Շոկային գովազդ (անգլ.՝ Shockvertising), գովազդի տեսակներից մեկը, որը վերաբերում է առաջխաղացման ռազմավարությանը՝ որպես մարքեթինգ միքսի գործիք, որը շոկի միջոցով նպատակ ունի մեծացնելու ստացողի ուշադրությունը և հիշելու հաղորդագրությունը՝ նրանցից արձագանք ստանալու նպատակով[1]։ Գովազդը պետք է համարել ցնցող, երբ այն կարող է առաջացնել հուզական ազդեցություն։

Նպատակներ խմբագրել

Տերմինը ծնվել է անգլերեն shock և advertising բառերի միաձուլումից։ Շոկային գովազդի մասին հիշատակող միակ պաշտոնական տեքստը պարունակվում է շվեյցարական գովազդային օրենքի տեքստում, որտեղ բացատրվում է, որ «ցանկացած գովազդ պետք է դիտվի որպես ցնցող գովազդ, որը, անկախ օգտագործվող լրատվամիջոցներից, օգտագործում է թեմաներ, որոնք օբյեկտիվորեն կապված չեն ապրանքի կամ ընկերության հետ և կարող են բուռն արձագանք առաջացնել սպառողների կողմից՝ ընկերության ճանաչելիությունը բարձրացնելու նպատակով»[2]։

Այս սահմանումը լայն հնարավորություններ է առանձնացնում այդ բռնի արձագանքները առաջացնող մեթոդների վերաբերյալ։ Պատկերը, տեքստը, ձայնը կամ նույնիսկ այն գաղափարը, որը մշակվել է գովազդում, օգտագործելով շոկային գովազդը, տրամաբանական կապ չունի գովազդվող ապրանքի կամ ընկերության հետ։

Կիրառվող ռազմավարությունն է օգտագործել ուժեղ հուզական հայեցակարգ՝ սպառողի կողմից ապրանքի մասին հիշողությունը մեծացնելու համար։

Առանձնացվում են չորս հիմնական գործընթացներ։

Նախ՝ հաճույքի օգտագործումը, որը միավորում է գեղեցկությունն ու սեքսը։

Այնուհետև ծիծաղ առաջացնող հումորը թույլ է տալիս շատ կարևոր մտապահմանը։ Այն նաև խթանում է buzz marketing-ը (ավելի հայտնի է որպես բանավոր խոսք)։

Այնուհետև՝ խանգարումը, որը նյութականանում է հաղորդագրության միջոցով՝ առաջացնելով բացասական խթան՝ այդպիսով դիտողին տանելով դեպի զայրույթի կամ տխրության իրավիճակ։ Այս տեխնիկան, որը լայնորեն կիրառվում է, խաղում է բռնության, թմրանյութերի, մահվան կամ ռասիզմի թեմաներով։

Այնուհետև գժտությունը, որը նյութականացվում է բացասական խթանում առաջացնող հաղորդագրությամբ՝ դրանով իսկ հեռուստադիտողին հասցնելով զայրույթի կամ տխրության իրավիճակի։ Այս լայնորեն կիրառվող տեխնիկան անդրադառնում է բռնության, թմրանյութերի, մահվան կամ ռասիզմի թեմաներին[3]։

Եվ վերջապես շփոթությունը, որը թյուրիմացություն է առաջացնում հեռուստադիտողի մոտ՝ առաջարկելով նրան արտադրանքին բացարձակապես չհամապատասխանող հաղորդագրություն։ Այնուհետև հանդիսատեսը սկսում է մտորումների անգիտակցական գործընթաց՝ այս երկու գաղափարների միջև կապ ստեղծելու համար, ինչը շատ ուժեղ մտապահման է հանգեցնում։

Շոկային գովազդի տեխնիկան երբեմն հանդիպում է կարգավարների և սպառողների հակազդեցության[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Does It Pay to Shock? Reactions to Shocking and Nonshocking Advertising Content among University Students // Darren W. Dahl, Kristina D. Frankenberger, Rajesh V. Manchanda. — Т. 43. — № 3. — Էջ  268–280.
  2. Natacha Rodrigues Paulino de A.; Amey (2019). Université de Genève (ed.). «La communication choc pour la défense des animaux» (pdf). unige.ch. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 10-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |directeur2= ignored (օգնություն); Unknown parameter |nature document= ignored (օգնություն); Unknown parameter |prénom2= ignored (օգնություն)
  3. «Why Shockvertising Is So Good at Impacting Our Behavior». Skyword (անգլերեն). 2016 թ․ ապրիլի 22. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 10-ին.
  4. «BBC News | E-CYCLOPEDIA | Shockvertising: Ads that divide». news.bbc.co.uk (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 10-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Extrait du Journal étudiant l'Amnésic de l'association Isic Rider, novembre 2006. Journal libre de droits.