Նիկոլայ Կիչմար

Նիկոլայ Իվանովիչ Կիչմար ուկրաիներեն՝ Микола Іванович Кічмар (հունվարի 27, 1952(1952-01-27), Կաչկովկա, Յամպոլի շրջան, Վիննիցայի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - մայիսի 9, 1992(1992-05-09), Լեռնային Ղարաբաղ, Արցախ), ուկրաինացի իրավապաշտպան, ԵԱՀԿ մարդու իրավունքների միջազգային կոնգրեսի անդամ, Ուկրաինայի Ազգային Ռուխի անդամ։

Նիկոլայ Կիչմար
Ծնվել է	հունվարի 27, 1952(1952-01-27)
Ծննդավայր	Կաչկովկա, Յամպոլի շրջան, Վիննիցայի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել է	մայիսի 9, 1992(1992-05-09) (40 տարեկան)
Մահվան վայր	Լեռնային Ղարաբաղ, Արցախ
Մասնագիտություն	իրավապաշտպան

Ծնվել է 1952 թվականի հունվարի 27-ին Վիննիցայի մարզի Յամպոլի շրջանի Կաչկովկա գյուղում։ Զինվորական պարտադիր ծառայությունն անցել է Ղրիմում, և ծառայության ավարտից հետո մնացել է ապրելու Սևաստոպոլում։ Աշխատելով «Մուսոն» գործարանում, նա ակտիվորեն զբաղվում է հասարակական գործունեությամբ. եղել է տեղական «Պրոսվիտա» համայնքի հիմնադիրներից մեկը։ Սովետական Միությունում ազատական գաղափարների զարթոնքի պահին նա սկսում է զբաղվել քաղաքական գործունեությամբ, դուրս է գալիս գործարանի կոմերիտական կազմակերպությունից և ընդունվում է Ուկրաինայի Ազգային Ռուխի տեղական մասնաճյուղ։

1990-ական թվականների սկզբում, երբ Լիտվայի ժողովուրդը հայտարարեց իր պետության անկախության մասին, Նիկոլայ Կիչմարը ուղարկում է հեռագիր (պահպանվել է կրկնօրինակը) լիտվայի ժողովրդին, որով արտահայտում էր իր սատարումը նրանց և հույս էր հայտնում, որ Ուկրաինան շուտով նույնպես կդառնա անկախ։

«... Ձեր օրինակը տալիս է իմ Հայրենիքի - Ուկրաինայի վերածննդի հույս։ «Պայքարեք - կհաղթեք» ... », կրկնում է նա Տարաս Բուլբայի խոսքերը։

Պահպանվել է նրա Միխայիլ Գորբաչովին ուղղած նամակի կրկնօրինակը, որում նա մեղադրում է Մոսկվան ԽՍՀՄ հանրապետություններում ժողովրդավարական գործընթացների խեղդման փորձերի մեջ, մասնավորապես, Լիտվայում։ Նամակում նա հիշեցրել է նաև Սովետական Միության նախկինում կատարած նմանօրինակ գործողությունների մասին Հունգարիայում 1956 թ., Չեխոսլովակիայում 1968 թ. և Աֆղանստանում 1979 թ., ինչպես նաև ավելի ուշ տեղի ունեցած ամոթալի գործողությունների մասին՝ Նովոչերկասկում ցուցարարների գնդակահարումը, երևանյան «Զվարթնոց» օդանավակայանում կոտորածը և ավտոմատային կրակահերթերը դեպի կանայք և երեխաները Թբիլիսիում։

Նիկոլայ Կիմչարի գործունեությունը հայտնի դարձավ արտերկրում, և նա ստացել է առաջարկություն դառնալու անկախ դիտորդ Միացյալ Ազգերի Կազմակերպության կողմից Լեռնային Ղարաբաղում։ Կիչմարը աշխատելով Ղարաբաղում կազմակերպել է սնունդի և գրականության օգնություն տեղի հայ որբ երեխաների համար։

Նիկոլայ Կիչմարը եղել է 23 անկախ դիտորդներից մեկը, ովքեր հաստատել են Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության ազատ կամքի արտահայտումը 1991 թվականի դեկտեմբերի 10-ին տեղի ունեցած հանրաքվեի ժամանակ, որի արդյունքում և հռչակվել է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը։

Նիկոլայ Կիչմարը մահացել է 40 տարեկան հասակում։ Ավտոբուսը, որում գտնվում էին տարբեր երկրներից ժամանած իրավապաշտպաններ, որոնց մեջ էր և Կիչմարը, ընկավ ադրբեջանական գնդակոծման տակ «Գրադ» կայանից Ստեփանակերտին մոտ։ Ծանր վիրավորված նրան տեղափոխեցին Երևան, սակայն վիրահատել չհասցրեցին։ Նիկոլայ Կիչմարը թաղված է իր ցանկության համաձայն 1992 թվականի մայիսի 13-ին Երևանի Եռաբլուր գերեզմանատանը, որտեղ թաղված են Հայաստանի հերոսները և Արցախյան ազատամարտի զոհերը։ Նրա գերեզմանաքարին գրված է «Ուկրաինացի Նիկոլայ»։

Մեծ Բրիտանիայի լորդերի պալատը հարգեց Նիկոլայ Կիչմարի հիշատակը լռության րոպեով։

Տես նաև

• Հայ-Ուկրաինական հարաբերություններ
• Ուկրաինացիները Հայաստանում
• Ղարաբաղյան հակամարտություն

Արտաքին հղումներ

• Սևաստոպոլում հարգեցին իրավապաշտպան Նիկոլայ Կիչմարի հիշատակը Ռասիո Ազատություն (ուկր.)