Վիքիպեդիա

«Հոմոսկլերոֆորիդա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Undid edits by Ռուզաննա Ասլանյան (talk) to last version by ԱշբոտՏՆՂ
Պիտակներ՝ Հետ շրջել հետշրջված SWViewer [1.6]
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ2|Վիքիդատա=այո}}
 
'''Հոմոսկլերոֆորիդա''' ({{lang-lat|Homosclerophorida}}), ծովային [[Սպունգներ|սպունգների]] կարգ։ Հոմոսկլերամորֆ [[Դաս (կենսաբանություն)|դասի]] միակ կարգն է։ Շարքը կազմված է երկու ընտանիքից՝ Plakinidae և Oscarellidae.
'''Հոմոսկլերոֆորիդա''' ({{lang-lat|Homosclerophorida}}), ծովային [[Սպունգներ|սպունգների]] կարգ։ Հոմոսկլերամորֆ [[Դաս (կենսաբանություն)|դասի]] միակ կարգն է, նախկինում համարվում էր սովորական սպունգների դասի մաս (Demospongiae)։ Շարքը կազմված է երկու ընտանիքից՝ Plakinidae և Oscarellidae.Կեղևավոր և գնդիկավոր սպունգեր՝ փոքր սպիկուլներով կամ ընդհանրապես առանց սպիկուլների։ Պինակոդերմը և խոանոդերմը ծածկված են հիմնային թաղանթով, ինչը սպունգերի համար անսովոր հատկություն է, որը բնորոշ է էվմետազոայի [[Էպիթելային հյուսվածք|էպիթելին]]<ref name=ereskovsky>{{книга|автор=Ересковский А. В.|заглавие=Сравнительная эмбриология губок (''Porifera'')|ссылка=http://ashipunov.info/shipunov/school/books/ereskovskij2005_sravn_embr_gubok.djvu|место=СПб.|издательство=С.-Петерб. ун-та|год=2005|страниц=304|archivedate=2016-04-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160401113714/http://ashipunov.info/shipunov/school/books/ereskovskij2005_sravn_embr_gubok.djvu}}</ref>: Կան մոտ 100 [[Կենսաբանական տեսակ|տեսակ]]՝ բաժանված ինը [[Ցեղ (կատեգորիա)|ցեղերի]] և երկու [[Ընտանիք (կենսաբանություն)|ընտանիքի]]՝ Plakinidae (սպիկուլներով ձևեր) և Oscarellidae (սպիկուլների բացակայություն<ref name=gazave>{{cite doi|10.1371/journal.pone.0014290}}</ref>
։ Հոմասկլերոֆորիդային հատուկ է [[Կենդանածնություն|կենդանածնությունը]]. [[Բեղմնավորում|բեղմնավորված]] [[Ձվաբջիջ|ձվաբջիջը]] զարգանում է մայրական օրգանիզմի մեզոխիլում մինչև ազատ լողացող թրթուրի՝ ցինկտոբլաստուլայի աստիճանը<ref name="ereskovsky" />:
 
== Նկարագրություն ==
Մարմինը գնդաձև է և կեղևապատ, մարմնի մակերեսը հարթ է, գույնը կարող է լինել հողագույն, կապույտ, մանուշակագույն, կանաչ, դեղին, մուգ շագանակագույն, նարնջագույն կամ կարմիր<ref name=":0">{{Cite web |title=Santodomingo N - Search Results - PubMed |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=Santodomingo+N&cauthor_id=22558119 |access-date=2024-03-25 |website=PubMed |language=en}}</ref>: Ջրի փոխանցման համակարգը ներկայացված է երկու բարդ տիպերով: Խոանոցիտների խցիկները գնդաձև են՝ խոշոր խոանոցիտներով<ref name=":0" />։Հաճախ մարմնի հիմքի մոտ կա մեծ արտանետող խոռոչ: Անօրգանական կմախքը, եթե առկա է, ներկայացված է փոքր չորսառանցքային [[Սիլիցիումի երկօքսիդ|սիլիցիումային]] սպիկուլների և դրանց ածանցյալների (երկառանցքային և եռասռնի սպիկուլների) համակցությամբ, սպիկուլները բաժանվում են միկրոսկլերաների և մեգասկլերաների, սպիկուլները չեն սահմանափակվում սպունգի մարմնի հատուկ մասերով և հավասարաչափ բաշխված են: Սպիկուլների ճառագայթները կարող են ճյուղավորվել և թեքվել: Spongin բացակայում է: Որոշ տեսակներում բացակայում է անօրգանական կմախքը, և նրանց մարմնի ձևն ապահովված է միայն ֆիբրիլյար կոլագենով{{sfn|Рупперт, Фокс, Барнс|2008|с=174}}{{sfn|Ересковский, Вишняков|2015|с=17—18}}։ .
 
Հոմոսկլերոմորֆայի բջջային կազմությունը տարբերվում է մնացած բոլոր սպունգներից։ Մասնավորապես, նրանց խոանոդերմը և պինակոդերմը պաշտպանված են IV տիպի կոլագեն, տենասցին և լամինին պարունակող հիմնային թաղանթով, ինչպես բարձրակարգ կենդանիների էպիթելերում:.Բացի այդ, հիմնային շերտը ծածկում է սերմնաբջիջը վերարտադրողական շրջանում, այն առկա է նաև թրթուրներում: Էկզո և էնդոպինատոցիտները ունեն սեղմակ: Խոանոցիտային և պինակոցիտային շերտերում կան հատուկ միջբջջային շփումներ։ Գոյություն ունեն մինչև 5 տարբեր տեսակի բջիջներ, որոնք Հոմոսկլերոմորֆային տեղափոխում են նոր հյուսվածքաբանական մակարդակ՝ ի տարբերություն սովորական սպունգների{{sfn|Ересковский, Вишняков|2015|с=18}} ։
 
== Բազմացում ==
Բոլոր ներկայացուցիչները կենդանի սպունգեր են՝ ցինկտոբլաստուլայի թրթուրով։ Նախ՝ սաղմնածինության ժամանակ ստերեոբլաստուլայից բազմաբևեռ էգրեսիայի միջոցով ձևավորվում է կոելոբլաստուլա։ Կոելոբլաստուլան բնութագրվում է սյունաձև բջիջների շերտի առկայությամբ, որոնք հագեցված են սեղմակով և միմյանցից սերտորեն բաժանված: Թրթուրի ներսում կա կենտրոնական խոռոչ, որում առկա են սիմբիոտիկ բակտերիաներ<ref>{{cite doi|10.1111/j.1744-7410.2003.tb00084.x}}</ref>։ Առանց մոր մարմնից դուրս գալու՝ կոելոբլաստուլան վերածվում է լիովին ձևավորված ցինկտոբլաստուլայի թրթուրի։ Նկարագրված է անսեռ բազմացումը մասնատման և բողբոջման տեսքով{{sfn|Ересковский, Вишняков|2015|с=18—19}}:[[Պատկեր:Cinctoblastula_type_of_development_Homoscleromorpha.svg|մինի|398x398փքս|Ցինկտոբլաստուլայի զարգացման տեսակը. 1 - ձու, 2 - ջախջախիչ, 3 - մորուլա, 4 - կոելոբլաստուլա, 5 - ցինկտոբլաստուլա, 6 - կերպարանափոխություն]]
 
== Տաքսոնոմիա ==
Տող 23 ⟶ 14՝
Այս խմբի սպիկուլատ սեռերն են՝ ասպիկուլոֆորա, կորտիկիում, պլացինոլոֆա, պլակինա, պլակինաստերելլա, պլակորտիս և տետրալոֆոֆորա։Ենթադրվում է, որ հոմոսկլերոմորֆաներն ավելի սերտ կապված են էվմետազոների հետ, քան մյուս սպունգ խմբերի հետ՝ սպունգները պարաֆիլետիկ դարձնելով։ Այս տեսակետը չի հաստատվել հետագա աշխատանքի կողմից՝ օգտագործելով ավելի մեծ տվյալների հավաքածուներ և ֆիլոգենետիկ եզրակացության նոր տեխնիկա, որոնք հակված են աջակցել սպունգներին որպես մոնոֆիլետիկ, իսկ Homoscleromorpha-ը խմբավորվում է Calcarea-ի հետ միասին։
 
== Աշխատություններ ==
Այս սպունգները զանգվածային կամ պատված են ձևով և ունեն շատ պարզ կառուցվածք՝ սպիկուլային ձևի շատ փոքր տատանումներով (բոլոր սպիկուլները հակված են շատ փոքր լինել)։ Բազմացումը<ref>{{Cite journal |date=2024 թ․ մարտի 7 |title=Բազմացում |url=https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&oldid=9483732 |journal=Վիքիպեդիա՝ ազատ հանրագիտարան |language=hy}}</ref> [[Կենդանածնություն|կենդանածին]]<ref>{{Cite journal |date=2021 թ․ մայիսի 7 |title=Կենդանածնություն |url=https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&oldid=7927495 |journal=Վիքիպեդիա՝ ազատ հանրագիտարան |language=hy}}</ref> է, և թրթուրը օվալաձև է, որը հայտնի է որպես ամֆիբլաստուլա։ Այս ձևը սովորական է կրային սպունգերի մեջ, բայց ավելի քիչ տարածված է այլ սպունգերի մեջ։
 
== Տարածվածություն ==
Հոմոսկլերոմորֆաները բացառապես ծովային սպունգեր են,տարածված են ամբողջ աշխարհում, որոնք հակված են փոքր խորություններում պատվել այլ մակերեսների վրա։ Այս սպունգները սովորաբար բնակվում են ստվերային վայրերում, ելուստների տակ և քարանձավների ներսում։ Միջերկրական ծովում նրանցայս տաքսոնի տեսակների 82%-ը կարելի է գտնել քարանձավներում, իսկ նրանցնրանցից 41%-ը ոչ մի այլ տեղ չկա<ref>{{Cite journal |author=Ereskovsky, Alexander V. |author2=Ivanisevic, Julijana |author3=Pérez, Thierry |year=2009 |title=Overview of the Homoscleromorpha sponges diversity in the Mediterranean |url=https://www.researchgate.net/publication/257527355 |journal=Conference: Proceedings of the 1st Mediterranean Symposium on the Conservation of the Coralligenous and Other Calcareous Bio-concretions}}</ref>։ Հիմնականում հանդիպում են կանգնած ջրերում, որոշ տեսակներ՝ 100 մ գերազնցող խորություններում։ Որոշ տեսակներ էլ հնարավոր չէ հայտնաբերել մեծ խորություններով էկոհամակարգում՝ նրանց գնդաձև լինելու պատճառով<ref name=":0" />։
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Գրականություն ==
 
*{{книга |ref=Ересковский, Вишняков |автор=Ересковский А. В., Вишняков А. Э.  |заглавие=Губки (Porifera): Учебное пособие |год=2015 |место=М. |издательство=Товарищество научных изданий КМК |страниц=99 |isbn=978-5-990-6564-7-5}}
* {{книга |ref=Рупперт, Фокс, Барнс |автор=Рупперт Э. Э., Фокс Р. С., Барнс Р. Д.  |заглавие=Зоология беспозвоночных: Функциональные и эволюционные аспекты. Т. 1 |ответственный=Под ред. {{nobr|А. А. Добровольского}} и {{nobr|А. И. Грановича}} |год=2008 |место=М. |издательство=Издательский центр «Академия» |страниц=496 |isbn=978-5-7695-3493-5}}
 
{{Արտաքին հղումներ}}
[[Կատեգորիա:Ծովային կենդանիներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հոմոսկլերոֆորիդա» էջից