Սարգիս Թորոսյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Թորոսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Սարգիս Թորոսյան (1891[1], Դևելի, Կայսերիի մարզ, Թուրքիա - օգոստոսի 17, 1954, Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), Օսմանյան կայսերական զորքերի հայազգի հրետանավոր, կապիտան։
| Սարգիս Թորոսյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1891[1] |
| Ծննդավայր | Դևելի, Կայսերիի մարզ, Թուրքիա |
| Մահացել է | օգոստոսի 17, 1954 |
| Մահվան վայր | Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
| Գերեզման | Փենսիլվանիա |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Մասնագիտություն | սպա, հեղինակ և դեղագործ |
 Sarkis Torosyan Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Սարգիս Թորոսյանը ծնվել է 1891 թվականին Թուրքիայի Էվերեկ քաղաքում։ Ավարտել է տեղի հայկական թեմական դպրոցը։ Այնուհետև ընդունվել է Ադրիանապոլսի Պետական Քոլեջը։
1914 թվականին Սարգիսը ստանում է հրետանային լեյտենանտի կոչում և գործուղվում Գերմանիա։ Թուրքիայի՝ պատերազմի մեջ մտնելուց առաջ Թորոսյանը նշանակվում է Էրթուղրուլ ֆորտի հրամանատար, որը պաշտպանում էր Դարդանելի մուտքը։ Կապիտան Սարգիս Թորոսյանն առաջինն էր, ով 1915 թվականի սկզբին ոչնչացրեց բրիտանական ռազմանավը Դարդանելի ճակատամարտում[2][3][4]։ 1915 թվականին, երբ սկսվեց կայսրության հայ բնակչության տեղահանությունն ու կոտորածը, Սարգիս Թորոսյանի ծնողներն ու քույրը ևս տեղահանվեցին։ Թորոսյանը փորձում է իր ընտանիքի փրկության համար միջնորդություն հայցել թուրք բարձրաստիճան զինվորականներից, սակայն, փոխարենը վերջիններս Թորոսյանին սպանելու փորձ են կատարում։ Երիտթուրքերի կատարած եղերական գործողությունները և ծնողների սպանությունը ստիպում են Թորոսյանին միանալ արաբներին, որոնք Նուրի Յուսուֆի ղեկավարությամբ գործում էին Դաշնակիցների հովանու ներքո[3][4][5]։ Իր խիզախության, ղեկավարելու բացառիկ ունակության և հմուտ հրամանատարության համար Թորոսյանն Անգլիայի ու Ֆրանսիայի կողմից արժանացել է բարձր պարգևների։ Թորոսյանն արժանացել է նաև Օսմանյան կայսրության և Գերմանիայի, Ավստրիայի, Բուլղարիայի ռազմական պարգևներին։ Թորոսյանը մասնակցել է քեմալականների դեմ կազմակերպված տեղական ինքնապաշտպանական մարտերին, որի անհաջող ավարտից հետո տեղափոխվում է ԱՄՆ՝ Փենսիլվանիա[6]։
1929 թվականին Բոստոնում Սարգիս Թորոսյանը հրատարակում է «Դարդանելից Պաղեստին» գիրքը, որը ընդարձակ տեղեկություններ է տալիս Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Օսմանյան կայսրության ռազմական անցուդարձի, ինչպես նաև Հայոց Ցեղասպանության մասին[7][8][9]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Torossian, Sarkis (1947). From Dardanelles to Palestine: a true story of five battle fronts of Turkey and her allies and a harem romance (Personal Memoirs). Boston: Meador Pub. Co. էջ 219.
- ↑ 3,0 3,1 «Sarkis Torossian: an Armenian hero of Dardanelle». Armenian Genocide Museum. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Aktar, Ayhan (2012). Yüzbaşı Sarkis Torosyan – Çanakkale’den Filistin Cephesi’ne (Turkish). Istanbul: İletişim Yayınları. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Sarkis Torosian». Findagrave. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2-ին.
- ↑ Նյութեր Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտից
- ↑ Robert Fisk: The Armenian hero whom Turkey would prefer to forget. The Independent. Retrieved 12 May 2013.
- ↑ «Sarkis Torossian Debate». Taner Akcam. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 5-ին.
- ↑ «O kitapta sadece dedemin savaşta yaşadıkları var». Radikal. 1/6/2013. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 5-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սարգիս Թորոսյան» հոդվածին։ |