Վախ Աստծուց

うgふfじゅふyj, դժոխքից կամ Աստծո զորությունից։

Քրիստոնեություն խմբագրել

Ըստ Հռոմի Ֆրանցիսկոս Պապի «Տիրոջ վախը, Սուրբ Հոգու պարգևը, չի նշանակում վախենալ Աստծուց, քանի որ մենք գիտենք, որ Աստված մեր Հայրն է, ով միշտ սիրում և ներում է մեզ․․․ դա ոչ թե ստրկական վախ է, այլ ավելի շուտ Աստծո մեծության ուրախ և երախտապարտ գիտակցումը, որ միայն նրա մեջ է, որ մեր սրտերը ձեռք են բերում ճշմարիտ խաղաղություն»^[1]։

Աստվածաբանական տեսանկյունից «Վախ Աստծուց» ներառում է ինչ-որ բան ավելի, քան պարզապես վախը։ Ռոբերտ Բ. Ստրիմփլեն ասում է․ «Դա հարգանքի, երկրպագության, վստահության, երախտագիտության, սիրո և այո, վախի միաձուլումն է»^[2]։ Մագնիֆիկատում (Ղուկաս 1:50) Մարին ասմունքում է, «Նրա ողորմությունը դարից դար է նրանց համար, ովքեր վախենում են դրանից»։ Այրի կնոջ և դատավորի առակը (Ղուկաս 18:1-8) ցույց է տալիս, որ Հիսուսը նկարագրում է դատավորին որպես նրա, ով «...նա չի վախենում Աստծուց և չի հետաքրքրում մարդու»։ Որոշ Աստվածաշնչի թարգմանություններ, ինչպիսիք են նոր միջազգային տարբերակը, երբեմն «վախ» բառը փոխարինվում է «հարգանքով»։ Սա կարող է նշանակել նաև վախը Աստծո դատաստանից։ Աստծո վախը զգացվում է, քանի որ մարդը հասկանում է «վախկոտը սպասում է դատաստանին»։ Այնուամենայնիվ, սա այն վախը չէ, որը մարդուն հուսահատություն է բերում, ավելի շուտ նա պետք է համակերպվի վստահության հետ և ամենակարևորը դա անի սիրով։ Սաղմոս 130:3-4-ում ասվում է «Եթե Դու, Տեր, անօրենությունները հիշես, ով կարող է կանգնել։ Բայց Քո մոտ ներում կա, որպեսզի Քեզնից վախենան»։

Նոր Կտակարանում այս վախը նկարագրվում է հունարեն φόβος բառով (Փոբոս «վախ / սարսափ»), բացառությամբ Ա Տիմոթեոս 2:10, որտեղ Պողոս առաքյալը նկարագրում է γυναιξὶν ἐπαγγελλομέναις θεοσέβειαν (յինեքսին էպայելոմենես թեոսևիան), «կանայք դավանում են վախ Աստծուց» օգտագործելով θεοσέβεια (թեոսևիա) արտահայտությունը։

Հռոմի կաթոլիկությունը կարծում է, որ այս վախը Սուրբ Հոգու յոթ պարգևներից մեկն է։ Առակներով 15:33, Տիրոջ վախը նկարագրվում է որպես իմաստության «կարգապահություն» կամ «խորհուրդ»^[3]։ Կաթոլիկ հանրագիտարանում գրող Ժակ Ֆորջը բացատրում է որ այդ պարգևը «մեզ հարգանք է պարգևում Աստծո հանդեպ և ստիպում է մեզ վախենալ, առաջին հերթին Նրանից»^[4]։ 2006 թվականի ապրիլին «Inside the Vatican» ամսագրում հրապարակված հոդվածում խմբագիր Ջոն Մելոնը գրում է, որ վախը հաճախ սխալ է մեկնաբանվում՝ որպես «ստրկական վախ» (փորձանքի մեջ ընկնելու վախ), երբ այն պետք է հասկանալ որպես «որդիական վախ» (վախ մեկից, ում սիրում ես)^[5]։

Ըստ Ջերի Բրիջեսի «Կար մի ժամանակ, երբ քրիստոնյաները հայտնի էին որպես աստվածավախ մարդիկ։ Դա պատվի նշան էր»^[6]։ Աստվածաբան Ռուդոլֆ Օտտոն ներկայացրել է «նումինոզ» տերմինը` արտահայտելու վախի այն տեսակը, որը մարդը զգում է Տիրոջ առաջ։ Անգլիացի Քլայվ Սթեյփլս Լյուիս նշում է այս տերմինը իր բազմաթիվ աշխատանքներում, բայց կոնկրետ նկարագրում է այն իր գրքում «ցավի խնդիրը» և պնդում է, որ գերբնական վախն այն վախը չէ, որ մարդը զգում է վագրի կամ նույնիսկ ուրվականի առջև։ Ավելի շուտ, վախը գերբնական է, ինչպես նկարագրում է Քլայվ Սթեյփլս Լյուիսը, այն վախն է, որը լցված է հարգանքով, որտեղ դուք եք «ես զգում եմ զարմանք» կամ «անհամապատասխանության զգացում, որպեսզի նման այցելուի կամ նրա առջև տարածվի»։ Դա վախ է, որ առաջացնում է սեր Աստծո հանդեպ։

Իսլամ խմբագրել

Տակվան իսլամական տերմին է, որը նշանակում է Աստծո գիտակցություն և ճանաչում, ճշմարտություն, ռացիոնալ իրականություն, «բարեպաշտություն, Աստծո վախ»^[7]^[8]։ Սա հաճախ օգտագործվել է Ղուրանում։ Ալ Մուտաքին (արաբ․՝ لِّلْمُتَّقِينَ‎‎, Ալ Մուտաքին) վերաբերում է նրանց, ովքեր կիրառում են տակվա, կամ խոսելով Իբն Աբբասի խոսքերով «հավատացյալները, ովքեր խուսափում են Ալլահից և որոնք աշխատում են իրենց հնազանդության վրա»^[9]։

Հուդայականություն խմբագրել

Աստծո վախի մասին առաջին հիշատակումը հրեական Աստվածաշնչում պարունակվում է Ծննդոց 22:12-ում, որտեղ Աբրահամը գոհանում է այն բանի համար, որ նա ապավինում է Աստծուն։ Եսայիա 11:1-3-ում մարգարեն նկարագրում է ծիլ, որը դուրս է գալիս Հեսսեի արմատից «Տիրոջ Հոգին պիտի հանգստանա նրա վրա, իմաստության և մտքի ոգին, խորհրդի և զորության ոգին, Տիրոջ գիտելիքի և վախի ոգին և նրա ուրախությունը կլինի Տիրոջ վախը։» Առակաց 9։ 10-ում ասվում է, որ «Տիրոջ վախը» «իմաստության սկիզբն է»^[10]։ Եբրայերեն բառ יִרְאַ֣ת (yir’aṯ) և פחד (p̄aḥaḏ) հաճախ օգտագործվում է նկարագրելու վախը Աստծո/Էլ/Յահվե։

Բահյա Իբն Պակուդան վախի երկու տեսակ է բնութագրել «որպես պատժի ցածր վախ» և «փառքի աստվածային ակնածանքի վախ»։ Աբրահամ Իբն Դաուդը տարբերակել է «վախը չարի հանդեպ» (նման է օձի խայթոցին կամ թագավորի պատժին) և «վախը մեծության հանդեպ», որը նման է վսեմ մարդու հանդեպ հարգանքին, որը մեզ ոչ մի վնաս չէր պատճառի։ Մայմոնիդը սահմանել է Աստծո վախը որպես դրական պատվիրան, որպես մարդկային ոչնչության զգացում, որն առաջանում է «Աստծո մեծ և հրաշալի արարքների և արարչագործությունների դիտումից»^[11]^[12]։

Բահայի խմբագրել

Բահայի հավատքում «սիրտը պետք է սրբագործվի եսասիրության և ցանկասիրության ամեն ձևից, քանզի սրբերի զենքն Աստծո վախն է»^[13]։

Այլընտրանքային տեսակներ խմբագրել

Հեղինակ Բոյդ Ք. Պերսելը և աթեիստ Սեմ Հարիսը համեմատել են Աստծո վախը քարոզող վարդապետությունները Ստոկհոլմի համախտանիշի պայմաններում կյանքի հետ, երբ պատանդները կապի և կապվածության անհարկի զգացում ունեն պատանդ վերցնողի հանդեպ^[14]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Harris, Elise. "Pope: Fear of the Lord an alarm reminding us of what's right", Catholic News Agency, June 11, 2014
↑ «The Fear of the Lord». Opc.org. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 12-ին.
↑ The translates the Hebrew as instruction.
↑ Forget, Jacques. "Holy Ghost." The Catholic Encyclopedia Vol. 7. New York: Robert Appleton Company, 1910. 3 September 2016
↑ Mallon, John (2006 թ․ ապրիլ). «The Primacy of Jesus, the Primacy of Love». ISSN 1068-8579. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 14-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
↑ Bridges, Jerry. The Joy of Fearing God, p.1, WaterBrook Press, 1997
↑ "Taḳwā", (2012).
↑ Nanji, Azim. "Islamic Ethics," in A Companion to Ethics, Peter Singer. Oxford: Blackwells, n(1991), pp. 106–118.
↑ «The Meaning of Al-Muttaqin». Quran Tafsir Ibn Kathir. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 4-ին.
↑ The translates the Hebrew as discipline.
↑ «Fear of God». Jewishvirtuallibrary.org. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 12-ին.
↑ Office of the Chief Rabbi Արխիվացված Հոկտեմբեր 25, 2012 Wayback Machine
↑ "Fear of God", Bahá'í Library Online
↑ Spiritual Terrorism: Spiritual Abuse from the Womb to the Tomb, by Boyd C. Purcell, page 199, 2008, 1434378888.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Տես՝ theophobia Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս

Հրեական հանրագիտարան. Աստծո վախը
Բաուկ, Ուիթնի։ «Աստծո վախը դնելով նորաձևության արդյունաբերության մեջ», քրիստոնեություն այսօր՝ 19 օգոստոսի 2016 թ
Աստվածաշնչի համարների կազմում Արխիվացված 2020-11-11 Wayback Machine
Աստծո վախը Քրիստոնեական հոդվածների և քարոզների կազմում

[1] Harris, Elise. "Pope: Fear of the Lord an alarm reminding us of what's right", Catholic News Agency, June 11, 2014

[2] «The Fear of the Lord». Opc.org. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 12-ին.

[3] The translates the Hebrew as instruction.

[4] Forget, Jacques. "Holy Ghost." The Catholic Encyclopedia Vol. 7. New York: Robert Appleton Company, 1910. 3 September 2016

[5] Mallon, John (2006 թ․ ապրիլ). «The Primacy of Jesus, the Primacy of Love». ISSN 1068-8579. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 14-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[6] Bridges, Jerry. The Joy of Fearing God, p.1, WaterBrook Press, 1997

[7] "Taḳwā", (2012).

[8] Nanji, Azim. "Islamic Ethics," in A Companion to Ethics, Peter Singer. Oxford: Blackwells, n(1991), pp. 106–118.

[Al-Muttaqin2-9] «The Meaning of Al-Muttaqin». Quran Tafsir Ibn Kathir. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 4-ին.

[10] The translates the Hebrew as discipline.

[11] «Fear of God». Jewishvirtuallibrary.org. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 12-ին.

[12] Office of the Chief Rabbi Արխիվացված Հոկտեմբեր 25, 2012 Wayback Machine

[13] "Fear of God", Bahá'í Library Online

[14] Spiritual Terrorism: Spiritual Abuse from the Womb to the Tomb, by Boyd C. Purcell, page 199, 2008, 1434378888.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]