Սեմյոն Էլգեր
Սեմյոն Էլգեր (ռուս.՝ Эльгер, Семён Васильевич, չուվաշ.` Çемен Элкер, ապրիլի 19 (մայիսի 1), 1894, Yadrinsky Uyezd, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - սեպտեմբերի 6, 1966, Չեբոքսարի, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), չուվաշ բանաստեղծ, գրող, հրապարակախոս, հասարակական գործիչ։ 1934 թվականից դարձել է ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ։
| Սեմյոն Էլգեր ռուս.՝ Семён Васильевич Эльгер | |
|---|---|
| Ծնվել է | ապրիլի 19 (մայիսի 1), 1894 |
| Ծննդավայր | Yadrinsky Uyezd, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 6, 1966 (72 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Չեբոքսարի, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող, ակնարկագիր և արձակագիր |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  և  |
Չուվաշական ԻԽՍՀ ժողովրդական բանաստեղծ (1940 թվական)։ Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի և Լենինի շքանշանի ասպետ։
Կենսագրություն խմբագրել
1915 թվականին զորակոչվել է բանակ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ նա ծանր վիրավորվել է (կորցրել է աջ ոտքը), գերեվարվել Ավստրո-Հունգարիայում։
|
Գերությունից նա ուղարկվել է Ռուսաստան 1916 թվականի հուլիսին՝ որպես պատերազմի հաշմանդամ վետերան։ Հաշմանդամության (աջ ոտքի զրկում) պատճառով նա չէր կարող լինել Կարմիր բանակի անդամ ու մասնակցել քաղաքացիական պատերազմին։ - Ս. Էլգերի ինքակենսագրությունը[1]
|
|
Նույն թվականին նա վերցրեց Էլգեր կեղծանունը, որը հետագայում դարձել է նրա պաշտոնական ազգանունը։
Կազանում անցել է ուսուցիչների վերապատրաստման դասընթացներ։ Աշխատել է հարազատ գյուղի տարրական դպրոցում։
1922-1935 թվականներին եղել է «Լուրեր», «Կոլխոզնիկ յալավե» (Կոլտնտեսական դրոշ) (հետո` «Пирĕн ял»/«Մեր գյուղը»)[2], «Դրոշ» հրատարակությունների աշխատակից։
Եղել է Չուվաշական գրքի հրատարակչության գեղարվեստական խմբագրական խորհրդի գլխավոր խմբագիրը։
Եղել է ՌՍՖՍՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։
Մահացել է 1966 թվականի սեպտեմբերի 6-ին, Չեբոքսարիում։ Նրան հուղարկավորել են Չեբոքսարի քաղաքի հիշատակի գերեզմանում։
Աշխատանքներ խմբագրել
- «Самана» (1928 թվականներ)
- «Юмахсем» (1928 թվական)
- «Хĕн-хур айĕнче» (1931, 1937, 1948 թվականներ)
- «Шурăмпуç килсен» (1940 թվական)
- «Çутă кунсем» (1945 թվական)
- «Вун саккăрмĕш çул» (1948, 1953 թվականներ)
- «Вутпа çулăм витĕр» (1949, 1982 թվականներ)
- «Çырнисен пуххи» (5 տող, 1960-1964 թվականներ)
- «Шĕнкĕл кайăк» (1974 թվական)
- «Хурапа шурă», (1994 թվական)
- «Вăл вилĕмсĕр»
«Шурăмпуç килсен» («Արշալույսին», վեպ, 1958), «Улăпсем» («Հսկաներ», հեքիաթ, 1959 թվական), «Улăпсем» ստեղծագործությունները թարգմանվել և հրատարակվել են նաև ռուսերեն։
Հիշատակ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Данилова Е. Великий сын своего народа (К 120-летию со дня рождения выдающегося чувашского писателя и народного поэта Чувашской Республики С.В.Эльгера) // Хыпар. — 2015. — № 60 (3 Մայիսի).
- ↑ Головина Н. С. «Колхозник ялавӗ» (Знамя колхозника) // Электронная чувашская энциклопедия
- ↑ Ибреси // «КЛАДР — Классификатор адресов России»
Գրականություն խմբագրել
- Кузьмин А. И. Художественная проза С. В. Эльгера /А. И. Кузьмин. — Чебоксары: Чувашгосиздат, 1961.- 136 с.
- Сироткин М. Творчество С.Эльгера / М.Сироткин // Записки / НИИ яз., лит., истории и экономики при Совете Министров Чуваш. АССР. — Чебоксары, 1952. — Вып. 6. — С. 67-108.
- Сироткин М. Народный поэт Чувашии Семен Эльгер / М.Сироткин // Дружба.- Чебоксары, 1956. — № 6. — С. 95—115.
- Тихонов П. Памяти Семена Эльгера /П.Тихонов // Чебоксар. новости. — 1999. — 15 мая.
- Элкер Семен Васильевич (1894—1966) // Ими гордится Чувашия. — Чебоксары, 1987. — С. 22-23.
- Юхма М. Улица звездного человека / М.Юхма // Юхма М. Имена улиц, твоих, Чебоксары!. — Чебоксары, 2000. — С. 108—109.