Պատմական աջեր
«Աջեր» (իտալ.՝ Destra), «Պատմական աջեր» (իտալ.՝ Destra storica), լիբերալ պահպանողական[1] կուսակցություն, որը գործել է Իտալիայի թագավորությունում 1849 թվականից մինչև 1922 թվականը։ Անվանվել է նաև կոնստիտուցիոնալիստներ։ Հետագայում միացել է Իտալիայի լիբերալական կուսակցությանը, պատմական հետազոտություններու ստացել է «Պատմական աջեր» անվանումով, 20-րդ դարում ստեղծված աջ շարժմանը և համանունուն կուսակցության անվանումներից տարանջատելու համար[2]։
| Պատմական աջեր իտալ.՝ Destra | |
|---|---|
| Տեսակ | parliamentary group? և քաղաքական ֆրակցիա |
| Երկիր | _crowned.svg){kind=small} Իտալիայի թագավորություն և  Սարդինիայի թագավորություն |
| Առաջնորդ | Կամիլլո Բենսո Կավուր, Բետտինո Ռիկասոլի, Մարկո Մինգետի, Անտոնիո Ստարաբբա և Սիդնեյ Սոնինո |
| Հիմնադիր | Կամիլլո Բենսո Կավուր |
| Հիմնադրված | 1849 |
| Լուծարված | 1912 |
| Գաղափարախոսություն | classical liberalism?, լիբերալ պահպանողականություն, ազատականություն և պահպանողականություն |
| Քաղաքական հայացք | աջակենտրոն |
| Շտաբ | Հռոմ, Իտալիա |
| Հաջորդ | Liberal Union? |
Հիմնադրվել է 1849 թվականին Կամիլլո Բենսո Կավուրի կողմից[3], ով հետո դարձավ Սարդինիայի թագավորության պրիմիեր մինիստր։ 1850 թվականին Կավուրը նշանակվեց հողագործության և առևտրի նախարար, և նրա ջանքերի շնորհիվ պայմանագրեր կնքվեցին Ֆրանսիայի, Անգլիայի և Բելգիայի հետ, որոնք հիմնված էին ազատ առևտրի հիմքի վրա։
«Պատմական ձախեր» կուսակցության հետ Իտալիայի 19-րդ դարի և 20-րդ դարի սկզբի ամենամեծ կուսակցություններն էին[4][5] :
1861 թվականից մինչև 1874 թվականը «Աջերի» կուսակցությունն էր ստանում դեպուտատների պալատի ընտրություններում ձայների մեծամասնություն։ 1870 -ական թթ. կեսից արդեն «Ձախերի» կուսակցությունը սկսեց ստանալ առավելություն և մինչև 1900 թվականը «Աջերը» ընտրությունների արդյունքում մշտապես զբաղեցնում էին 2-րդ տեղը պառլամենտում[2]
Չնայած տարաձայնություններին, երբեմն այնպես է ստացվել որ այդ կուսակցությունները համատեղ են ձևավորել կառավարություն։
1904 թվականին պառլամենտում երկրորդ կուսակցությունը դարձավ Սոցիալիստականը, իսկ 1909 թվականին «Աջերը» գրավեցին 4-րդ տեղը, 3-րդ տեղում հայտնվեց Ռադիկալ կուսակցությունը։ Ի վերջո նրանք կոալիցիա կազմեցի «Ձախերի» հետ, իսկ արդեն 1922 թվականին դրանք վերջնականապես միացան իրար ձևավորելով Իտալիայի լիբերալիստական կուսակցություն։
Ընտրությունների արդյունքներ խմբագրել
բաց կապույտ գույնով նշված են այն տարիներ են, երբ «Աջերը» դեպուտատների պալատի ընտրություններում ստացած մանդատներով առաջին տեղն են եղել
| տարի | ցանկ | ձայներ | % | տեղեր | փոփոխություն |
|---|---|---|---|---|---|
| 1861 | «Աջեր» |
— | 46,1 | 342 | — |
| 1865 | «Աջեր» | — | 34,5 | 183 |  161
|
| 1867 | «Աջեր» | — | 35,7 | 200 | ▲17 |
| 1870 | «Աջեր» | — | 37,2 | 211 | ▲11 |
| 1874 | «Աջեր» | — | 33,3 | 276 | ▲65 |
| 1876 | Ընդդիմություն | — | 12,4 | 94 | 182
|
| 1880 | Ընդդիմություն | — | 20,7 | 177 | ▲83 |
| 1882 | Ընդդիմություն | — | 19,8 | 147 | 30
|
| 1886 | Ընդդիմություն | — | 22,5 | 145 | 2
|
| 1890 | Ընդդիմություն | — | 6,9 | 48 | 97
|
| 1892 | Ընդդիմություն | — | 11,5 | 93 | ▲45 |
| 1895 | Կոնստիտուցիոնալիստներ | — | 20,47 | 104 | ▲11 |
| 1897 | Կոնստիտուցիոնալիստներ | — | 19,49 | 99 | 5
|
| 1900 | Կոնստիտուցիոնալիստներ | — | 22,83 | 116 | ▲17 |
| 1904 | Կոնստիտուցիոնալիստներ | — | 14,96 | 76 | 40
|
| 1909 | Կոնստիտուցիոնալիստներ | — | 10,8 | 60 | 16
|
| 1913 | Լիբերալներ | — | 51,0 | 260 | |
| 1919 | Լիբերալներ | 490 384 | 8,6 | 41 | |
| 1921 | Լիբերալներ | 470 605 | 7,1 | 43 | ▲2 |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Voce in Dizionario Storico Treccani
- ↑ 2,0 2,1 Donovan, Mark; Newell, James L. (2008). «Centrism in Italian politics». Modern Italy. 13 (4): 381–397. doi:10.1080/13532940802367554.
- ↑ Romeo, Vita di Cavour, Bari, 2004, p. 213.
- ↑ Herb, Guntram H.; Kaplan, David H. (2008 թ․ մայիսի 22). Nations and Nationalism: A Global Historical Overview [4 volumes]. ABC-CLIO. ISBN 9781851099085.
- ↑ Pirett (October 1999). Una voce per l'Opposizione Costituzionale di Sua Maestà: Alle origini del "Giornale d'Italia" (Italian). Contemporanea. էջեր 699–712.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)