Վիքիպեդիա

Վոլինյան կոտորածներ

Վոլինյան կոտորածները կամ Վոլինյան ջարդերը 1943-1944 թվականներին Արևմտյան Ուկրաինան ծագումով ոչ ուկրաինացիներից «մաքրելու» տխրահռչակ քաղաքականության մի մասն են։

Ցեղասպանության զոհերին նվիրված պողոտան Լեգնիցայում

Վոլինյան կոտորածներն սկսվել են փետրվարի 9-ին, երբ ուկրաինական ծայրահեղ ազգայնականների գրոհայինները հարձակվեցին Պարոսլ գյուղի վրա և կոտորեցին շուրջ 200 լեհերի։ Շուրջ երկու տարվա ընթացքում, բացի լեհերից և հայերից, ուկրաինական ծայրահեղականների և գրոհայինների զոհ դարձան տեղացի ռուսները, հրեաները, բելառուսները, գնչուները։ Ընդհանուր առմամբ՝ զոհվել է շուրջ 80 հազար մարդ, որից 50-60 հազարը լեհեր էին։ Ուկրաինացի ծայրահեղականների իրականացրած այս ցեղասպանության հիմնական տրամաբանությունն էր՝ չխնայել նույնիսկ մանկահասակ երեխաներին։ Խառն ամուսնությամբ ընտանիքներում բանդերականները մահվան սպառնալիքով ստիպում էին ուկրաինացիներին ինքնուրույն սպանել իրենց ոչ ուկրաինացի բարեկամներին։ Ով հրաժարվում էր՝ դատապարտվում էր դաժանագույն մահապատժի. նրանց ողջ-ողջ սղոցում էին, կացնահարում այլ կտտանքների ենթարկելուց հետո։

Հանցագործության կազմակերպիչները խմբագրել

 
Դմիտրո Կլաչկիվսկի

Արևմտյան Ուկրաինան ծագումով ոչ ուկրաինացիներից «մաքրելու» տխրահռչակ հրամանը տվել է Դմիտրո Կլաչկիվսկին։

Գրականություն խմբագրել

  • Grzegorz Motyka: Polacy i Ukraińcy w drugiej wojnie światowej – Referat na X posiedzeniu Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Lwów, 22-26 października 2007 r. – stan badań historycznych nad zagadnieniem w Polsce i na Ukrainie. [1](չաշխատող հղում).
  • Zbiór dokumentów: Polacy i Ukraińcy pomiędzy dwoma systemami totalitarnymi 1942-1945. t. 1–2 oprac. nauk. Grzegorz Motyka, Jurij Szapował Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu [i in.]. Warszawa /Kijów 2005: Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu: Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji RP; Kijów: Państwowe Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy: Instytut Badań Politycznych i Narodowościowych Akademii Nauk Ukrainy, 2005. Stron 1511 (875 cz. 1, 877–1511 cz. 2) ISBN 83-89078-77-5.
  • Archiwum Adama Bienia: akta narodowościowe (1942–1944) (oprac., wstęp i przypisy Jan Brzeski, Adam Roliński). Kraków 2001, Wyd. „Księgarnia Akademicka”: nakładem Biblioteki Jagiellońskiej, ISBN 83-7188-185-1.
  • Antypolska akcja OUN-UPA 1943–1944: fakty i interpretacje (red. nauk. Grzegorz Motyka i Dariusz Libionka).Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. (Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Biuro Edukacji Publicznej IPN – KŚZpNP. Oddział w Lublinie, 24–25 maja 2001 r.), Warszawa 2002, Wyd. IPN, ISBN 83-89078-09-0.
  • Henryk Cybulski: Czerwone noce. Wyd. 5 zm. Bellona, Warszawa 1990, s. 375. Opracowanie literackie H. Pająk. ISBN 83-11-07834-3.
  • Władysław Filar: Przebraże – bastion polskiej samoobrony na Wołyniu. Bitwy i akcje. Wyd. Rytm, Warszawa 2007, s. 128. Seria: Biblioteka Armii Krajowej, ISBN 978-83-7399-254-2.
  • Władysław Filar: Wydarzenia wołyńskie 1939-1944. Wydawnictwo Adam Marszałek. Toruń 2008 ISBN 978-83-7441-884-3.
  • Aleksander Gogun: Stalinowska wojna partyzancka na Ukrainie 1941–1944 cz. 1, w: „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 2(10)/2006 Warszawa 2006, s. 293-314, cz. 2, w: „Pamięć i Sprawiedliwość” 1(11)/2007 Warszawa 2007, s. 119-144.
  • Grzegorz Hryciuk: Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948, Toruń 2005, Wydawnictwo Adam Marszałek, ISBN 83-7441-121-X.
  • Grzegorz Hryciuk: Straty ludności na Wołyniu w latach 1941-1944 w: Polska-Ukraina:trudne pytania t.5., Warszawa 1999, Wyd. Ośrodek KARTA, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Związek Ukraińców w Polsce. Materiały V międzynarodowego seminarium historycznego „Stosunki polsko-ukraińskie w latach II wojny światowej”, Łuck, 27–29 kwietnia 1999, ISBN 83-908944-6-7.
  • Ihor Iljuszyn: UPA i AK. Konflikt w Zachodniej Ukrainie (1939-1945), Warszawa 2009, ISBN 978-83-928483-0-1.
  • Aleksander Korman: Ludobójstwo UPA na ludności polskiej. Dokumentacja fotograficzna. Wyd. Nortom, Wrocław 2003, s. 95. ISBN 83-85829-84-9 (fragment w wersji elektronicznej z rosyjskimi opisami – [2] Արխիվացված 2012-04-19 Wayback Machine).
  • Grzegorz Motyka: Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006, Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN), ISBN 83-7399-163-8 (Rytm), ISBN 978-83-88490-58-3.
  • Tadeusz Andrzej Olszański: Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947, w: „Więź” 11–12 (397)/1991 (listopad–grudzień), Warszawa 1991, s. 214-232.
  • Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa 2000, Wydawnictwo „von Borowiecky”, ISBN 83-87689-34-3. Wydane przy pomocy finansowej Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, stron 1433, ilustrowana, źródła.
  • Timothy Snyder: Tajna wojna. Henryk Józewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainę. Kraków 2008. Wyd. Instytut Wydawniczy Znak, ISBN 978-83-240-1033-2.
  • Ryszard Torzecki: Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993 Wyd. PWN, ISBN 83-01-11126-7.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վոլինյան_կոտորածներ&oldid=7885546» էջից