Ոչ առանց իմ դստեր (անգլ.՝ Not Without My Daughter), 1991 թվականին նկարահանված ամերիկյան ֆիլմ-դրամա։ Նկարահանվել է ըստ համանուն գրքի։ Ֆիլմը պատմում է ԱՄՆ-ի քաղաքացի Բեթի Մահմուդիի և նրա դստեր փախուստն իր անգութ իրանցի ամուսնուց։ Ֆիլմը նկարահանվել է ԱՄՆ-ում, Թուրքիայում և Իսրայելում, հիմնական` Բեթի Մահմուդիի և Սայեդ Բոզորգ Մահմուդիի կերպարները խաղում են համապատասխանաբար Սալլի Ֆիլդը և Ալֆրեդ Մոլինան։ Շեյլա Ռոսենթալը և Ռոշան Սեթը համապատասխանաբար խաղում են Մահթոբ Մահմուդիի և մաքսանենգ Հուսեյնի դերերը։

Ոչ առանց իմ դստեր
անգլ.՝ Not Without My Daughter
Երկիր ԱՄՆ
Ժանրդրամա[1][2], գրքերի էկրանավորում և կենսագրական ֆիլմ
ՀիմքNot Without My Daughter?
Թվական1991[3], մայիսի 24, 1991[4] և ապրիլի 11, 1991[5]
Լեզուանգլերեն
ՌեժիսորBrian Gilbert?[1][2][6]
Սցենարի հեղինակDavid W. Rintels?
ԴերակատարներՍալլի Ֆիլդ[2][6][7], Ալֆրեդ Մոլինա[6][7], Ռոշան Սեթ[7], Georges Corraface?[7], Sasson Gabai?[7], Սառա Բեդել[7], Էդ Գրեյդի[7] և Ahuva Keren?[7]
ՕպերատորPeter Hannan?
ԵրաժշտությունՋերրի Գոլդսմիթ
ՄոնտաժԹերրի Ռոուլինգս
Պատմվածքի վայրՄիչիգան, Թեհրան և Թուրքիա
Նկարահանման վայրԱտլանտա
ԿինոընկերությունՄետրո Գոլդվին Մայեր
Տևողություն117 րոպե

Սյուժե խմբագրել

1984 թվականին իրանցի բժիշկ Սայեդ Բոզորգ «Մուդի» Մահմուդին ցանկանում է այցելել Իրան իր ամերիկյան ընտանիքի հետ։ Նա պնդում է, որ իր իրանյան ընտանիքը ցանկանում է հանդիպել իր կնոջը` Բեթիին և դստերը` Մահթուբին և խնդրում է նրանց այցելել իրենց 2 շաբաթով։

Չնայած Իրան այցելելու հետ կապված իր վախերին` Բեթին դժկամությամբ համաձայնում է։ Ժամանելուն պես նրանց ջերմորեն ողջունում է Մուդիի ընտանիքը, սակայն ԱՄՆ վերադառնալուց կարճ ժամանակ անց Մուդին հայտարարում է իր կնոջը, որ ինքն ուզում է, որ ընտանիքը մնա Իրանում։ Բեթին գիտակցում է, որ ամուսինը խաբել է իրեն, չնայած ամուսինը Ղուրանի վրա երդվում է, որ իրենք վերադառնալու են ԱՄՆ։ Երբ նա ընդդիմանում է, Մուդին սաստում է նրան, և Մուդիի ընտանիքի որևէ անդամ չի աջակցում կնոջը։

Մուդին դառնում է ավելի դաժան ու կոպիտ` թույլ չտալով նրան հեռանալ տնից կամ հեռախոս օգտագործել։ Բեթին հաջողացնում է այցելել Շվեդիայի դեսպանատան ամերիկյան բաժին, սակայն նրան ասում են, որ ինքն արդեն Իրանի քաղաքացի է, քանի որ ամուսնացած է իրանցու հետ, և քանի դեռ ինքն ապրում է Իրանում, չի կարող թողնել երկիրն առանց ամուսնու գրավոր համաձայնության և որևէ ծնողական իրավունք չունի իր դստեր հանդեպ։ Մուդին, իմանալով տնից բացակայելու մասին, սպառմում է սպանել կնոջը, եթե նա փորձի կրկնել դա։

Իմանալով, որ փախչելու իր շանսերը չափազանց փոքր է, Բեթին սկսում է ենթարկվել իր ամուսնու ցանկություններին` նրա վստահությունն ստանալու նպատակով։ Բեթին պատահաբար հանդիպում է մի խանութպանի, ով օգնում է նրան` ծանոթացնելով երկու իրանցիների` Հուսեյնի և նրա քրոջ հետ, ովքեր առաջարկում են Բեթիին ու Մահթուբին օգնել փախչել ԱՄՆ։ Բեթին ընդունում է Հուսեյնի օգնությունը, հատկապես այն բանից հետո, երբ իմանում է, որ Մահթոբը կարող է ենթարկվել չափացանց վաղ ամուսնության կամ որպես երեխա-զինվոր ծառայելու վտանգին։

Ծրագիրը բարդանում է, երբ Բեթին իմանում է, որ իր հայրն ԱՄՆ-ում ծանր հիվանդացել է և կարող է մահանալ։ Մուդին թույլատրում է Բեթիին վերադառնալ ԱՄՆ և տեսակցել հորը, սակայն թույլ չի տալիս դստերը մեկնել նրա հետ։ Բեթին որոշում է սպասել այնքան, որ կարողանա վերադառնալ դստեր հետ, սակայն Մուդին անգիտակցաբար խափանում է նրա ծրագիրը` կնոջ տոմսը պատվիրելով մի քանի օր շուտ։

Բեթին փախչելու իր վերջին հնարավորությունն է ստանում, երբ Մուդիին հանկարծակի կանչում են կլինիկա։ Հոր համար նվեր գնելու պատրվակով նա դստեր հետ դուրս է գալիս, կապվում է Հուսեյնի հետ, ով հաջողացնում է նրան ուղարկել մի քանի իրանցի մաքսանենգերի հետ։ Կեղծ փաստաթղթերով նրանք հատում են հսկիչ կետերը։

Չնայած դժվար և շատ վտանգավոր ճամփորդությանը` Բեթին ու Մահթոբը հայտնվում են Անկարայի փողոցներից մեկում, որտեղ նրանք հեռավորության վրա տեսնում են ամերիկյան դրոշը` ԱՄՆ-ի դեսպանատան շենքի վրա։ Ֆիլմն ավարտվում է լուսագրով, ըստ որի Բեթին ու Մահթոբը կարողանում են հասնել ԱՄՆ, որտեղ Բեթին դառնում է հայտնի գրող և օգնում է օժանդակության կարիք ունեցող մարդկանց։

Դերասանական կազմ խմբագրել

  • Սալլի Ֆիլդ` Բեթի Մահմուդի
  • Ալֆրեդ Մոլինա` Սայեդ Բոզորգ «Մուդի» Մահմուդի
  • Շեյլա Ռոսենթալ` Մահթոբ Մահմուդի
  • Ռոշան Սեթ` մաքսանենք Հուսեյն
  • Սառա Բադել` Նիկոլ (շվեդ դիվանագետ)
  • Մոնի Ռեյ` Ամեհ Բոզորգ
  • Ջորջ Քորաֆաս` Մոհսեն

Արտադրություն խմբագրել

Ֆիլմը հիմնված է համանուն գրքի վրա, որի հեղինակը Բեթի Մահմուդին ու Վիլյամ Հոֆֆերն են։ Գիրքը գրվել է ըստ Բեթիի պատմության։ Սցենարի հեղինակը Դեյվիդ Վ. Ռինթելսն է։ Ֆիլմը նկարահանվել է ռեժիսոր Բրայան Ջիլբերթի կողմից։ Նկարահանումներն անց են կացվել Իսրայելում` Նեվե Իլանում և Ատլանտայում (Ջորջիա, ԱՄՆ)[8]։

Թողարկում խմբագրել

Հասույթ խմբագրել

Ֆիլմի դեբյուտն այնքան էլ լավ չի ընդունվել, այն տոմսերի վաճառքից հավաքել է ավելի քիչ, քան 15 միլիոն դոլար[9]։ Ֆիլմն իջել է կինոթատրոնների էկրաններից ցուցադրման երկրորդ շաբաթում[10]։

Քննադատություն խմբագրել

Ֆիլմը բացասական ընդունելություն է գտել և քննադատվել է մուսուլման իրանցիներին և նրանց մշակույթը սխալ ներկայացնելու համար[11]։ New York Times-ի թղթակից Քարին Ջեյմսն իր անդրադարձում նշում է, որ ֆիլմը «շահագործում է դիվային իրանցու կարծրատիպը...այն գեղարվեստական բացարձակ ձախողում է և դրա հիմնական պատճառը մշակութային կարծրատիպերի վրա հենվելն է»։ Հեղինակը գրում է, որ Մուդին թվում է «իր մշակույթի ճշգրիտ արտադրանքը, խորհրդավոր արևելքցի... ֆիլմը մոլեռանդությունը ներկայացնում է որպես իրանյան ազգային բնութագիր»[12]։ Los Angeles Times-ում հրատարակված անդրադարձը նկարագրում է ֆիլմը որպես «անհավասարակշիռ և աղավաղված», որը «ձախողում է տարբերակումը երկրի (Իրանի) և մարդկանց միջև»[11]։

Իր սյունակում հայտնի կինոքննադատ Ռոգար Էբերթը նշում է, որ ֆիլմը «բարոյական ու ռասայական անհիմն հայտարարություններ է անում, ինչը խորապես անհանգստացնող է» և որ այն «արդար չի խաղում իր մուսուլման կերպարների հետ։ Եթե ԱՄՆ-ում նմանատիպ ֆիլմեր ստեղծվեին էթնիկ այլ խմբերի վերաբերյալ, դա կդիտարկվեր որպես ռասայական և նախապաշարված»[13]։ Չնայած իրանցիները չեն ցուցադրվում ամբողջովին բացասական լույսի տակ և ֆիլմում կան շռայլ ու խիզախ իրանցիներ, ովքեր օգնում են Բեթիին փախչել իր աղջկա հետ, այս «լավ» իրանցիները Իսլամական Հանրապետության վարչակարգի ընդգծված ընդդիմադիրներն են և լսում են դասական եվրոպական երաժշտություն[14]։

Ըստ 2018 թվականի դեկտեմբերի ցուցանիշների, ֆիլմն ըստ 15 անդրադարձի Rotten Tomatoes կայքում ունի 50% վարկանիշ[15]։

Orlando Sentinel-ի հեղինակ Ջեյ Բոյարն այն կոչել է «մանիպուլատիվ»[16]։

Պարգևներ խմբագրել

Շեյլա Ռոսենթալն արժանացել է Լավագույն երիտասարդ դերասան մրցանակի` Լավագույն դերասանուհի անվանակարգում։

Սալլի Ֆիլդը 1991 թվականին առաջադրվել է «Ոսկե ազնվամորի» մրցանակաշխությանը` Վատագույն կանացի դեր անվանակարգում, սակայն չի ստացել այն։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 http://www.imdb.com/title/tt0102555/
  2. 2,0 2,1 2,2 http://www.filmaffinity.com/en/film810813.html
  3. http://boxofficemojo.com/movies/?id=notwithoutmydaughter.htm
  4. http://www.sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?itemid=16985&type=MOVIE&iv=Basic
  5. Lexicon of international films (գերմ.)Zweitausendeins.
  6. 6,0 6,1 6,2 http://www.interfilmes.com/filme_19931_nunca.sem.minha.filha.html%E2%80%8E
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 http://www.imdb.com/title/tt0102555/fullcredits
  8. «Ոչ առանց իմ դստեր»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  9. Broeske, Pat H. (1991 թ․ հունվարի 14). «Home Alone in 9th Week as No. 1 Film : Movies'Godfather Part III' takes dramatic slide from second to sixth place in its third week out. 'Awakenings' is in second». Los Angeles Times. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 1-ին.
  10. Broeske, Pat H. (1991 թ․ հունվարի 22). «'Home Alone' Fends Off Yet Another 'Intruder' : Box Office: Vietnam War film opens to mediocre business as comedy remains on top for 10th week. After four weeks of release, 'Godfather Part III' drops to 12th». Los Angeles Times. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 3-ին.
  11. 11,0 11,1 Miles, Margaret Ruth (1997). Seeing and Believing: Religion and Values in the Movies. Beacon Press. էջ 71. ISBN 978-0807010310.
  12. James, Caryn (1991 թ․ հունվարի 27). «Embrace the Stereotype; Kiss the Movie Goodbye». The New York Times. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 8-ին.
  13. Ebert, Roger (1991 թ․ հունվարի 11). «Not Without My Daughter (review)». RogerEbert.com. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 8-ին.
  14. Yale, Pat, Anthony Ham, and Paul Greenway. Iran. Lonely Planet Publications, 2001, p.86
  15. http://www.rottentomatoes.com/m/not_without_my_daughter
  16. Boyar, Jay (1991 թ․ հունվարի 11). «'Not Without My Daughter'-Good Comes With The Bad». Orlando Sentinel. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 11-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել