Վիքիպեդիա

Վալդիս Զատլերս

Վալդիս Զատլերս (լատիշ․՝ Valdis Zatlers, մարտի 22, 1955(1955-03-22)[1][2], Ռիգա, Լատվիական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), Լատվիայի նախագահ (2007-2011)։ Մասնագիտությամբ բժիշկ վնասվածքաբան է։ 2011 թվականից Բարեփոխումների կուսակցության առաջնորդն է։

Վալդիս Զատլերս
 
Կրթություն՝ Riga Stradiņš University? և Եյլի համալսարան
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, բժիշկ, վիրաբույժ և Լիկվիդատորներ
Ծննդյան օր մարտի 22, 1955(1955-03-22)[1][2] (69 տարեկան)
Ծննդավայր Ռիգա, Լատվիական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն  Լատվիա
Ամուսին Lilita Zatlere?
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Կրթություն խմբագրել

Սովորել է Ռիգայի № 50 դպրոցում, ավարտել է Ռիգայի բժշկական ինստիտուտը (1979)։ 1990-1991 թվականներին վեցամսյա վերապատրաստում է անցել Յեյլի և Սիրաքյուսի համալսարաններում (ԱՄՆ)։

Բժիշկ և քաղաքական գործիչ խմբագրել

1979-1985 թվականներին եղել է Ռիգայի երկրորդ հիվանդանոցի վնասվածքաբան-օրթոպեդ բժիշկ, 1985-1994 թվականներին գլխավորել է վնասվածքաբանության բաժանմունքը, իսկ 1994 թվականից եղել է Վնասվածքաբանության ու օրթոպեդիայի հիվանդանոցի խորհրդի նախագահը։

2005 թվականին միաժամանակ դասավանդել է Ստրադինյայի անվան համալսարանում։ Հիմնադրել ու ղեկավարել է Լատվիայի արթրոսկոպիայի միավորումը, եղել է Օրթոպեդների լատվիական միավորման նախագահը։ Պարգևատրվել է Երեք աստղերի շքանշանով (2007) (պարգևատրվել է մինչև նախագահի պաշտոնում առաջադրվելը)[17]։

1986 թվականին ռազմական բժիշկների հետ մասնակցել է Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարի հետևանքները վերացնելու աշխատանքներին[18][19]։

1988-1989 թվականներին ընտրվել է Լատվիայի ժողովրդական ճակատի դումայի անդամ, ինչից հետո թողել է քաղաքական գործունեությունը։ 1998 թվականին ստորագրել է Ժողովրդական կուսակցության հռչակագիրը։ 1980-ական թվականների վերջին Լատվիայի բժիշկների միության ստեղծման նախաձեռնողներից մեկն է եղել։

Կինը (երկրորդ ամուսնություն)` Լիլիտա Զատլերեն, նրանից մեծ է երկու տարով։ Ընտանիքում կա երեք երեխա։

Սկանդալներ և քննադատություն խմբագրել

2003 թվականի փետրվարին այն ժամանակվա առողջապահության նախարար Արիս Աուդերսի հայտարարությամբ քրեական գործ է հարուցվել հիվանդանոցում գնումների չարաշահումների համար, որ ղեկավարել է Զատլերսը։ Հետաքննության ժամանակ նա հեռացվել է պաշտոնից։ Լատվիական մամուլի կարծիքով Զատլերսի հեռացումը կապված է եղել Աուդերսի հետ ունեցած կոնֆլիկտի հետ, ով, լինելով Վիրաբուժության կենտրոնի տնօրեն, զբաղվել է մասնավոր գործունեությամբ և գումար պահանջել այցելուներից այն վիրահատությունների դիմաց, որոնց համար վճարել էր պետությունը։ Արդեն 2003 թվականի մարտին Զատլերսը վերականգնվել է պաշտոնում. հետաքննության արդյունքում մեղադրանքը չի հաստատվել, մինչդեռ 2006 թվականին Աուդերսը մեղադրվել է խոշոր չափերի խարդախության մեջ` ենթարկվելով նվազագույն աշխատավարձի 150-ապատիկի չափ տուգանքի և գույքի բռնագրավման։

Ընտրություններից առաջ ռուսական ԶԼՄ-ների կողմից մեղադրվել է ռուսերենի նկատմամբ անհանդուրժողականության, ինչպես նաև կոմունիստական անցյալի համար[20]։

Ընտրություն նախագահի պաշտոնում խմբագրել

2007 թվականի մայիսի 22-ին կառավարական կոալիցիան (Ժողովրդական կուսակցություն, Լատվիայի առաջին կուսակցություն, Կանաչների ու գյուղացիների միություն) որոշում է ընդունել 2007 թվականի մայիսին կայանալիք ընտրություններում Վալդիս Զատլերսին առաջադրելու Լատվիայի նախագահի պաշտոնում. լատվիական Սահմանադրությամբ նախագահը ընտրվում է խորհրդարանի պատգամավորների կողմից[21]։ Հաշվի է առնվել նրա մասնագիտական ու հասարակական բարձր հեղինակությունը, որևէ կուսակցության չպատկանելու հանգամանքը։ Զատլերսի օգտին քվեարկել են 100 պատգամավորներից 58-ը, որից հետո նախկին բժիշկը դարձել է նախագահ` առանց երկրորդ փուլի։ Սակայն Լատվիայի խորհրդարանում, այնուամենայնիվ, եղել է պայքար նախագահի պաշտոնի համար. ընդդիմության թեկնածու Այվար Էյձինշի օգտին քվեարկել էր Սեյմի 39 պատգամավոր[20]։

Նախընտրական պայքարի ժամանակ քննարկման առարկա է դարձել Զատլերսի` այցելուներից նվեր ստանալու սովորությունը, որոնք իր պնդմամբ ինքը չի պահանջել։ Այդպիսի գործունեությունը բնորոշ է եղել Լատվիայի բժիշկներին, և այն չի համարվել քրեորեն հետապնդելի արարք։ Ինչպես նախկին վարչապետ Անդրիս Շկելեն է բնորոշել.

  Աստեղ կարելի է շատ հստակ սահմանագիծ անցկացնել. եթե բժիշկը պահանջում է ինչ-որ բան կամ դրա մասին ակնարկ է անում մինչ օգնության տրամադրումը, ապա դա անհանդուրժելի է և ոչ բարոյական։ Սակայն եթե մարդ կարծում է, որ պետք է շնորհակալություն հայտնի, դրանում չկա մեղադրանքի արժանի ոչ մի բան։ Ես նույնպես բժշկական խորհրդատվության հարցով դիմել եմ Զատլերսին։  

Նախագահություն խմբագրել

 

2009 թվականին Զատլերսը Սեյմին կոչ է արել փոփոխություններ կատարել Սահմանադրության մեջ, որպեսզի ժողովուրդը կարողանա ցրել Սեյմը, ինչը ընդունվել է։ Նա առաջարկել է նաև, որ նախագահը ևս առանց հանրաքվեի իրավունք ունենա Սեյմը ցրելու, սակայն այդ առաջարկությունը չի ընդունվել[22]։ 2011 թվականին նա առաջարկել է Սեյմին ուղղումներ մտցնել Սահմանադրության մեջ` մեծացնելով նախագահի լիազորությունները, նաև քաղաքացիության մասին օրենքը փոփոխել` ընդարձակելով երկքաղաքացիության և ոչ քաղաքացիների` քաղաքացի դառնալու հնարավորությունները[23][24]։

2009 թվականին նախագահը Սահմանադրական դատարանում հաջողությամբ վիճարկել է հասարակական գնումների մասին օրենքը այն բանից հետո, երբ Սեյմը կիրառել է իր վետոն, որը դրվել էր համապատասխան ուղղումների համար[25]։

2011 թվականի մարտին Վալդիս Զատլերսը հայտարարել է երկրորդ ժամկետում առաջադրվելու իր մտադրության մասին[26]։

2011 թվականի մայիսին Զատլերսը նախաձեռնել է 2010 թվականի հոկտեմբերին ընտրված Սեյմի արձակումը, հղում անելով «դատարանի նկատմամբ նրա ոչ հարգալից վերաբերմունքը» (պատգամավորները մերժել էին պատգամավորներից մեկին խուզարկելու` դատարանի պահանջը) և պաշտոնների վաճառքը[27]։

2011 թվականի հունիսի 2-ին Սեյմը քվեարկությամբ նոր նախագահ է ընտրել Անդրիս Բերզինշին[28]։

Քաղաքական գործունեություն նախագահությունից հետո խմբագրել

2011 թվականի հունիսի 9-ին` նոր նախագահի իրավասության հենց առաջին օրը, Զատլերսը մամուլի ասուլիս է հրավիրել, որտեղ հայտնել է նոր կուսակցության ստեղծման մասին` Զատլերսի բարեփոխումների կուսակցություն։ Հուլիսի 23-ին` տասներորդ Սեյմն արձակելու հանրաքվեի օրը, կայացել է կուսակցության համագումարը[29]։

Արցախյան հարցում ունի ադրբեջանամետ հայացքներ, Գյանջեվու միջազգային կենտրոնի անդամ է։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat (фин.) — Helsinki: Edita, 2017. — P. 499. — ISBN 978-951-37-7005-1
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 https://archive.ph/20120308211058/http://www.apollo.lv/portal/news/72/articles/126550#selection-1053.0-1137.200
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 https://web.archive.org/web/20110612013347/http://www.president.lv/pk/content/?cat_id=2192
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20140728025131/http://news.mail.ru/politics/3135063/
  7. ↑ Narodne novine (хорв.) — 1835. — ISSN 1333-5618; 1849-2843
  8. ↑ http://db.natlib.uz/ru/editions/15818
  9. ↑ https://web.archive.org/web/20140814135936/http://www.president.gov.ua/documents/13490.html
  10. ↑ https://1news.az/news/20090810040251233-Prezident-Latvii-nagrazhden-ordenom-Geidar-Aliev
  11. ↑ https://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=581/2008#Text
  12. ↑ https://web.archive.org/web/20081007151212/http://www.akorda.kz/www/www_akorda_kz.nsf/news-open?OpenForm&idn=3&idno=72CD488F90C4CD76062574D7007BB55C&lang=ru
  13. ↑ https://www.president.ee/en/estonia/decorations/bearer/17618/valdis-zatlers
  14. ↑ https://canord.presidency.ro/ro/decorari/cautare
  15. ↑ https://www.lrp.lt/lt/prezidento-veikla/apdovanojimai/apdovanotu-asmenu-duomenu-baze/27252?sqid=406771b939bb9dfca2e11ae27f05e8d69081ec9e
  16. ↑ https://www.ekhokavkaza.com/a/24903447.html
  17. ↑ ст. 14.1 Закона об Ордене Трёх Звёзд (լատիշերեն)
  18. ↑ «Затлерс посетит Чернобыль». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 23-ին.
  19. ↑ У Затлерса особые воспоминания о Чернобыле
  20. ↑ 20,0 20,1 Парламент Латвии выбрал травматолога(չաշխատող հղում), Аргументы и факты, 01.06.2007
  21. ↑ Предыдущий президент после избрания заявляла, что не имеет реальной власти, а только представительские функции, но впоследствии проявила себя жёстким политиком и реально была главой государства
  22. ↑ «Latvijas Valsts prezidenta mājas lapa». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 29-ին.
  23. ↑ «{title}» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 29-ին.
  24. ↑ «{title}» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 29-ին.
  25. ↑ «Latvijas Valsts prezidenta mājas lapa». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 29-ին.
  26. ↑ Президент Латвии Валдис Затлерс решил баллотироваться на второй срок http://www.fontanka.ru/2011/03/16/154/
  27. ↑ Президент Латвии инициировал роспуск Сейма
  28. ↑ «В Латвии сменился президент». Лента.ру. 2 июня 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 2-ին.
  29. ↑ Учреждена Партия реформ Затлерса

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վալդիս Զատլերս» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վալդիս_Զատլերս&oldid=9772551» էջից