Վիքիպեդիա

ՏՕԶ-8

ՏՕԶ-8 (ռուս.՝ ТОЗ-8, ԳՐԱՈՒ ինդեքս՝ 56-В-834), 1932 թվականի նմուշի խորհրդային միալիցքանի փոքր տրամաչափով հրացան, որը մշակվել է կոնստրուկտոր-զինագործ Դ. Կոչետովի կողմից և արտադրվել Տուլայի զինագործարանում[1]։

ՏՕԶ-8
Տեսակզենքի մոդել
ԵնթատեսակԶենք
Երկիր ԽՍՀՄ
ՍտեղծողQ84725281?
ԱրտադրողTula Arms Plant?
Փամփուշտի տեսակ.22 Long Rifle?

ՏՕԶ-8-ն աչքի է ընկնում կառուցվածքի պարզությամբ, հուսալի է շահագործման տեսանկյունից, Խորհրդային Միությունում տասնամյակներ շարունակ լայնորեն օգտագործվել է դպրոցական հրաձգարաններում և ԴՕՍԱԱՖ համակարգերում հրաձգության նախնական ուսուցման համար[1]։ Օգտագործվում է մանր կենդանիների որսի ժամանակ[2][3]։

Օգտագործվում է նաև որպես զենք հրաձգարաններում։

Տարբերակներ և ձևափոխումներ խմբագրել

  • ՏՕԶ-8Մ – ձևափոխված տարբերակ, թողարկումն սկսվել է Հայրենական մեծ պատերազմի ավարտից հետո[1],
  • ТОЗ-8ОПФ – «Форт» ձեռնարկության որսորդական-արհեստագործական կարաբին, հանվել է արտադրությունից[4],
  • ՏՕԶ-9 – հնգալիցք սպորտային պահեստատուփավոր հրացան, մշակել է Դ. Կոչետովը 1933 թվականին ՏՕԶ-8-ի հիման վրա,
  • ՏՕԶ-11 – ՏՕԶ-8 սպորտային հրացանի թեթևացված տարբերակ որսորդ-արհեստագործների համար, մշակել է կոնստրուկտոր Կ. Շիխվատովը 1946 թվականին Տուլայի մարզական ու որսորդական զենքիկոնստրուկտորային բյուրոյում։ Հրացանի քաշը նվազեցվել է մինչև 2 կգ, տեղադրվել է կեչափայտից նոր նմուշի կոթ։ ՏՕԶ-11 հրացանն արտադրվել է 1946-1957 թվականներին[5], 1948 թվականին արժանացել է մեծ արծաթե մեդալի և II աստիճանի դիպլոմի 1948 թվականի Մոսկվայի որսի ու շնաբուծությանցուցահանդեսում[6],
  • ՏՕԶ-12 – մոդել, որ մշակել է Դ. Կոչետովը ՏՕԶ-8-ի հիման վրա,
  • ՏՕԶ-16 - որսորդական հրացան, որ մշակվել է ՏՕԶ-8Մ-ի հիման վրա՝ հաշվի առնելով ՏՕԶ-11-ի արտադրության ու արտահանման փորձը։ ՏՕԶ-8Մ-ից փոխառվել են 59-ից 16 դետալներ և հանգույցներ[5]։

Շահագործող երկրներ խմբագրել

  •   ԽՍՀՄ – Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ՏՕԶ-8 և ՏՕԶ-9 հրացաններն օգտագործվել են խորհրդային պարտիզանների կողմից[7],
  •   Երրորդ Ռայխ – Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ՏՕԶ-8 և ՏՕԶ-9 հրացանների որոշ քանակություն գրավվել է գերմանական զորքերի կողմից, ՏՕԶ-8-ը կոչվել է Kleinkalibergewehr 205(r), իսկ ՏՕԶ-9-ը՝ Kleinkalibergewehr 206(r),
  •   Ղազախստան – օգտագործվում են որպես մարզական և ուսումնական զենք[8],
  •   Ռուսաստան – օգտագործվում է ԴՕՍԱԱՖ-ում որպես մարզական և ուսումնական զենք[9],
  •   Ուկրաինա – որոշակի քանակության հրացաններ եղել են Ուկրաինայի ԱԻՆ[10] և զինված ուժերի պահեստներում, 2008 թվականի օգոստոսի 6-ի դրությամբ՝ պաշտպանության նախարարության պահեստներում մնացել է 10 000 հատ ՏՕԶ-8 հրացան[11], 2010 թվականի մայիսին որոշում է ընդունվել դրանց օգտահանման վերաբերյալ[12], 2012 թվականի փետրվարի 29-ին որոշվել է որպես թափոն հանձնել ևս 1979 հատ ՏՕԶ-8 հրացան[13]։

Թանգարանային նմուշներ խմբագրել

  • ՏՕԶ-8 հրացաններն ու նրա ձևափոխված տարբերակները (այդ թվում նաև 1930-ական թվականների փորձնական տարբերակները) ներկայացված են Տուլայի զենքի պետական թանգարանի ցուցադրությունում[14]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 П. А. Гусак, А. М. Рогачев. Начальная военная подготовка (справочное пособие военрука). 2-е изд., доп. и перераб. Минск, "Народная асвета", 1975. стр.226-228
  2. ↑ А. И. Благовестов. То, из чего стреляют в СНГ / ред. А. Е. Тарас. Минск, «Харвест», М., ООО «Издательство АСТ», 2000. стр.557
  3. ↑ "Справедливость требует упомянуть, что реально многие охотятся со спортивными малокалиберными винтовками ТОЗ-8 или ещё более ранними моделями"
    Владимир Тихомиров. Мелкашки на охоте // журнал "Охота", № 11-12, 2009 г.
  4. ↑ Мисливська зброя Արխիվացված 2018-12-28 Wayback Machine / официальный сайт производителя – КНПО «Форт» МВД Украины (г. Винница)
  5. ↑ 5,0 5,1 Виктор Рон. Промысловые однозарядные малокалиберные // журнал "Оружие", № 1, 2014. стр.64-66
  6. ↑ Кузьминский А. В. Оружие для охотника: практическое пособие / под общ. ред. А. Е. Тараса. М.: АСТ, 2002. стр.219
  7. ↑ "Техника молодёжи", № 3-4, 1942. стр.41
  8. ↑ "Табель положенности огнестрельного оружия и боеприпасов для институтов физической культуры Министерства образования, культуры и здравоохранения Республики Казахстан... винтовки калибра 5,6 мм (ТОЗ-8)"
    Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан № 110 от 2 февраля 1995 г. "О мерах по реализации Закона Республики Казахстан "О государственном контроле за оборотом отдельных видов оружия""
  9. ↑ "17 января 2017 г. ... проведены учебные стрельбы из малокалиберного оружия ТОЗ-8 в Тверском учебном спортивно-стрелковом клубе ДОСААФ России"
    Проведены учебные стрельбы из малокалиберного оружия // официальный сайт Тверского учебного спортивно-стрелкового клуба ДОСААФ России от 18 января 2017
  10. ↑ "5,6 мм гвинтівка ТОЗ-8 - 28 шт."
    Розпорядження Кабінету міністрів України від 1 березня 2006 р. № 241 «Про затвердження переліку військового майна військ Цивільної оборони, яке може бути відчужено»
  11. ↑ Розпорядження Кабінету міністрів України від 6 серпня 2008 р. № 1092-р «Про затвердження переліку військового майна Збройних Сил, яке може бути відчужено»
  12. ↑ "5,6 мм гвинтівка ТОЗ-8 - 43 шт."
    Розпорядження Кабінету міністрів України № 1085-р від 26 травня 2010 р. "Про утилізацію стрілецької зброї"
  13. ↑ Розпорядження Кабінету міністрів України від 29 лютого 2012 р. № 108-р «Про утилізацію стрілецької зброї»
  14. ↑ Оружие спортивное и охотничье / официальный сайт Тульского государственного музея оружия

Գրականություն խմբագրել

  • П. С. Суранов, И. А. Блинков. Основы стрельбы из малокалиберного оружия. М., изд-во ДОСААФ, 1952.
  • М. В. Марголин. Ремонт малокалиберной спортивной винтовки ТОЗ-8. М., изд-во ДОСААФ, 1955. - 84 стр.
  • В. Э. Янковский, А. Б. Шадымов. Особенности входного огнестрельного повреждения плоских костей черепа безоболочечной пулей при выстреле под углом 90° из малокалиберной винтовки ТОЗ-8 калибра 5,6 мм // журнал "Судебно-медицинская экспертиза", № 3, 1987. стр.7-10
  • В. Глазатов, Л. Шпицгауз. Малокалиберные винтовки ТОЗ-8 и ТОЗ-9 // журнал "Оружие и охота", № 9-10, 2009
  • Сергей Юрчук, Михаил Коноплев. ТОЗ-8 и ТОЗ-12 // журнал "Оружие и охота", № 1, январь 2011
  • Виктор Рон. ТОЗ-8М - первая охотничья тульская малокалиберная // журнал "Оружие", № 4, 2016

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • TOZ-8 / Internet Movie Firearms Database (օգտագործում ֆիլմերում)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=ՏՕԶ-8&oldid=8943854» էջից