Սոգդիյան մարզ
| Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է: Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը: |
Սոգդիյան մարզ տաջ.՝ Вилояти Суғд, պարս.՝ ولایت سغد, մարզ Տաջիկստանի կազմում։ Կազմվել է 1970 թվականի դեկտեմբերի 23-ին։ Տարածությունը 26 100 կմ2 է, բնակչությունը՝ 2 823 900 մարդ (հունվարի 1, 2022)[1]։ Բաժանվում է 12 շրջանի, ունի 9 քաղաք, 20 քտա։ Կենտրոնը՝ Խուդջանդ։
 | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Տաջիկստան |
| Կարգավիճակ | region of Tajikistan? |
| Մտնում է | Տաջիկստան |
| Վարչկենտրոն | Խուջանդ |
| Բնակչություն | 2 823 900 մարդ (հունվարի 1, 2022)[1] |
| Տարածք | 25 400 կմ² |
 | |
| Հիմնադրված է | հոկտեմբերի 27, 1939 թ. |
| Սահմանակցում է | Բաթկենի մարզ, Districts under Central Government Jurisdiction?, Fergana Region?, Նամանգանի մարզ, Tashkent Region?, Սիրդարիայի մարզ, Jizzakh Region?, Սամարղանդի շրջան, Կաշկադարյայի մարզ և Սուրխանդարյայի մարզ |
| Ժամային գոտի | UTC+5 |
| Փոխարինեց | Leninabad Okrug? |
| ISO 3166-2 կոդ | TJ-SU |
| Հեռախոսային կոդ | 3422 |
| Փոստային ինդեքսներ | 735700 |
| Ավտոմոբիլային կոդ | 02РТ |
| Անվանված է | Վլադիմիր Լենին և Սոգդիանա |
Տեղաբաշխություն խմբագրել
Գտնվում է հանրապետության հյուսիսային մասում։ Հյուսիսում ձգվում են Տյան-Շանի համակարգի մեջ մտնող Կուրամինի (3769 մ) լեռնաշղթան և Սոգոլտաու (1624) լեռնազանգվածը, հարավում՝ Հիսարա-Ալայան լեռնային համակարգին պատկանող Թուրքեիստան (5509 մ), Զերավշանի (5489 մ) և Հիսարյան (հյուսիսային լանջը) լեռնաշղթաները։
Օգտակար հանածոներ խմբագրել
Օգտակար հանածոներից կա ածուխ, կապար, ցինկ, բիսմուտ, վոլֆրամ, մոլիբդեն, ծարիր, սնդիկ։
Բնություն խմբագրել
Կլիման ցամաքային է, չոր։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը - 1, 1 °C է, հուլիսինը՝ 28 °C, տարեկան տեղումները՝ 150 - 300 մմ, 1000 - 2500 մ բարձրություններում՝ 400 - 800 մմ։ Երբեմն փչում են չոր, տաք քամիներ։
Գետերը՝ Սիրդարյան և Զերավշանը, ունեն ձնասառցադաշտային սնում և հիդրոէներգիայի մեծ պաշարներ։ Առավել խոշոր լճերն են՝ Իսկանդերկուլը և Օկսուկոնը։ Հողերը մոխրագույն են, շագանակագույն, լեռնաանտառային և լեռնամարգագետնային։
Ֆլորա և Ֆաունա խմբագրել
Բուսականությունը անապատատափաստանային է, օշինդր աաղուտային, լեռնամարգագետնային, անտառային։ Կան ալպյան մարգագետիններ։ Կաթնասուններից տարածված են աղվես, նապաստակ, հովազ, վարազ, թռչուններից՝ փասիան, հնդկահավ։
Բնակչություն խմբագրել
Բնակվում են տաջիկներ, ուզբեկներ, ռուսներ, թաթարներ, կիրգիզներ, ուկրաինացիներ և այլք։ Միջին խտությունը 1 կմ2 վրա 43, 9 մարդ է (1977), քաղաքային բնակչությունը՝ 38%։
Քաղաքներն են՝ Խուդջանդը, Ուրա-Տյուբեն, Կանիբադամը, Իսֆարան, Կայրակկումը, Փենջիքենդը, Սովեաաբադը, Իստարավշանը, Չկալովսկը։
Տնտեսություն խմբագրել
Սովետական իշխանության տարիներին արմատական փոփոխություններ են կատարվել ժողովրդական տնտեսության բնագավառում, հին ձեռնարկությունները ենթարկվել են վերակառուցման, կառուցվել են նորերը, ստեղծվել է խոշոր մեքենայացված գյուղատնտեսություն։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոգդիյան մարզ» հոդվածին։ |