Ռոյ Պլանկեթ (անգլ.՝ Roy J. Plunkett, հունիսի 26, 1910(1910-06-26)[1], New Carlisle, Clark County, Օհայո, ԱՄՆ[2][3] - մայիսի 12, 1994(1994-05-12)[1], Քորփուս Քրիսթի, Տեխաս, ԱՄՆ), ամերիկացի քիմիկոս։ 1938 թվականին հայտնագործել է պոլիքառաֆտորէթիլեն՝ պլաստմասսա, որն ունեցել է հազվագյուտ ֆիզիկական և քիմիական հատկություններ ու հետագայում լայնորեն կիրառվել է տեխնիկայի և կենցաղի մեջ[8][9]։

Ռոյ Պլանկեթ
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 26, 1910(1910-06-26)[1]
ԾննդավայրNew Carlisle, Clark County, Օհայո, ԱՄՆ[2][3]
Մահացել էմայիսի 12, 1994(1994-05-12)[1] (83 տարեկան)
Մահվան վայրՔորփուս Քրիսթի, Տեխաս, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՕհայո նահանգի համալսարան, Manchester University? և Bethel High School?
Մասնագիտությունքիմիկոս, գյուտարար և ճարտարագետ
Պարգևներ և
մրցանակներ

Պլանկեթը ծնվել է Օհայո նահանգի Նյու Քարլիսլ քաղաքում։ Սովորել է Newton High School-ում, Մանչեստրի համալսարանում (1932 թվականին քիմիայի բակալավրի աստիճան) և Օհայոյի պետական համալսարանում (1936 թվականին քիմիայի գիտությունների թեկնածու)[10]։ 1936 թվականին որպես քիմիկոս-հետազոտող վարձվել է ամերիկյան քիմիական DuPont ընկերությունում։

27-ամյա գիտնականը պոլիքառաֆտորէթիլենը հայտնաբերել է 1938 թվականի ապրիլին[8][9], երբ պատահաբար հայտնաբերել է, որ գազային տետրաֆլորոէթիլենը ճնշման տակ բալոններ է մղում ինքնաբերաբար պոլիմերացված սպիտակ պարաֆինի նման փոշու մեջ[11][12]։ 1941 թվականին Kinetic Chemicals ընկերությանը թեֆլոնի համար շնորհվել է արտոնագիր, իսկ 1949 թվականին այն դարձել է DuPont ամերիկյան ընկերության մասնաճյուղը։

Պլանկեթը մահացել է 1994 թվականի մայիսի 12-ին իր Տեխասի տանը 83 տարեկան հասակում[10][13]։

պոլիքառաֆտորէթիլեննը (կամ թեֆլոնը) օգտագործվում է քիմիական, էլեկտրական և սննդի արդյունաբերության մեջ, բժշկության մեջ, տրանսպորտային միջոցներում, ռազմական նպատակներով, հիմնականում որպես ծածկույթներ։ Թեֆլոնը առավել հայտնի է ոչ կպչուն խոհանոցային իրերի արտադրության մեջ լայն տարածում գտնելու համար։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Kauffman G. B. Plunkett, Roy Joseph (26 June 1910–12 May 1994), chemist and research director // American National Biography Online / S. Ware[New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1302553
  2. 2,0 2,1 2,2 http://nndb.com/people/050/000272231
  3. 3,0 3,1 3,2 https://web.archive.org/web/20131202222936/http://www.invent.org/hall_of_fame/121.html
  4. https://www.invent.org/inductees/roy-j-plunkett
  5. https://www.asme.org/about-asme/honors-awards/achievement-awards/holley-medal
  6. https://www.theaic.org/award_winners/chem_pioneer.html
  7. https://thejohnscottaward.github.io/jsc/1951-2010.html
  8. 8,0 8,1 «Скользкий тип: Тефлон — журнал «Популярная механика»». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 13-ին.
  9. 9,0 9,1 «Roy J. Plunkett — Chemical Heritage Foundation». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  10. 10,0 10,1 «Inventor profile». National Inventors Hall of Fame Foundation, Inc. 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 10-ին.
  11. «Accidental Invention of Teflon». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  12. «What lab accident created Teflon». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  13. Dr. Roy J. Plunkett: Discoverer of Fluoropolymers (und) // The Fluoropolymers Division Newsletter. — 1994. — № Summer. — С. 1—2. Архивировано из первоисточника 9 Հուլիսի 2003.