Սամարայի հրապարակ
Սամարայի հրապարկ (ռուս.՝ Самарская площадь), հրապարակ Սամարայի Լենինյան շրջանում։ Սամարայի հրապարկի սահմաններն են` Սամարայի, Տոնավաճառի և Մոլոդոգվարդեյսկայա փողոցները։ Հրապարակով է անցնում Գալակտիոնովսկայա փողոցը։
| Սամարայի հրապարակ | |
|---|---|
 Հրապարակի ընդհանուր տեսքը | |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Լենինսկի շրջան |
| Նախկին անվանումներ | Պրիխոդսկայա Տորգովայա Վոսկրեսենսկայա |
| Մակերես |  |
 | |
Անվանում խմբագրել
Սամարայի հրապարակի նախկին անվանումներն են՝ Պրիխոդսկայա, Տորգովայա, Վոսկրեսենսկայա։ 1926 թվականի հուլիսի 8-ից հրապարակը կոչվել է Սամարայի հրապարակ, 1985 թվականի հունվարի 16-ից` Դմիտրի Ֆյոդորովիչ Ուստինովի, 1988 թվականի հուլիսի 25-ից` կրկին Սամարայի հրապարակ։
Պատմություն խմբագրել
Տարիներ շարունակ այս վայրում է եղել Վոսկրեսենսկայա հրապարակը, որտեղ կատարվել է բանջարեղենի, կաթի, խոտի, վառելափայտի և այլ մանրուքների առևտուր։ 1864 թվականին այստեղ կառուցվեց Վոսկրեսենսկի եկեղեցին։ Խորհրդային տարիներին եկեղեցին քանդվել է, տարածքը սալիկապատվել է, իսկ շուկան գոյություն է ունեցել ևս 40 տարի։
1960-ական թվականների սկզբին շուկայի տեղում զբոսապուրակ է կառուցվել (ճարտարապետ՝ Ա. Ա. Տեր-Սարկիսով)։
1977 թվականի մայիսի 6-ին Սամարայի հրապարակի զբոսապուրակում տեղադրվել է Խորհրդային Միության մարշալ Դմիտրի Ֆյոդորովիչ Ուստինովի կիսանդրին (քանդակագործ՝ Լև Կերբել, ճարտարապետ Գ. Գ. Լեբեդև)։
1971 թվականին Հոկտեմբերյան հեղափոխության 54-ամյակի առթիվ Սամարայի հրապարակի կողքին բացվեց Փառքի հրապարակը, որտեղ տեղադրված է Փառքի հուշարձանը։
1975 թվականին բացվել է Հաղթանակի զբոսապուրակը 30 շիթային աղբյուրով՝ կապելով Փառքի և Սամարայի հրապարակները։
1978 թվականի նոյեմբերի 4-ին Սամարայի բնակիչներ Իվան Իզվեկովը և Անդրեյ Կալիշինը հրապարակում ահաբեկչություն իրականացրեցին։ Դ. Ֆ. Ուստինովի կիսանդրու պատվանդանի վրա տեղադրվել էր պայթուցիկ սարք, սակայն պայթյունից այն թեքվել էր 30 աստիճան[1]։
Շենքեր և շինություններ խմբագրել
Սամարայի հրապարակի ճարտարապետական անսամբլը ձևավորվել է 1950-ական թվականներին և համալրվել է 1970-ականներին։ Հրապարակի նոր ոճի առաջին շենքը Սամարայի փողոցի թիվ 188 ա հասցեում գնվող ԿԳԲ-ի և Ներքին գործերի նախարարության աշխատակիցների համար նախատեսված բնակելի տունն էր, որը կառուցվել է ճարտարապետ Մարիա Մոշկովայի նախագծով նախկին ֆուտբոլի դաշտի տեղում։ Այս տան կառուցումը և տեխնիկական դպրոցի շենքը (Սամարայի 205 ա) ավարտվել է նախքան Ստալինի մահից հետո սկսված «ճարտարապետական ավելորդության դեմ պայքարը»։
Սամարայի փողոցի թիվ 190 և թիվ 203 բնակելի տների ճարտարապետությունը պարզեցվել է, ճարտարապետները հրաժարվել են ծեփակերտ դեկորներից։ Սամարայի փողոցի 203-րդ տան նախագիծը և ԿԳԲ-ի և ՆԳՆ աշխատակիցների համար կառուցված բնակելի շենքը զրկվել են դեպի հրապարակ նայող միաթեք կտուրի ձեղնահարկի պատերից։ Արդյունքում ստացվել է երկթեք կտուր. հրապարակի կողմից շենքը կորցրել է իր բարձրությունը։
Զգալի փոփոխությունների է ենթարկվել «Հիդրոնախագիծ» ինստիտուտի շենքը (նախկին Վոսկրեսենսկի եկեղեցու տեղում). 1956 թվականին շինարարությունը դադարեցվել է Մոսկվայից դուրս գտնվող բարձրահարկ շենքերի շինարարության արգելքի պատճառով։ Այս պահին կառուցվել են կենտրոնական վարչական մասի և կողքի բնակելի շենքերի վեց հարկը։ Նախագծի հեղինակ Պյոտր Շչերբաչյովը հրաժարվել է փոփոխություններ կատարել, և նախագծի ուղղման համար հրավիրել են Լենինգրադի ճարտարապետներին։
Հետագայում Գալակտիոնովյան և Տոնավաճառի փողոցների անկյունում կառուցվել է շենք, որի առաջին հարկում գործել է «Բժշկական գիրք» խանութը։
Սամարայի հրապարակի պահպանական գոտու համալիրի կարգավիճակի վերաբերյալ վեճերը չեն դադարում[2]։
Տրանսպորտ խմբագրել
- Գալակտիոնյան փողոցով են անցնում տրամվայի № 5, 20, 22 երթուղիները։
- Սամարայի փողոցով են անցնում ավտոբուսի 2, 23, 44, 50, 297, 206 երթուղիները։
- Մոլոդոգվարդյան փողոցով են անցնում ավտոբուսի 24, 232 երթուղիները։
Նախատեսվում է կառուցել մետրոյի «Սամարայի» կայարանը։
Գրականություն խմբագրել
- Липатова А. М. Самарских улиц имена. - Самара: «Новая техника», 2003. - С. 170-171.
- Виталий Стадников, Олег Фёдоров. Самара. 81 архитектурный шедевр. 1917-2006. Путеводитель по современной архитектуре. - М.: Жираф, 2006. ISBN 5-89832-050-4.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Дело самарских «террористов»».
- ↑ Высотную застройку возле Самарской площади разрешили. Արխիվացված 2017-04-26 Wayback Machine Сайт о неджвижимости «РС-Медиа»
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Евгений Нектаркин Культурный слой. Альтернативный гид по непарадной Самаре: ансамбль Самарской площади интернет-журнал «Другой город», 16 июня 2016
- Самарская площадь на сервисе Яндекс.Панорамы.
- Самарская площадь(չաշխատող հղում)