Վահրիճ Բախչանյան

Վահրիճ Բախչանյան
Ծնվել է	մայիսի 23, 1938
Ծննդավայր	Խարկով, ԽՍՀՄ
Վախճանվել է	նոյեմբերի 12, 2009 (71 տարեկան)
Մահվան վայր	Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ և ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	նկարիչ, ծաղրանկարիչ, բանաստեղծ, գրող և կոնցեպտուալ արվեստագետ
Պարգևներ	Ոսկե հորթ
	Vagrich Bakhchanyan Վիքիպահեստում

Վահրիճ Հակոբի Բախչանյան (ռուս.՝ Вагрич Акопович Бахчанян; մայիսի 23, 1938 Խարկով, Ուկրաինա^[4] - նոյեմբերի 12, 2009, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[5]), ազգությամբ հայ խորհրդային և ամերիկյան նկարիչ, գրող և արվեստագետ։ Համարվում է «ռուսական Ամերիկայի» կերպարվեստի առաջին դեմքը^[6]։

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է հայ ընտանիքում, Խարկովում, որտեղ էլ սկսել է նկարել։ Զինծառայությունից հետո աշխատել է գործարաններում՝ որպես նկարիչ-ձևավորող^[7]։ 1960-ականների կեսերին տեղափոխվել է Մոսկվա, աշխատել "Լիտերատուրնայա գազետայում"։ 1974 թվականին արտագաղթել է ԱՄՆ, այնտեղ տարել ակտիվ գործունեություն, համագործակցել Սերգեյ Դովլաթովի ու Ալեքսանդր Գենիսի հետ։ ԱՄՆ-ում Պյոտր Վայլի և Գենիսի հետ հրատարակել է «Յոթ օր» նեոդադաիստական հանդեսը^[8]։

Բախչանյանի արվեստին բնորոշ են ստեղծագործական նոր տեխնիկաների ու ուղղությունների փնտրտուքը, նրան են պատկանում մի շարք աֆորիզմներ` «Մենք ծնված ենք, որպեսզի Կաֆկան եղելություն դարձնենք» և այլն։

Հայաստանում չի եղել և հայերեն շատ քիչ է իմացել, սակայն մեծ հետաքրքրություն է ունեցել Հայաստանի հանդեպ։ Հայտնի են նրա խոսքերը Մարտիրոս Սարյանի մասին. «Ոչ ոք ինձնից բացի այդպես չի հասկանում Սարյանին»^[9]։

Էլեկտրական լարով կախվելով՝ ինքնասպան է եղել 2009 թ., վերջին կամքի համաձայն նրա աճյունը ցրել են Գեղամա լեռներում^[10]^[11]։

2012 թ․ Նարեկացի արվեստի միության ցուցասրահում բացվեց Բախչանյանի առաջին անհատական ցուցահանդեսը Հայաստանում, որին ներկա էր Նյու Յորքից ժամանած նկարչի այրին՝ Իրինա Բախչանյանը։

2015 թ. Անդրեյ Զագդանսկին ստեղծեց «Վահրիճը և սև քառակուսին» ֆիլմ-կոլաժը։

Հավաքածուներ խմբագրել

Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Նյու Յորք
Տրետյակովյան պատկերասրահ, Մոսկվա
Պետական ռուսական թանգարան, Սանկտ Պետերբուրգ
Էրմիտաժ, Սանկտ Պետերբուրգ
Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Երևան

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ http://www.rian.ru/culture/20091113/193313349.html
↑ Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ Բախչանյանը Ֆուտուրում Արտ կայքում
↑ Умер Вагрич Бахчанян
↑ Վահրիճի քառակուսիները, Hraparak.am, 2017
↑ Նրա անունն էր Վահրիճ, Կամ՝ մի այլախոհի դիմանկարի էսքիզ
↑ 2009: Аксенов, Лосев, Бахчанян и Вайль как русские американцы
↑ [1]
↑ Vagrich and the Black Square
↑ «Вагрич и черный квадрат». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 2-ին.

Գրականություն խմբագրել

Վահրիճ Բախչանյան։ Գեղարվեստական ալբոմ / Խմբ. և թարգմ.՝ Դավիթ Իսաջանյան, Երևան։ Նարեկացի արվեստի միություն, 2012, 30 էջ։
Աշխարհի հայ նկարիչները․ Եր․, 2017, 128 էջ։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Կենսագրություն Արխիվացված 2010-04-17 Wayback Machine
Bakhchanyan at Paris-Art.com Արխիվացված 2008-09-05 Wayback Machine
Բախչանյան Արխիվացված 2008-10-25 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վահրիճ Բախչանյան» հոդվածին։

[_cf741055349e7ade-1] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_d016d2c5445f5d65-2] ttp://www.rian.ru/culture/20091113/193313349.html

[_6ebe841cbd49e1cf-3] Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[4] Բախչանյանը Ֆուտուրում Արտ կայքում

[5] Умер Вагрич Бахчанян

[6] Վահրիճի քառակուսիները, Hraparak.am, 2017

[7] Նրա անունն էր Վահրիճ, Կամ՝ մի այլախոհի դիմանկարի էսքիզ

[8] 2009: Аксенов, Лосев, Бахчанян и Вайль как русские американцы

[9] [1]

[10] Vagrich and the Black Square

[11] «Вагрич и черный квадрат». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 2-ին.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Վահրիճ Բախչանյան

Ծնվել է	մայիսի 23, 1938(1938-05-23)^[1]
Ծննդավայր	Խարկով, ԽՍՀՄ
Վախճանվել է	նոյեմբերի 12, 2009(2009-11-12)^[2]^[3] (71 տարեկան)
Մահվան վայր	Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ և ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	նկարիչ, ծաղրանկարիչ, բանաստեղծ, գրող և կոնցեպտուալ արվեստագետ
Պարգևներ	Ոսկե հորթ
Vagrich Bakhchanyan Վիքիպահեստում