Ուիլյամ Բլեքսթոուն

Ուիլյամ Բլեքսթոուն (անգլ.՝ William Blackstone, ), անգլիացի քաղաքական գործիչ, իրավաբան, փիլիսոփա։

Ուիլյամ Բլեքսթոուն

Կենսագրություն

Ծնվել է 1723 թվականի հուլիսի 10-ին Լոնդոնի Չիփսայդ քաղաքում վաճառականների ընտանիքում:Նախնական կրթությունը ստացել է Լոնդոնի Չարթհաուս դպրոցում։ Արդեն այնտեղ նա ուշադրություն հրավիրեց իր վրա՝ որպես ձգտող բանաստեղծի, գրելով 30 ոտանավոր՝ տնօրենի հարսանիքի տոնակատարության համար և ստացավ արծաթե մեդալ Ջոն Միլթոն մասին բանաստեղծությունների համար։ 1738 թվականից սովորել է իրավունք, տրամաբանություն և մաթեմատիկա Օքսֆորդի համալսարանի Փեմբրոք քոլեջում։ 1741-ին Բլեքսթոունը մտավ «Middle Temple» («Միջին Տաճար» - չորս «Դատարանի պանդոկներից» մեկը՝ փաստաբանների պատրաստման անգլիական դպրոցներ), այս իրադարձությանը նվիրելով «Փաստաբանի հրաժեշտն իր մուսային» բանաստեղծությունը (տպագրված է. Դոդսլիի ալմանախը)։ 1744 թվականին նա ընտրվել է Օքսֆորդի «All Souls» քոլեջի խորհրդի անդամ։ 1746 թվականին Ուիլյամ Բլեքսթոունը դարձավ պրակտիկ իրավաբան, բայց հետո վերադարձավ համալսարանում դասավանդելու։ 1750 թվականին նա ստացավ իր բակալավրի կոչումը, իսկ 1753 թվականին սկսեց դասախոսություններ կարդալ Օքսֆորդում անգլիական իրավունքի մասին, ինչը մեծ հաջողություն ունեցավ, քանի որ նախկինում անգլիական համալսարաններում անգլիական իրավունքի դասընթաց չէր տրամադրվել։ Անգլիացի իրավաբան Վիները նույնիսկ մեծ գումար է կտակել հօգուտ անգլիական ընդհանուր իրավունքի ամբիոնի հիմնադրման (անգլ. Common Law), որը ղեկավարելու է պրոֆեսոր Ուիլյամ Բլեքսթոունը 1758 թ.: 1759 թվականին Բլեքսթոունը կրկին սկսեց զբաղվել իրավաբանությամբ, ինչպես նաև իրեն նվիրել քաղաքականությանը. 1761 թվականին նա ընտրվել է Համայնքների պալատի անդամ Հինդոն (Վիլթշիր) շրջանից, իսկ 1763 թվականին նա զբաղեցրել է թագավորական գլխավոր փաստաբանի պաշտոնը և միևնույն ժամանակ ընտրվել է «Middle Temple»-ում իրավաբանների խորհրդի անդամ։ Ամուսնանալով, Բլեքսթոունը ստիպված եղավ թողնել իր տեղը «All Souls College»-ում, նա նշանակվեց « New Inn Hall»-ի ռեկտոր մինչև 1766 թվականը, երբ նա թողեց Օքսֆորդում զբաղեցրած ամբիոնը։ 1765 թվականին նա հրատարակեց իր հանրահայտ «Անգլերեն օրենքների մեկնաբանությունների» առաջին հատորը, իսկ հաջորդ չորս տարիների ընթացքում հրատարակեց շարունակությունը երեք հատորով։ 1768 թվականին Ուիլյամ Բլեքսթոունը վերադարձավ խորհրդարան՝ որպես Ուեսթբերիի պատգամավոր։ Իսկ 1770 թվականին Բլեքսթոունը, մերժելով թագավորական գլխավոր փաստաբանի պաշտոնը, զբաղեցրեց թագավորական արքունիքում (անգլ. The Court of Common Pleas) ընդհանուր բողոքարկման դատավորի պաշտոնը` մինչև իր մահը՝ 1780 թվականի փետրվարի 14-ը։

Աշխատանքը

Բլեքսթոունի ամենաակնառու գործերից է «Անգլիայի օրենքների մեկնաբանությունները» 4 հատորով, որն առաջին անգամ հրատարակվել է Օքսֆորդում 1765-1769 թվականներին (1780-1782 թվականներին Մոսկվայի համալսարանում Ս. Է. Դեսնիցկին ռուսերեն թարգմանություն է հրատարակել՝ «Պարոն Բլաքսթոնի` Անգլիայի օրենքների մեկնաբանություն»)։ Նույնիսկ նրա կենդանության օրոք լույս է տեսել այս գրքի 8 հրատարակություն։ Իր հիմնական աշխատանքում Բլեքսթոունը լայնորեն մեկնաբանել է Անգլիայի իրավական նորմերը և Իրավական գործը։ Այս աշխատության ազդեցությունը շատ մեծ էր, Բլեքսթոունի վարդապետական մեկնաբանությունները հեղինակություն դարձան անգլիացի և ամերիկացի իրավագետների համար և դեռևս պահպանում են իրենց նշանակությունը Անգլոսաքսոնական իրավական ընտանիքի իրավաբանների համար։ Անգլիայի օրենքների մեկնաբանությունների բազմաթիվ հրատարակություններ հեղինակի մահից հետո հաճախ լրացվել են իրավաբանների հաջորդ գրառումներով։ Բլեքսթոունի մյուս գործերը են «Իրավական թերթիկներ» 2 հատորով (Լոնդոն, 1762) և «Անգլիայի օրենքների վերլուծություն» (Օքսֆորդ, 1754, Լոնդոն։, 1880): Կրոնական հանդուրժողականության վերաբերյալ Բլեքսթոունի որոշ առաջարկներ բուռն հակասություններ առաջացրին, օրինակ՝ անգլիացի իրավաբան և փիլիսոփա Bentham «Fragment of Government» (1776) գրությունն ուղղված էր Բլեքսթոունի քաղաքական քաղաքականության դեմ։

Գրականություն

1. Prest W. William Blackstone: Law and Letters in the Eighteenth Century : [англ.]. — Oxford University Press, 2008. — 284 p. — ISBN 978-0-19-955029-6.