Սիմարուբազգիներ
| Սիմարուբազգիներ | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթաթագավորություն | Viridiplantae |
| Ինֆրաթագավորություն | Streptophyta |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Օճառածաղկավորներ (Sapindales) |
| Ընտանիք | Սիմարուբազգիներ (Simaroubaceae) DC., 1811 |
Սիմարուբազգիներ (լատին․՝ Simaroubaceae), Օճառածաղկավորների կարգին պատկանող երկշաքիլավոր բույսերի ընտանիք։ Այն իր մեջ ներառում է ծառերի, թփերի և կիսաթփերի մոտ 20 ցեղ[1] և 200 տեսակ, որոնք աճում են արևադարձային, ավելի հաճախ բարեխառն շրջաններում։
Բուսաբանական նկարագիր խմբագրել
Սիմարուբազգիներին բնորոշ է կանոնավոր, երբեմն հակադիր, փետրաձև և պարզ, առանց կոթատերևիկների տերևները։ Նրանց ծաղիկները հիմնականում փոքր միասեռ են, հավաքված ծաղկաբույլի կամ ողկույզի մեջ։ Պտղի կառուցվածքն ու ձևը բազմազան է, բայց բոլորն ունեն շատ բարակ էնդոսպերմ կամ էլ ընդհանրապես չունեն։ Հանդիպում են հատապտղանման, կորիզապտղանման, թևանման և կնգուղանման պտուղներ։
Տնտեսական նշանակությունը և կիրառումը խմբագրել
Սիմարուբազգիների շատ տեսակներ դառնություն են պարունակում փայտի և կեղևի մեջ, որը օգտագործվում են, որպես դեղանյութեր և տոնուս բարձրացնող միջոցներ։ Այս առումով հատկապես հայտնի են Կվասիա ցեղի տեսակները։ Այլանթ բարձրաբուն (Ailanthus altissima) տեսակը արագորեն բուծահարմարման ունականություն ունի, որի շնորհիվ ստացել է քաղաքային մոլախոտի միջազգային համբավ։
Ցեղեր խմբագրել
Սիմարուբազգիների ընտանիքը ներառում է 21 ցեղ[1]։
- Ailanthus Desf. — Այլանթ
- Amaroria A.Gray — Ամարորիա
- Brucea J.F.Mill. — Բրուցեա
- Castela Turpin
- Eurycoma Jack — Էվրիկոմա
- Gymnostemon Aubrév. & Pellegr.
- Hannoa Planch.
- Iridosma Aubrév. & Pellegr.
- Laumoniera Noot.
- Leitneria Chapm. — Լեյթներիա
- Nothospondias Engl.
- Odyendea Pierre ex Engl.
- Perriera Courchet
- Picrasma Blume — Պիկրասմա
- Picrolemma Hook.f.
- Pierreodendron Engl.
- Quassia L. — Կվասիա
- Samadera Gaertn.
- Simaba Aubl.
- Simarouba Aubl. — Սիմարուբա
- Soulamea Lam.
Исключённые роды խմբագրել
- Allantospermum Forman → Ixonanthaceae
- Alvaradoa Liebm. → Picramniaceae
- Desbordesia Pierre ex Tiegh. → Irvingiaceae
- Harrisonia R.Br. ex A.Juss. → Սատապազգիներ (Rutaceae)
- Irvingia Hook.f. → Irvingiaceae
- Kirkia Oliv. → Kirkiaceae
- Klainedoxa Pierre ex Engl. → Irvingiaceae
- Picramnia Sw. → Picramniaceae
- Pleiokirkia Capuron → Kirkiaceae
- Recchia Sessé & Moc. ex DC. → Surianaceae[2]
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 ըստ GRIN կայքի տվյալների.
- ↑ «GRIN genera sometimes placed in Simaroubaceae». GRIN. United States Department of Agriculture. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 1-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Линчевский И. А. Семейство Симарубовые (Simaroubaceae) // Жизнь растений : в 6 т. / гл. ред. А. Л. Тахтаджян. — М. : Просвещение, 1981. — Т. 5. Ч. 2 : Цветковые растения / под ред. А. Л. Тахтаджяна. — С. 245—247. — 512 с. — 300 000 экз.
- Clayton J. W. Simaroubaceae // The Families and Genera of Vascular Plants / Edited by K. Kubitzki. — London; New York: Springer, 2011. — Т. X. Flowering Plants: Eudicots: Sapindales, Cucurbitales, Myrtaceae. — P. 408—423. — 436 p. — ISBN 978-3-642-14396-0
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիմարուբազգիներ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիմարուբազգիներ» հոդվածին։ |