Սև լեռներ (Հեռավոր Արևելք)
Սև լեռներ, ցածր լեռնաշղթա Հեռավոր Արևելքում։ Ձևավորում է իրական սահման Ռուսաստանի (Խասանսկի շրջան, Պրիմորյե) և Չինաստանի միջև։ Հյուսիսում այն անցնում է Բորիսովյան Սարահարթով (նախկինում Շուֆան Սարահարթ)։ Ընդգրկված է Արևելյան Մանջուրա-Կորեական լեռների համակարգում[1]։
| Սև լեռներ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | լեռնաշղթա |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Վարչատարածքային միավոր | Պրիմորիեի երկրամաս |
Աշխարհագրություն խմբագրել
Սև լեռների առանցքային լեռնաշղթան զուգահեռ է Ճապոնական ծովի ափին՝ հյուսիսից հարավ[2]։ Բացարձակ բարձրությունը ծովի մակարդակից հասնում է 996 մ բարձրության (լեռը բարձր է), հարաբերական բարձրությունը՝ 300-600 մ։ Լեռը գտնվում է ռուս-չինական սահմանին։ Այն նաև Հասանի շրջանի ամենաբարձր կետն է։ Մոտակա գերիշխող գագաթը Աիգաոդի լեռն է (1223 մ) Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Պանլին լեռնաշղթայում։ Արևմուտքում, չինական կողմից, լեռնաշղթան սահմանափակում է Հունչունհե գետի հովիտը (մառախլապատ գետի ավազան)[3], որի հետևում երևում է ավելի բարձր Պանլինգ լեռնաշղթան[4]։ Պրիմորիեում ցածր լեռները փոխարինվում են բլուրներով (սոպկա)։ Մեծ Վագրի լեռան և Լունա լեռան (919 մ) միջև գտնվում է Վերին սահմանային պահակակետը։ Սև լեռների ելուստներից մեկի վրա գտնվում է մայրու Կեդրովայա Պադ։ Ամուրի ծոցին ուղղահայաց հիմնական լեռնաշղթայից հեռանում են ցածր (500-700 մ) Սուխորեչենսկի լեռնաշղթան և Գակելի լեռնաշղթան։ Սև լեռների Արևելյան ճյուղերում, Զարուբինո ավանից 10 կմ հարավ-արևելք, Գամովա թերակղզում գտնվում է Մառախլապատ լեռը (497,4 մ)։ Լեռան գագաթը ուշագրավ է նրանով, որ գտնվում է Պոսիետա ծոցի ափից 1,5 կմ հեռավորության վրա։ Մոտակա գերիշխող գագաթը անանուն է отм. 559 Սև լեռների լեռնաճյուղերում։ Գերազանցումը հաշվարկվում է Ճապոնական ծովի մակարդակի համեմատ։
Բուսական և կենդանական աշխարհ խմբագրել
Արևելյան և հարավ-արևելյան լանջերին կլիմայի մուսոնային է։ Այստեղ գետի հովիտները լավ խոնավեցված են։ Գետերը կարճ են, բայց բազմաթիվ և հակված են ջրհեղեղի։ Նրանց ակտիվ նստվածքային գործունեության արդյունքում ծովի ափին ձևավորվել է հսկայական ցածրադիր հարթավայր՝ մինչև 10 կմ լայնությամբ, որը կազմված էր լեռների ոչնչացման արտադրանքներից։ Բայց նրա ցածրադիր մակերևույթից վեր՝ բազմաթիվ լճերով, գետաբերաններով և ծերերով, շարունակում են բարձրանալ օստանցյան լեռները, որոնցից ամենանշանակալին աղավնի բլեֆ լեռն է (բարձրությունը 180 մ)[5]։ Մինչև 600 մ լանջերը ծածկում են հեռավոր արևելյան տիպի լայնատերև անտառները՝ լիանաներով, 600 մ-ից բարձր ներկայացված են խառը լայնատերև անտառներ՝ փշատերևների մասնակցությամբ։ Լեռնաշղթայի լանջերին բնորոշ է մերձարևադարձային բուսական և կենդանական աշխարհի խառնումը բարեխառն, այստեղ բավականին լավ պահպանված են մասունքային սևափող լայնատերև տայգայի զանգվածները, թեև գերակշռում են կաղնու անտառները։ Զանադվորովկա գյուղի շրջանում Նիկոլայ Դրոզդովը վավերագրական ֆիլմ է նկարահանել սև լեռների բնության մասին (Վագրի Պադ)։
Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել
Գետերի միախառնման վայրում՝ մեծ Աբրիկոսովկա և փոքր Աբրիկոսովկա, գտնվում է Աբրիկոսովայա Պադ կոչվող հողատարածքը[6], որտեղ հանդիպում են միանգամից երեք տեսակի կկու՝ խուլ կկու (Cuculus optatus), լայնաթև կկու (Hierococcyx fugax) և հնդկական կկու (Cuculus micropterus)[7]։ Կենդանաբանների համար առանձնահատուկ հետաքրքրություն է ներկայացնում հեռավոր արևելյան ընձառյուծը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Чаус Н. А. (2005). «Численность копытных-дендрофагов в заказниках и охотничьих хозяйствах юго-западной части Приморского края». DsLib.net (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Физическая карта Приморского края». VladCity.com (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Карта бассейн реки Туманная». Сайт Хасанского района (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Физическая карта Дальнего Востока России и Приморского края». geo.historic.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Приморский край. География Приморья. География Приморского Края». Geografia.Ru (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Иллюстрация». Balatsky.de (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 2-ին.
- ↑ Николай Балацкий. «Приморье России — Чёрные горы». Balatsky.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 22-ին.
