Օլիվիա Շրայներ
Օլիվիա Էմիլիա Ալբերտինա Շրայներ (Olive Emilie Albertina Schreiner, մարտի 24, 1855[1][2][3][…], Կապի գաղութ, Բրիտանական կայսրություն[4] - դեկտեմբերի 11, 1920[2][5][6], Քեյփթաուն, ՀԱՀ[7]), հարավաֆրիկացի կին գրող, հրապարակագիր, կանանց իրավունքների համար պայքարի առաջամարտիկ։ Համբավվել է որպես հարավաֆրիկյան գրականության պատմության մեջ առաջին խոշոր կին հեղինակը, իր ժամանակի ամենահեղինակավոր մտավորական կանանցից մեկը։
Օլիվիա Շրայներ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 24, 1855[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Կապի գաղութ, Բրիտանական կայսրություն[4] |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 11, 1920[2][5][6] (65 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Քեյփթաուն, ՀԱՀ[7] |
| Գրական անուն | Ralph Iron[8] |
| Մասնագիտություն | գրող |
| Լեզու | անգլերեն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ՀԱՀ[4] |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | The Story of an African Farm? |
| Ամուսին | Samuel Cron Cronwright? |
 | |
 Olive Schreiner Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Օլիվիայի հայրը գերմանացի լյութերական միսիոներ էր, մայրը՝ անգլուհի, որը խրախուսում էր դստեր ընթերցասիրությունն ու ինքնակրթվելու, զարգանալու մղումը, թեև հաճախ նաև վիճել է նրա հետ՝ ագնոստիկ հայացքների պատճառով։ 1881 թվականին Օլիվիան մեկնել է Անգլիա, որտեղ էլ, որոշ ժամանակ անց, հրատարակել է իր ամենահայտնի երկը՝ «Աֆրիկյան ագարակի պատմությունը» («The Story of an African Farm») վեպը՝ ներկայանալով որպես տղամարդ, Ռալֆ Այրոն կեղծանունով։ Այդ վեպում 19-րդ դարավերջի հարավաֆրիկյան գյուղի կյանքն է՝ ռեալիստորեն պատկերված կնոջ հայեցակետից։ Մի քանի տարի անց Օլիվիան վերադարձել է հայրենի եզերք, նոր գրքեր ու բրոշյուրներ գրել, որոնցում ցույց է տվել ոչ միայն կանանց, այլև սևամորթների, հրեաների, հնդկացիների, հասարակության ճնշված այլ խավերի ծանր դրությունը, սուր քննադատության է ենթարկել գաղութատիրական վարչակազմի ղեկավար Սեսիլ Ռոդսին, ում հետ նախկինում բարեկամական հարաբերություններ ուներ (ի դեպ, գաղութներից մեկի վարչակազմի ղեկավարն էլ Օլիվիայի եղբայրն էր)։ Կին գրողն առաջ է քաշել ֆեմինիստական գաղափարներ և՝ ոչ միայն իր գեղարվեստական երկերում, այլ նաև հրապարակագրական հոդվածներում, որոնք հիմնականում լույս են տեսել «Կանայք և աշխատանքը» («Women and Labour») ամսագրի 1911 թվականի համարներում։ Նրա «Պատմություններ, երազանքներ ու այլաբանություններ» («Stories, Dreams and Allegories») գիրքը (1922) լույս է ընծայվել հետմահու։ 1924 թվականին նրա ամուսինը հրատարակության է հանձնել «Օլիվիա Շրայների կյանքը» («The Life of Olive Schreiner») գիրքը։
Երկեր խմբագրել
- 1883: The Story of an African Farm.
- deutsch: Geschichte einer afrikanischen Farm. Roman. Aus d. Engl. übers. u. mit e. Nachw. versehen von Elisabeth Schnack. Diogenes, Zürich 1964 (erneut 1981; 1998, ohne Nachwort). ISBN 978-3-257-20885-6
- 1890: Dreams.
- deutsch als Träume. 4. Auflage. Cotta Nachf., Stuttgart 1924.
- 1893: Dream Life and Real Life.
- 1895: The Political Situation in Cape Colony (mit S. C. Cronwright-Schreiner)
- 1897: Trooper Peter Halket of Mashonaland.
- deutsch als Peter Halket im Mashonalande. Ferdinand Dümmlers Verlagsbuchhandlung, Berlin 1898.
- 1899: An English South African Woman’s View of the Situation.
- 1906: A Letter on the Jew.
- 1909: Closer Union: a Letter on South African Union and the Principles of Government.
- 1911: Woman and Labour.
- deutsch als Frau und Arbeit. Eugen Dieterichs, Jena 1914.
- 1921: The Dawn of Civilisation.
- 1923: Thoughts on South Africa. (postum)
- 1923: Stories, Dreams and Allegories. (postum)
- 1926: From Man to Man. (postum)
- 1929: Undine. (postum)
Պարգևներ խմբագրել
2003 թվականին Օլիվիա Շրայները հետմահու պարգևատրվել է Հարավաֆրիկյան Հանրապետության «Իխամանգա» ոսկե շքանշանով[9]։
Հարավային Աֆրիկայում գործող անգլիական ակադեմիան (English Academy of Southern Africa) 1964 թվականին սահմանել է Օլիվիա Շրայների անվան գրական հատուկ մրցանակ, որը յուրաքանչյուր տարի շնորհվում է տվյալ տարում լավագույնը ճանաչված անգլիալեզու գեղարվեստական գրքի հեղինակին։
Գրականություն խմբագրել
- Karel Schoeman: Olive Schreiner: ’n Lewe in Suid-Afrika, 1855–1881. Jonathan Ball, Johannesburg 1989, ISBN 0-94746437-9.
- Joyce Avrech Berkman: The healing imagination of Olive Schreiner: beyond South African colonialism. University of Massachusetts Press, Amherst 1989, ISBN 0-87023-676-8.
- La mujer y el trabajo, 1914 (publicado por Montaner y Simón Editores, Barcelona)
- The Letters of Olive Schreiner, 1924 (publicado por S.C. Cronwright-Schreiner)
- An Olive Schreiner Reader, 1987 (Escritos sobre las mujeres y Sudáfrica, por Carol Barash)
- Olive Schreiner Letters, 1988 (editado por Richard Rive)
- My Other Self: The Letters of Olive Schreiner and Havelock Ellis, 1884-1920, 1992 (editado por Y.C. Draznin)
- English Literature and Thought in the First Half of the Twentieth Century, ediciones UNED, Madrid, 2006.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Dictionary of African Biography / E. K. Akyeampong, Henry Louis Gates, Jr. — NYC: OUP, 2012. — ISBN 978-0-19-538207-5
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 385. — ISBN 978-1-85743-228-2
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Bell A. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Liste der Ordensempfänger 2013 Արխիվացված 2014-03-06 Wayback Machine (englisch), abgerufen am 20. Juni 2014.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- FemBiographie
- Werke Olive Schreiners (englisch)
- The Story of an African Farm. bei gutenberg.org
- Olive Schreiner: Die Frau und die Arbeit Արխիվացված 2007-06-07 Wayback Machine bei ngiyaw-ebooks.de
- Olive Schreiner: Peter Halket im Mashonalande Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine bei ngiyaw-ebooks.de
- ESRC-Projekt zum Nachlass von Olive Schreiner Արխիվացված 2019-09-28 Wayback Machine (englisch)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օլիվիա Շրայներ» հոդվածին։ |