Սարանդա

Սարանդա
Քաղաք
	Սարանդա
	ալբ․՝ Saranda կամ Sarandë
	Զինանշան
Երկիր	Ալբանիա
Գավառ	Վլյորայի գավառ
Շրջան	Սարանդա
Այլ անվանումներ	Օնչեսմուս
Մակերես	58,96 կմ²
ԲԾՄ	0 մետր
Խոսվող լեզուներ	ալբաներեն
Բնակչություն	37757 մարդ (2009)
Ազգային կազմ	ալբանացիներ, հույներ
Կրոնական կազմ	մուսուլմաններ (~70%),; ուղղափառներ (~20%),; կաթոլիկներ (~10%)
Ժամային գոտի	UTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ	+355 (0) 85
Փոստային դասիչ	9700
Ավտոմոբիլային կոդ	SR
Պաշտոնական կայք	sarandaweb.net
	Սարանդա (Ալբանիա)
	Սարանդա (Ալբանիա)
	Սարանդա Վիքիպահեստում

Սարանդա (ալբ․՝ Saranda կամ Sarandë), առողջարանային քաղաք Ալբանիայի Վլյորայի գավառում։

Պատմություն խմբագրել

Քաղաքի ներկայիս անվանումը գալիս է Ագիի Սարանդա (հուն․՝ Άγιοι Σαράντα) կամ Սանտի-Կուրանտա (Santi Quaranta) մենաստանի անունից։ Հնում քաղաքը կոչվում էր Օնչեսմուս. այդպես այն անվանել էր Կաոն (Կաոնիանս) ցեղախումբը (որոշ տվյալներով՝ հին հունական ցեղ^[3]^[4], այլ տվյալներով՝ իլլիրյան)։ 1912 թվականի նոյեմբերի 28-ին քաղաքից ոչ հեռու՝ Վլյորայում, հռչակվել է Ալբանիայի անկախությունը, սակայն փաստացիորեն այդ ժամանակվանից մինչ 1920 թվականը երկրի տարածքը պարբերաբար շրջափակման էր ենթարկվում իտալական, սերբական ու հունական զորքերի կողմից։

Երբ 1939 թվականին քաղաքը գրավվեց իտալական բանակի կողմից, շրջափակողներն այն վերանվանեցին Պորտո-Էդդա (իտալ.՝ Porto Edda)՝ ի պատիվ Բենիտո Մուսոլինիի ավագ դստեր՝ Էդդա Մուսոլինիի։ Սակայն հույները, որ դեռ հնուց այս տարածաշրջանը՝ Հյուսիսային Էպիրը (հուն․՝ Βόρειος Ήπειρος), համարում են Մեծ Հունաստանի մաս, 1940 թվականին արագորեն վտարեցին իտալացիներին, թեև ոչ երկար ժամանակով։ Գերմանիան, Իտալիան ու Բուլղարիան 1941 թվականին սկսեցին Հունաստանի շրջափակումը։ Իտալացիերը պարտություն կրեցին 1943 թվականին, և նրանց զորքերը հեռացան Ալբանիայից։ 1944 թվականին գերմանացիները վտարվեցին երկրից, իսկ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո Սարանդան Վլյորայի գավառի Սարանդայի շրջանի վարչական կենտրոնն է։

1997 թվականին Սարանդան դարձավ Ալբանիայում լայն տարածում գտած անկարգություների անցկացման վայրերից մեկը։

Տեսարժան վայրեր խմբագրել

Սարանդայի հենց կենտրոնում գտնվում են ուղղափառական տաճար և միջնադարյան սինագոգ։ Ոչ հեռու տեղակայված է հնագիտական թանգարան-արգելավայրը՝ հնագույն Բուտրինտի քաղաքի ավերակները, որ ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում, ինչպես նաև մեկ այլ անտիկ քաղաքի՝ Ֆինիչիի ավերակները, որտեղ, ըստ որոշ հետազոտողների, գտնվում է հունականին նման Ակրոպոլ, բայց զգալիորեն ավելի մեծ չափերի։

Ժողովրդագրական թանգարան,
հնագույն տաճար,
Ֆոյնիկեի ավերակները,
հրեական սինագոգներ,
«Ալի Փաշ Տեպելենի» ամրոցը,
Հին եկեղեցի Շեն Կոլ վայրում (Սուրբ Կոլ)։
«Կապույտ աչք» ակունքները, որ գտնվում են Սարանդայից 18 կմ հեռավորության վրա։

Սարանդայի շրջակայքում են գտնվում նաև քարե դարի՝ Ալբանիայում հայտնաբերված ամենաշատ հուշարձանները, այդ թվում՝ Կոստանդնուպոլսյան քարանձավները։

Տնտեսություն խմբագրել

Քաղաքի տնտեսության կարևորագույն ոլորտն է զբոսաշրջությունը, որ պայմանավորված է տեղի կլիմայի առանձնահատկություններով. այստեղ տարվա մեջ լինում են միջինը 300 արևոտ օրեր։ Զբոսաշրջության զարգացմանը նպաստում են նաև լողափերի առկայությունը, ինչպես նաև ոչ հեռու համաշխարհային ճանաչում ունեցողհունական Քորֆու կղզուց ոչ հեռու տեղակայված լինելը։

Քույր-քաղաքներ խմբագրել

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Pettifer, James. The Greek Minority in Albania - In the Aftermath of Communism. Conflict Studies Research Center, July 2001 Արխիվացված 2015-04-03 Wayback Machine ISBN 1-903584-35-3 - p. 11, "In 1991, Greek shops were attacked in the coastal town of Saranda, home to a large minority population, and inter-ethnic relations throughout Albania worsened." (անգլ.)
↑ Pettifer, James. The Greek Minority in Albania - In the Aftermath of Communism. Conflict Studies Research Center, July 2001 Արխիվացված 2015-04-03 Wayback Machine ISBN 1-903584-35-3 - p. 12, "The concentration of ethnic Greeks in and around centres of Hellenism such as Saranda and Gjirokastra could guarantee their election there, but nowhere else in the country is success for an Omonia-based candidate possible." (անգլ.)
↑ Hammond, NGL (1994). Philip of Macedon. London, UK: Duckworth. «Epirus was a land of milk and animal products…The social unit was a small tribe, consisting of several nomadic or semi-nomadic groups, and these tribes, of which more than seventy names are known, coalesced into large tribal coalitions, three in number: Thesprotians, Molossians and Chaonians…We know from the discovery of inscriptions that these tribes were speaking the Greek language (in a West-Greek dialect).»(անգլ.)
↑ Crew, P. Mack. The Cambridge Ancient History — The Expansion of the Greek World, Eighth to Sixth Centuries B.C. Part 3: Volume 3, p. 284. «Inscriptional evidence of the Chaones is lacking until the Hellenistic period; but Ps-Scylax, describing the situation of c. 380—360 put the southern limit of the Illyrians just north of the Chaones, which indicates that the Chaones did not speak Illyrian, and the acceptance of the Chaones into the Epirote alliance in the 330s suggest strongly that they were Greek-speaking.» (անգլ.)
↑ «AllCorfu.Com: Corfu's Twin Cities». allcorfu.com. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 25-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սարանդա» հոդվածին։

[1] Pettifer, James. The Greek Minority in Albania - In the Aftermath of Communism. Conflict Studies Research Center, July 2001 Արխիվացված 2015-04-03 Wayback Machine ISBN 1-903584-35-3 - p. 11, "In 1991, Greek shops were attacked in the coastal town of Saranda, home to a large minority population, and inter-ethnic relations throughout Albania worsened." (անգլ.)

[2] Pettifer, James. The Greek Minority in Albania - In the Aftermath of Communism. Conflict Studies Research Center, July 2001 Արխիվացված 2015-04-03 Wayback Machine ISBN 1-903584-35-3 - p. 12, "The concentration of ethnic Greeks in and around centres of Hellenism such as Saranda and Gjirokastra could guarantee their election there, but nowhere else in the country is success for an Omonia-based candidate possible." (անգլ.)

[Hammond-3] Hammond, NGL (1994). Philip of Macedon. London, UK: Duckworth. «Epirus was a land of milk and animal products…The social unit was a small tribe, consisting of several nomadic or semi-nomadic groups, and these tribes, of which more than seventy names are known, coalesced into large tribal coalitions, three in number: Thesprotians, Molossians and Chaonians…We know from the discovery of inscriptions that these tribes were speaking the Greek language (in a West-Greek dialect).»(անգլ.)

[4] Crew, P. Mack. The Cambridge Ancient History — The Expansion of the Greek World, Eighth to Sixth Centuries B.C. Part 3: Volume 3, p. 284. «Inscriptional evidence of the Chaones is lacking until the Hellenistic period; but Ps-Scylax, describing the situation of c. 380—360 put the southern limit of the Illyrians just north of the Chaones, which indicates that the Chaones did not speak Illyrian, and the acceptance of the Chaones into the Epirote alliance in the 330s suggest strongly that they were Greek-speaking.» (անգլ.)

[Corfu-5] «AllCorfu.Com: Corfu's Twin Cities». allcorfu.com. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 25-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]