Սուրբ Ամենափրկիչ վանք (Շահկերտ)
Ամենափրկիչ վանք, հայկական ավերված վանք Ադրբեջանի կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Շահկերտ (ներկայիս անվանումը՝ Ղազանչի) (Ջուլֆայի շրջան) գյուղում[1]։ Վանքը գտնվում էր գյուղի կենտրոնում[1][2]։
Սուրբ Ամենափրկիչ վանք (Շահկերտ)
| |
| Երկիր |  Ադրբեջան |
|---|---|
Ճարտարապետություն | |
| Կարգավիճակ | ավերված |
| Ճարտարապ. ոճ | հայկական ճարտարապետություն |
Պատմություն խմբագրել
Վանքը հիմնադրվել է 12-13-րդ դարերում։ Ըստ եկեղեցու դռան շեմքի վերևում տեղադրված խաչքարի հայերեն արձանագրությանը՝ վանքը վերակառուցվել 1654 թվականին[2][3]։
Ճարտարապետություն խմբագրել
Խորհրդային վերջին տարիներին (1980-ականներ) վանական համալիրի արտաքին պատերը, եկեղեցուն կից գավիթը և հարակից այլ շինություններ ավերակ էին։ Վանքը հորինվածքով երկնավ բազիլիկ կառույց էր՝ բաղկացած աբսիդից և երկու գավիթներից։ Արևմտյան ճակատի վրա կային հայերեն գրություն, իսկ ներսի պատերին պահպանվել էին որմնանկարի բեկորներ[2][3]։
Ոչնչացում խմբագրել
Վանքը հողին է հավասարեցվել 1997 թվականից մինչև 2009 թվականի նոյեմբերի 11-ն ընկած ժամանակահատվածի ինչ-որ պահի։ Այդ մասին փաստում է Caucasus Heritage Watch-ի հետաքննությունը[4]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF) (անգլերեն). Cornell Institute of Archaeology and Material Studies: Ithaca, NY. էջեր 200–203. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ayvazyan, Argam. The Historical Monuments of Nakhichevan. Transl. Krikor H. Maksoudian. Detroit: Wayne State University Press, 1990, p. 85.
- ↑ 3,0 3,1 Ayvazyan, Argam. Nakhijevani ISSH haykakan hushardzannery. Hamahavak tsutsak. Yerevan: Hayastan, 1986, pp. 72–73.
- ↑ Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF) (անգլերեն). Cornell Institute of Archaeology and Material Studies: Ithaca, NY. էջեր 200–203. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan. Cornell Institute of Archaeology and Material Studies: Ithaca, NY. pp. 200–203. Archived (PDF) from the original on 24 September 2022.