օֆելյա Կարապետի Համբարձումյան (հունվարի 9, 1925[1][2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2] - հունիսի 13, 2016[3], Երևան, Հայաստան[4]), հայ երգչուհի։ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստուհի (1959)[5]։
| Օֆելյա Համբարձումյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 9, 1925[1][2] Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2] |
| Երկիր |  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Մահացել է | հունիսի 13, 2016[3] (91 տարեկան) Երևան, Հայաստան |
| Գերեզման | Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոն |
| Մասնագիտություն | երգչուհի |
| Գործիքներ | վոկալ |
| Աշխատավայր | Հայաստանի ազգային ռադիոյի ժողովրդական գործիքների անսամբլ[1] |
| Կրթություն | Ռոմանոս Մելիքյանի անվան պետական երաժշտական քոլեջ[1] |
| Պարգևներ | |
 Ofelya Hambardzumyan Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Օֆելյա Համբարձումյանը ծնվել է 1925 թվականին Երևանում։ Վաղ տարիքից մասնակցել է պիոներ-դպրոցականների քաղաքային պալատի ժողովրդական նվագարանների անսամբլի աշխատանքներին՝ իր զրնգուն ձայնով գերելով ունկնդիրներին։ Շնորհալի դպրոցականին առաջիններից նկատել է Միքայել Չաղալյանը, մոտեցել ու գովեստի խոսքեր հղել, ապա հորդորել է ստանալ երաժշտական կրթություն։ Օֆելյա Համբարձումյանը սովորել և ավարտել է Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանը (Հ. Մուսինյանի դասարան)[6], ապա հրավիրվել ռադիոյի ժողովրդական նվագարանների անսամբլ, հանդես եկել Արամ Մերանգուլյանի գլխավորած անսամբլում՝ կատարելով հայ աշուղական, ժողովրդական երգեր, նպաստելով կոմպոզիտորական երգի ստեղծմանն ու տարածմանը։ 1944 թվականից եղել է հեռուստատեսության և ռադիոյի ժողովրդական գործիքների անսամբլի մեներգչուհի։
Երգեցողությունն առանձնանում է խոր արտահայտչականությամբ, ազգային վառ երանգավորումով։ Երգացանկն ընդգրկում է հիմնականում հայ ժողովրդական, գուսանական և աշուղական, ինչպես նաև՝ կոմպոզիտորական երգեր։ Երգչուհու ստեղծագործության մեջ առաջնային տեղ են գրավել Սայաթ-Նովայի ստեղծագործությունները՝ «Ես կանչում եմ լալային», «Չկա քիզի նման» և այլն։ Երգել է Ֆարհադի, Միսկին Բուրջիի, Ջիվանու, Շերամի երգերը։ Նրա ստեղծագործական թռիչքները կապակցվեցին աշուղներ Հավասու, Աշոտի և Շահենի ստեղծագործություններին, որոնցից շատերի առաջին կատարողն ինքը եղավ՝ իր կատարումներն ուղեցույց դարձնելով բոլոր երգիչ-երգչուհիների համար։ Աշուղ Աշոտը խոստովանել է, որ «Օջախում», «Դու ծաղկավառ Զանգեզուրի» և մի շարք այլ երգեր հորինել է հատկապես Օֆելյա Համբարձումյանի համար։ Շահենը իր «Էլինար» պոեմը գրել է Օֆելյա Համբարձումյանի համար՝ ամեն ինչ կառուցելով երգչուհու ձայնական յուրահատկությունների վրա։ Շատ երգչուհիներ և անգամ երգիչներ են կատարել «Օջախում» երգը, սակայն Համբարձումյանի կատարումը մնացել է անգերազանցելի։ Անգերազանցելի մնացին նաև Ավետիք Իսահակյանի բանաստեղծությունների հիման վրա գրված մի շարք երգերի կատարումներ, որոնցում ակնառու դարձավ բանաստեղծական սյուժեի ներքին ողբերգականությունը։
.jpg)
Համերգներով հանդես է եկել ԱՊՀ քաղաքներում, արտասահմանյան հայաբնակ վայրերում (Լիբանան, Սիրիա, Եգիպտոս, Ֆրանսիա, ԱՄՆ)։ 21-րդ դարում բեմում այլևս հանդես չի եկել։
Ֆիլմեր Օֆելյա Համբարձումյանի մասնակցությամբ խմբագրել
- Վավերագրական ֆիլմ։ Սոխակներ։ 1974 թ., Երևան ստուդիա։
- «Երգում է Օֆելյա Համբարձումյանը»։ 1985 թ., «Երևան» ստուդիա / կինոհամերգ։
Մահ խմբագրել
Մահացել է 2016 թվականի հունիսի 13-ին, 91 տարեկան հասակում[4]։ Թաղված է Կոմիտասի անվան պանթեոնում[7]։
Պարգևներ խմբագրել
- ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, 1959 թ.
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան (08.02.1985 թ.)
- «Պատվո նշան» շքանշան (27.06.1956 թ.)
- 2011 թ. հայ երգարվեստում ունեցած մեծագույն ծառայությունների համար արժանացել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի[8]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — էջ 611.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Կյանքից հեռացել է երգչուհի Օֆելյա Համբարձումյանը
- ↑ 4,0 4,1 «Մահացել է Օֆելյա Համբարձումյանը». Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Վիոլետա Ադոյան (1979 թ). «Սիրված երգչուհին». Սովետական Հայաստան. Թիվ 3: էջ 8.
- ↑ «Օֆելյա Համբարձումյանի մասին avproduction.am կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 14-ին.
- ↑ «Օֆելյա Համբարձումյանի աճյունը կամփոփվի Կոմիտասի անվան պանթեոնում». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրելու մասին
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օֆելյա Համբարձումյան» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օֆելյա Համբարձումյան» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 110)։ 
|
| Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
|