Պոչատ աղվես
«Պոչատ աղվես», Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթներից[1]։Հովհաննես Թումանյանի այս հեքիաթը առանձին գրքով չի հրատարակվել։ Այն ներառված է Հովհաննես Թումանյանի «Ընտիր երկեր» ժողովածում, «Սովետական գրող» հրատարակչություն, Երևան 1978թ․։
| Պոչատ աղվես | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | հեքիաթ |
| Հեղինակ | Հովհաննես Թումանյան |
| Բնագիր լեզու | հայերեն |
| Հրատարակչություն | Լուսաբեր |
| Հրատարակվել է | 1908 |
| Վիքիդարան | Պոչատ աղվես |
Պատմություն խմբագրել
Առաջին անգամ 1908 թվականին լույս է տեսել «Լուսաբեր» դասագրքում (1-ին տարի, էջ 76-78), այնուհետև՝ 1909 թվականին լույս է տեսել «Լուսաբեր» դասագրքում (1-ին տարի, էջ 75-77)։ Ապա, Երևանում՝ 1940-1959 թվականներին լույս է տեսած Հովհաննես Թումանյանի երկերի ժողովաժուի գիտական հրատարակության երրորդ հատորում[1]։
Հեքիաթի համար, ինչպես նշել է Թումանյանն ինքնագրում, գրողն օգտագործել է հայկական ժողովրդական «Աղվես ու պառավ», «Անծեղն և յուր պոչիկ», «Պառավ և անձեղ», «Լուն ու ոջիլ», «Ճետ ու գուզ» և այլ հեքիաթներ՝ մասնավորապես նկատի ունենալով առաջինը։
Թումանյանի հեքիաթի սյուժեն և կերպարները, նույնիսկ լեզվական որոշ արտահայտչամիջոցներ, քաղված են «Աղվես ու պառավ» հեքիաթից։
Ինքնագիրը չի պահպանվել։
Հովհաննես Թումանյանի երկերի լիակատար ժողովածուի 5-րդ հատորում տպագրվել է ըստ 1922 թվականին լույս է տեսած «Լուսաբեր» դասագրքի[1]։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը] խմբագրել
Լինում է չի լինում մի պառավ։ Էս պառավն իր էծը կթում է, կաթը վեր է դնում, գնում է ցախ ու փետ բերի, որ կրակ անի կաթն եփի։ Մի աղվես գալիս է ու կաթն ուտում։ Պառավը գալիս է տեսնում, տալիս է աղվեսի պոչը կտրում։ Պոչատ աղվեսը փախչում ու հեռվից պառավին խնդրում, որ պոչը տա։ Պառավն ասում է․ -դե ուրեմն ինձ համար կաթ բեր։ Աղվեսը գնում է կովի մոտ, որ կաթ տանի պառավի համար, բայց կովն էլ կաթի դիմաց խոտ է ուզում։ Աղվեսը գնում է արտի մոտ, որ կովի համար խոտ տանի, սակայն արտն էլ խոտի դիմաց ջուր է ուզում։ Աղվեսը գնում է աղբյուրի մոտ, աղբյուրն էլ ջուր տալու համար կուժ է ուզում։ Աղվեսը գնում է աղջկա մոտ, բայց աղջիկն էլ ուլունք է ուզում կուժի դիմաց։ Աղվեսը գնում է չարչու մոտ, որ իրեն ուլունք տա, չարչին էլ ասում է․- դե գնա ինձ համար ձու բեր։ Աղվեսը գնում է հավի մոտ հավն էլ ասում է ․-դե կուտ տուր ինձ։ Աղվեսը գնում է, կալվորի մեղքը գալիս է, և մի բուռը կեր է տալիս աղվեսին։ Աղվեսը ամենքի ուզածը իրեն է տալիս, պոչը վերցնում, կցմցում, գնում է հասնում ընկերներին և նրանց մոտ ամոթով չի մնում։
Կերպարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը] խմբագրել
Պառավ- աղվեսի պոչը կտրողը
Աղվես- պառավից կաթ գողացողը
Կով-աղվեսից խոտ ուզողը
Արտ- ջուր ուզողը
Աղբյուր- կուժ ցանկացողը
Աղջիկ- ուլունք ցանկացողը
Չարչի-ձու ցանկացողը
Հավ- կուտ ցանկացողը
Կալվոր-խղճով հերոսը, ով առանց որևէ ցանկության տվեց մի բուռ կուտ
