Տատյանա Պատա
Տատյանա Ակիմովնա Պատա (ուկրաիներեն՝ Тетяна Якимівна Пата, փետրվարի 20 (մարտի 3), 1884, Պետրիկովկա (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա), Նովոմոսկովյան ուեզդ, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 7, 1976, Պետրիկովկա (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա), Դնեպրոպետրովսկի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), ուկրաինացի նկարչուհի, պետրիկովյան նկարազարդման վարպետ, ՈւԽՍՀ ժողովրդական ստեղծագործության վաստակավոր վարպետ (1962)։
Տատյանա Պատա ուկրաիներեն՝ Тетяна Якимівна Пата | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 20 (մարտի 3), 1884 |
| Ծննդավայր | Պետրիկովկա (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա), Նովոմոսկովյան ուեզդ, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 7, 1976 (92 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Պետրիկովկա (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա), Դնեպրոպետրովսկի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1] |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | նկարչուհի |
| Ժանր | դեկորատիվ-կիրառական արվեստ |
| Թեմաներ | Պետրիկովյան նկարչություն |
| Աշակերտներ | Վերա Կլիմենկո-Ժուկովա, Մարֆա Տիմչենկո և Q12172495? |
| Պարգևներ |   և  |
Կենսագրություն խմբագրել
Տատյանա Պատան ծնվել է Եկատերինոսլավի նահանգի Պետրիկովկա քաղաքում, Յակիմ Մարտինենկոյի աղքատ բազմանդամ ընտանիքում։ 14 տարեկանից նա վաստակել է իր ապրուստը՝ այցելելով տներ և պատկերազարդելով վառարանների ծխնելույզները։ 1913 թվականին Պետրիկովկա է ժամանում պետերբուրգցի նկարիչ Եվգենիա Էվենբախը, որը հետաքրքրվել է Պատայի աշխատանքով և նրան հրավիրել տեղափոխվել մայրաքաղաք։ Սակայն Տատյանա Ակիմովնան չի համաձայնվել թողնել հայրենի գյուղը, որը դարձել էր նրա ոգեշնչման և ստեղծագործական թեմաների ընտրության վայր։
Վարպետի հետագա ստեղծագործական ճակատագիրը որոշվեց պատմաբան և ազգագրագետ Դմիտրի Յավորնիցկու հետ հանդիպումը։ Նա առաջինն էր, որ նպաստեց իր ստեղծագործությունների հանրային ճանաչմանը՝ որպես ժողովրդական արվեստի իրական արժեքներ։ 1920-ական թվականներին Դնեպրոպետրովսկի տեղական պատմության թանգարանի պատվերով, որը գլխավորում էր Դմիտրի Իվանովիչը, Պատան կատարեց գորգի և ծխնելույզի նկարների երկու էսքիզներ, որոնք պահվում են ֆոնդերում։
1950 թվականին Պատան դարձել է Ուկրաինայի նկարիչների ազգային միության անդամ։
Կյանքի վերջին տարիներին նկարիչը ստեղծել է մի շարք նոր նկարներ, որոնք ընդգրկվել են «Տատյանա Պատա» (1973) ալբոմում, ձևավորել է գրքեր, գեղարվեստական բացիկներ։
Պարգևներ, մրցանակներ խմբագրել
1962 թվականին Պատային շնորհվել է Ուկրաինայի ԽՍՀ ժողովրդական արվեստի պատվավոր վարպետի կոչում։ Պարգևատրվել է «Աշխատանքային գերազանցության համար» մեդալ» մեդալով և Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով։
Հիշատակ խմբագրել
Դնեպրի փողոցներից մեկը կոչվում է Տատյանա Պատայի անունով։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Украинская советская энциклопедия: в 12 томах = Українська радянська енциклопедія (укр.) / За ред. М. Бажана. - 2-ге вид. - К.: Гол. редакція УРЕ, 1974-1985.
- Тетяна Пата. Альбом. Київ, Мистетцво, 1973.
- Глухенька Н. О. Майстер розпису Тетяна Пата. // «Народна творчість та етнографія». 1977, № 4.
- Татьяна Акимовна Пата на сайте Рідна Україна.