Վիքիպեդիա

Նիկարագուայի տնտեսություն

Նիկարագուայի տնտեսությունը հիմնականում կենտրոնացած է գյուղատնտեսության ոլորտի վրա։ Նիկարագուան ինքնին Կենտրոնական Ամերիկայի ամենաքիչ զարգացած երկիրն է, իսկ անվանական ՀՆԱ-ով երկրորդ ամենաաղքատ երկիրն է Ամերիկայում։ Վերջին տարիներին, Դանիել Օրտեգայի վարչակազմի օրոք, Նիկարագուայի տնտեսությունը որոշ չափով ընդլայնվել է Մեծ անկումից հետո, երբ երկրի տնտեսությունը իրականում կրճատվել է 1,5%-ով, ինչը պայմանավորված է ամերիկյան և կենտրոնական Ամերիկայի շուկաներում արտահանման պահանջարկի նվազմամբ, ապրանքների գների նվազմամբ, գյուղատնտեսական հիմնական արտահանումները և արժույթի տրանսֆերնի ցածր աճը։ 2010 թվականին տնտեսությունը գրանցել է 4,5% աճ՝ շնորհիվ արտահանման պահանջարկի վերականգնման և զբոսաշրջության ոլորտի աճի[1]։ Նիկարագուայի տնտեսությունը շարունակում էր գրանցել աճ, նախնական ցուցանիշներով Նիկարագուայի տնտեսությունը 2011 թվականին հավելյալ 5% աճ էր գրանցել[2]։ Սպառողական գների գնաճը նույնպես կրճատվել է 2008 թվականից ի վեր, երբ Նիկարագուայում գնաճի մակարդակը տատանվում էր 19,82%-ի սահմաններում[3]։ 2009 թվականին և 2010 թվականին երկրում գրանցվել է գնաճի ցածր տեմպեր՝ համապատասխանաբար 3,68% և 5,45%[3]։ Գումարի փոխանցումները եկամտի հիմնական աղբյուրն էին, որը համարժեք է երկրի ՀՆԱ-ի 15%-ին, որոնք առաջանում են հիմնականում Կոստա Ռիկայից, ԱՄՆ-ից և Եվրամիության անդամ երկրներից։ Մոտ մեկ միլիոն նիկարագուացիներ նպաստում են տնտեսության դրամական փոխանցումների ոլորտին։

Նիկարագուայի տնտեսություն
ազգային տնտեսություն Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիա• Համաշխարհային տնտեսություն
 • Ամերիկայի տնտեսություն
  • Լատինական Ամերիկայի տնտեսություն Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրՆիկարագուա Խմբագրել Wikidata
ՎայրՆիկարագուա Խմբագրել Wikidata
Անվանական ՀՆԱ13 814 261 535,5434 ԱՄՆ դոլար Խմբագրել Wikidata
Մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ2221 ԱՄՆ դոլար Խմբագրել Wikidata
ՀՆԱ (ԳՀ)36 401 261 551 միջազգային դոլար Խմբագրել Wikidata
Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ ԳՀ5854,57 միջազգային դոլար Խմբագրել Wikidata
Իրական ՀՆԱ-ի աճի տեմպ4,7±0,1 տոկոս Խմբագրել Wikidata
Ընդհանուր պահուստներ2 757 785 586 ԱՄՆ դոլար Խմբագրել Wikidata
Գնաճի մակարդակ3,1±0,1 տոկոս Խմբագրել Wikidata

2004 թվականի սկզբին Նիկարագուան Արժույթի միջազգային հիմնադրամի և Համաշխարհային բանկի «Ծանր պարտք ունեցող աղքատ երկրներ» նախաձեռնության շրջանակներում ապահովեց մոտ 4,5 միլիարդ դոլար արտաքին պարտքի կրճատում։ 2006 թվականի ապրիլին ուժի մեջ մտավ ԱՄՆ-Կենտրոնական Ամերիկա ազատ առևտրի համաձայնագիրը՝ ընդլայնելով Նիկարագուայի գյուղատնտեսական և արտադրական ապրանքների արտահանման հնարավորությունները։ Նիկարագուայի արտահանման գրեթե 60%-ը բաժին է ընկնում տեքստիլին և հագուստին։ 2007 թվականի հոկտեմբերին ԱՄՀ-ն հաստատել է աղքատության կրճատման և աճի լրացուցիչ ծրագիր՝ ի աջակցություն կառավարության տնտեսական ծրագրերի։ Նիկարագուան հենվում է միջազգային տնտեսական օգնության վրա՝ ներքին և արտաքին պարտքի ֆինանսավորման պարտավորությունները կատարելու համար, թեև օտարերկրյա դոնորները կրճատեցին այդ ֆինանսավորումը ի պատասխան Նիկարագուայի 2008 թվականի նոյեմբերի ընտրություններում ընտրակեղծիքների մասին տարածված մեղադրանքների։

Տնտեսական պատմություն խմբագրել

 
Նիկարագուայի գնաճի մակարդակը 1980-ից 1993 թվականներին

Նիկարագուայի տնտեսությունը ավերվեց 1980-ական թվականներին Կոնտրա պատերազմի պատճառով, որը ոչնչացրեց երկրի ենթակառուցվածքների մեծ մասը։ Միևնույն ժամանակ, ԱՄՆ-ը տնտեսական շրջափակում իրականացրեց 1985 թվականից սկսած։

Քաղաքացիական պատերազմից հետո Նիկարագուան սկսեց ազատ շուկայի բարեփոխումները՝ սեփականաշնորհելով ավելի քան 350 պետական ընկերություններ և սկսեց տնտեսական աճը։ Սանդինիստական շրջանի վերջին տարիներին 33,603% -ից և Չամորոյի կառավարության առաջին տարվա ընթացքում 55,000% գնաճը նվազեցվել է ավելի նորմալ մակարդակի` միջինը տարեկան 9,5% 2000-ից 2010-ական թվականներին (հիմնված Համաշխարհային բանկի թվերի վրա)։

2001 թվականին աճը դանդաղ էր (3%)՝ պայմանավորված մի քանի գործոնների համակցությամբ (գլոբալ ռեցեսիա, բանկերի մի շարք ձախողումներ, սուրճի ցածր գներ և երաշտ), իսկ 2009 թվականին տնտեսությունը փաստացի կրճատվեց 1,5%-ով՝ ի պատասխան 2008-ից 2012 թվականի համաշխարհային անկման։ Բայց նույնիսկ անկման պայմաններում 2001-ից 2011 թվականներին աճը միջինը կազմել է 3,4% (հիմնված Համաշխարհային բանկի թվերի վրա)։

Տնտեսություն խմբագրել

Գործազրկությունը 6,4 տոկոս է[4]։ Նիկարագուան տառապում էր առևտրի և բյուջեի մշտական դեֆիցիտից և պարտքի սպասարկման բարձր բեռից, ինչը նրան մեծապես կախված էր պահում արտաքին օգնությունից, որը 2001 թվականին կազմում էր ՀՆԱ-ի գրեթե 25%-ը։

Տնտեսական աճի առանցքային շարժիչներից մեկը եղել է արտադրությունն արտահանման համար։ Թեև ավանդական ապրանքները, ինչպիսիք են սուրճը, միսը և շաքարավազը, շարունակում էին գլխավորել Նիկարագուայի արտահանման ցուցակը, այժմ ամենաարագ աճը ոչ ավանդական արտահանման մեջ է՝ տեքստիլ և հագուստ, ոսկի, ծովամթերք և գյուղատնտեսական նոր ապրանքներ, ինչպիսիք են գետնանուշը, քունջութը, սեխը և սոխը։ 2007 թվականին Նիկարագուայի պատմության մեջ առաջին անգամ արտահանումը գերազանցեց 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլարը[5]։

Նիկարագուան հիմնականում գյուղատնտեսական երկիր է, սակայն շինարարությունը, հանքարդյունաբերությունը, ձկնորսությունը և ընդհանուր առևտուրը նույնպես ընդլայնվել են վերջին մի քանի տարիների ընթացքում։ Օտարերկրյա մասնավոր կապիտալի ներհոսքը գերազանցել է 300 միլիոն դոլարը 1999 թվականին, սակայն տնտեսական և քաղաքական անորոշության պատճառով 2001 թվականին նվազել է մինչև 100 միլիոն դոլարից պակաս։ Վերջին 12 տարում զբոսաշրջությունն աճել է 394%-ով[6], արագ աճը ստիպել է այն դառնալ Նիկարագուայի օտարերկրյա կապիտալի երկրորդ աղբյուրը։ Ավելի քիչ, քան երեք տարի առաջ երկրի զբոսաշրջության բյուջեն կազմում էր 400,000 ԱՄՆ դոլար, այսօր այն կազմում է ավելի քան 2 միլիոն դոլար[6]։ Նիկարագուայի տնտեսությունը նույնպես առաջացրել է շինարարական բում[7], որի մեծ մասը գտնվում է Մանագուայում և շրջակայքում։

Նիկարագուան բախվում է մի շարք մարտահրավերների՝ խթանելու արագ տնտեսական աճը։ Ներկայումս իրականացվում է Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) ծրագիրը, որի նպատակն է ներդրումներ ներգրավել, ստեղծել աշխատատեղեր և նվազեցնել աղքատությունը՝ բացելով տնտեսությունը արտաքին առևտրի համար։ Այս գործընթացը խթանվեց 2000 թվականի վերջին, երբ Նիկարագուան հասավ որոշման կետին «Ծանր պարտք ունեցող աղքատ երկրների» (HIPC) պարտքի նվազեցման նախաձեռնության շրջանակներում։ Այնուամենայնիվ, «HIPC»-ի նպաստները հետաձգվեցին, քանի որ Նիկարագուան հետագայում «շեղվեց» ԱՄՀ-ի իր ծրագրից։ Երկիրը նաև պայքարում է մի շարք բանկերի սնանկացումների հետ, որոնք սկսվել են 2000 թվականի օգոստոսին։ Ավելին, Նիկարագուան շարունակում է կորցնել միջազգային պահուստները իր աճող հարկաբյուջետային դեֆիցիտների պատճառով։

Երկիրը ունի դեռ վերականգնվող տնտեսություն և շարունակում է իրականացնել հետագա բարեփոխումներ, որոնցով պայմանավորվում է ԱՄՀ-ի օգնությունը։ 2005 թվականին առաջատար ութ արդյունաբերական երկրների (G8) ֆինանսների նախարարները համաձայնեցին ներել Նիկարագուայի արտաքին պարտքի մի մասը՝ որպես HIPC ծրագրի մի մաս։ Համաշխարհային բանկի տվյալներով Նիկարագուայի ՀՆԱ-ն կազմել է մոտ 4,9 միլիարդ ԱՄՆ դոլար։ Վերջերս՝ 2007 թվականի մարտին, Լեհաստանը և Նիկարագուան ստորագրեցին 30,6 միլիոն դոլարը դուրս գրելու համաձայնագիր, որը 1980-ական թվականներին վերցրել էր Նիկարագուայի կառավարությունը[8]։

ԱՄՆ-ը երկրի ամենամեծ առևտրային գործընկերն է, որն ապահովում է Նիկարագուայի ներմուծման 25%-ը և ստանում արտահանման մոտ 60%-ը։ Նիկարագուայում գործում են ամերիկյան ընկերություններին պատկանող մոտ 25 մասնակի կամ ամբողջությամբ դուստր ձեռնարկություններ։ Այդ ընկերություններից ամենամեծը էներգետիկայի, կապի, արտադրության, ձկնաբուծության և ծովախեցգետնի բուծման ոլորտներում են։ Առկա են այդ ոլորտներում օտարերկրյա ներդրումների ընդլայնման հնարավորություններ, ինչպես նաև զբոսաշրջության, հանքարդյունաբերության, ֆրանչայզինգի և ներմուծվող սպառողական, արտադրական և գյուղատնտեսական ապրանքների բաշխման ոլորտներում։ Նիկարագուայի հյուսիս-արևելքում կան նաև պղնձի հանքեր։

Համախառն ներքին արդյունքը (ՀՆԱ) գնողունակության համարժեքությամբ (ՊՄԳ) 2012 թվականին գնահատվել է 20,04 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, իսկ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն՝ 3300 ԱՄՆ դոլար, ինչը Նիկարագուային դարձնում է արևմտյան կիսագնդի երկրորդ ամենաաղքատ երկիրը[9]։ Ծառայությունների ոլորտը ՀՆԱ-ի ամենամեծ բաղադրիչն է՝ 56,7%, որին հաջորդում է արդյունաբերությունը՝ 25,8% (2012): Գյուղատնտեսությունը կազմում է ՀՆԱ-ի 17,5%-ը և ամենամեծ տոկոսն է Կենտրոնական Ամերիկայի երկրներում։ Նիկարագուայի աշխատուժը գնահատվում է 2,961 միլիոն մարդ, որից 28%-ը զբաղված է գյուղատնտեսության, 19%-ը՝ արդյունաբերության ոլորտում և 53%-ը՝ սպասարկման ոլորտում (2012)։

Գյուղատնտեսություն և սննդի արտադրություն խմբագրել

Սնունդ և գյուղատնտեսություն
Ապրանք Համաշխարհային վարկանիշ
Սուրճ, կանաչ 4
Լոբի, չոր 17
գետնանուշներ Shell-ում 30
Բնիկ տավարի միս 30
Plantains 32
Քնջութի սերմ 32
Շաքարեղեգ 32
Արքայախնձոր 33
Կաստորի լոբի 37
Կակաոյի հատիկներ 41
Cassava 48
Նարինջներ 49
Սոյայի հատիկներ 50
Աղբյուր։ FAO (2005) Major Food and Agricultural Commodities and Producers

Սուրճը դարձավ Նիկարագուայի հիմնական բերքը 1870-ական թվականներին, այն դիրքը, որը այն պահպանում էր դեռևս 1992 թվականին, չնայած այլ մշակաբույսերի աճող կարևորությանը։ Բամբակը կարևորություն ձեռք բերեց 1940-ական թվականների վերջին, իսկ 1992 թվականին արտահանման մեծությամբ երկրորդն էր։ 20-րդ դարի սկզբին Նիկարագուայի կառավարությունները չցանկացան զիջումներ տալ Միացյալ Նահանգների բանանի խոշոր ընկերություններին, և բանանը երբեք չհասավ Նիկարագուայի այն մակարդակին, որին հասել էին Նիկարագուայի Կենտրոնական Ամերիկայի հարևաններում. Բանանն աճեցվում էր երկրում, սակայն, ընդհանուր առմամբ, երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո արտահանման ծավալներով երրորդն էր։ Տավարի և կենդանական ենթամթերքները, որոնք գյուղատնտեսության ամենակարևոր արտահանումն էին 19-րդ դարի վերջի սուրճի բումից երեք դար առաջ, դեռևս կարևոր ապրանք էին 1992 թվականին։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից մինչև 1960-ական թվականների սկիզբը գյուղատնտեսության ոլորտի աճն ու դիվերսիֆիկացիան խթանեցին երկրի տնտեսական ընդլայնումը։ 1960-ական թվականների սկզբից մինչև 1977 թվականին սանդինիստական հեղափոխության հետևանքով առաջացած ուժեղացված մարտերը, գյուղատնտեսությունը մնաց տնտեսության ամուր և զգալի մասը, թեև դրա աճը փոքր-ինչ դանդաղեց՝ համեմատած նախորդ հետպատերազմյան տասնամյակների հետ։ Առաջիկա տասնհինգ տարիների վիճակագրությունը, սակայն, ցույց է տալիս լճացում, ապա գյուղատնտեսական արտադրության անկում։

Գյուղատնտեսության ոլորտը կտրուկ անկում ապրեց 1980-ական թվականներին։ Մինչև 1970-ական թվականների վերջում Նիկարագուայի գյուղատնտեսական արտահանման համակարգը ստեղծում էր երկրի ՀՆԱ-ի 40 տոկոսը, ազգային զբաղվածության 60 տոկոսը և արտարժույթի եկամուտների 80 տոկոսը։ 1980-ական թվականների ողջ ընթացքում կոնտրասները ոչնչացրել կամ խափանել են սուրճի բերքահավաքը, ինչպես նաև եկամուտ ստեղծող այլ հիմնական մշակաբույսեր։ Անորոշ եկամտաբերության պատճառով մասնավոր արդյունաբերությունը դադարեցրեց ներդրումները գյուղատնտեսության մեջ։ Հողերը հանվել են արտահանվող մշակաբույսերի արտադրությունից՝ հիմնական հացահատիկի տնկարկներն ընդլայնելու համար։ Սուրճի շատ բույսեր ենթարկվել են հիվանդության։

1989 թվականին, հինգերորդ անընդմեջ անկման տարում, գյուղատնտեսական արտադրությունը նախորդ տարվա համեմատ նվազել է մոտավորապես 7 տոկոսով։ Հիմնական հացահատիկի արտադրությունը նվազել է 1988 թվականին «Ջոան» փոթորկի և 1989 թվականին երաշտի հետևանքով։ 1990 թվականին գյուղատնտեսության արտահանումը նվազել է մինչև 1978 թվականի մակարդակի կեսից պակաս։ Միակ լուսավոր կետը արտահանվող ոչ ավանդական մշակաբույսերի արտադրությունն էր, ինչպիսիք են քնջութը, ծխախոտը և աֆրիկյան արմավենու յուղը։

Ծառայություններ խմբագրել

Ծառայությունների ոլորտը կազմում է երկրի ՀՆԱ-ի 56,8%-ը և աշխատում է ակտիվ բնակչության 52%-ը[9]։ Այս բաժինը ներառում է տրանսպորտ, առևտուր, պահեստավորում, ռեստորան և հյուրանոցներ, արվեստ և ժամանց, առողջապահություն, կրթություն, ֆինանսական և բանկային ծառայություններ, հեռահաղորդակցություն, ինչպես նաև պետական կառավարում և պաշտպանություն։

Նիկարագուայում զբոսաշրջությունը երկրի ամենակարևոր ոլորտներից մեկն է։ Այն երկրի համար արտարժույթի երկրորդ աղբյուրն է և կանխատեսվում էր, որ 2007 թվականին կդառնա առաջին խոշոր արդյունաբերությունը[10]։ Զբոսաշրջության աճը դրական է ազդել նաև գյուղատնտեսության, առևտրի, ֆինանսների և շինարարության ոլորտների վրա։

Ընթացիկ տնտեսական հեռանկար խմբագրել

Նիկարագուան վավերացրել է Ազատ առևտրի համաձայնագրերը այնպիսի խոշոր շուկաների հետ, ինչպիսիք են Միացյալ Նահանգները, Դոմինիկյան Հանրապետությունը (DR-CAFTA), Թայվանը, Մեքսիկան և այլն։ Որպես բիզնես միջավայրի բարելավմանն ուղղված շարունակական ջանքերի վկայություն, Նիկարագուան բարենպաստ դիրք է զբաղեցրել տարբեր անկախ ցանկերում։

Համաշխարհային բանկի խմբի կողմից հրապարակված 2011 թվականի «Doing Business Report»-ը, որը ներկայացնում է 183 երկրներում ներդրումային միջավայրի տարբեր ցուցանիշներ, Նիկարագուան դասում է Կենտրոնական Ամերիկայի առաջատար դիրքը բիզնես սկսելու, ներդրողների պաշտպանության և բիզնեսի փակման առումով։ Բացի այդ, երկիրը բարելավվել է հետևյալ կատեգորիաներում՝ բիզնես վարելու հեշտություն, գույքի գրանցում, հարկեր վճարում, սահմաններից դուրս առևտուր և պայմանագրերի կատարում։

Տվյալներ խմբագրել

Հետևյալ աղյուսակը ցույց է տալիս 1980–ից 2020 թվականների հիմնական տնտեսական ցուցանիշները (ԱՄՀ անձնակազմի գնահատականներով 2021–2026 թթ.)։ 5%-ից ցածր գնաճը կանաչ գույնով է[11]։

Տարի ՀՆԱ

(միլրդ. ԱՄՆ$PPP)

մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ

(ԱՄՆ$ PPP)

ՀՆԱ

(մլրդ ԱՆԲ$nominal)

մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ

(ԱՄՆ$ nominal)

ՀՆԱ-ի աճ

(իրական)

Գնաճի մակարդակը

(տոկոսներով)

Գործազրկություն

(տոկոսներով)

Պետական պարտքը

(ՀՆԱ-ն %)

1980 6.2 n/a 1.8 n/a  4.6%  35.1% 13.4% n/a
1981  7.1 n/a  2.2 n/a  5.4%  23.8%  11.8% n/a
1982  7.5 n/a  2.5 n/a  -0.8%  28.5%  12.4% n/a
1983  8.2 n/a  2.9 n/a  4.6%  33.6%  11.0% n/a
1984  8.3 n/a  4.0 n/a  -1.6%  141.3%  12.0% n/a
1985  8.2 n/a  3.9 n/a  -4.1%  571.4%  12.5% n/a
1986  8.3 n/a  5.8 n/a  -1.0%  885.2%  13.1% n/a
1987  8.5 n/a  3.4 n/a  -0.7%  13,109.5%  14.0% n/a
1988  7.7 n/a  1.5 n/a  -12.4%  4,775.2%  14.2% n/a
1989  7.8 n/a  2.1 n/a  -1.7%  7,428.7%  15.0% n/a
1990  8.1 n/a  0.5 n/a  -0.1%  3,004.1%  15.5% n/a
1991  8.4 n/a  3.7 n/a  -0.2%  116.6%  14.9% n/a
1992  8.6 n/a  3.9 n/a  0.4%  21.9%  14.4% n/a
1993  8.8 n/a  3.7 n/a  -0.4%  13.5%  15.0% n/a
1994  9.4 2,191.5  3.9 898.2  5.0%  3.7%  17.1% n/a
1995  10.2  2,301.4  4.1  935.3  5.9%  11.1%  16.9% n/a
1996  11.0  2,425.3  4.3  947.1  6.3%  11.7%  16.0% n/a
1997  11.7  2,498.7  4.4  940.1  4.0%  9.2%  14.3% 86.4%
1998  12.2  2,568.9  4.6  973.1  3.7%  13.0%  13.2%  86.5%
1999  13.3  2,733.8  4.9  999.4  7.0%  11.2%  10.7%  99.8%
2000  14.1  2,852.6  5.1  1,030.7  4.1%  11.5%  9.8%  95.2%
2001  14.9  2,942.9  5.3  1,054.7  3.0%  7.4%  6.4%  87.5%
2002  15.2  2,950.8  5.2  1,011.9  0.8%  3.8%  12.2%  110.4%
2003  15.9  3,023.2  5.3  1,010.2  2.5%  5.3%  7.0%  109.5%
2004  17.2  3,204.1  5.8  1,077.8  5.3%  8.5%  6.5%  84.0%
2005  18.5  3,377.8  6.3  1,152.8  4.3%  9.6%  5.6%  66.6%
2006  19.8  3,588.9  6.8  1,224.7  3.8%  9.1%  5.2%  51.2%
2007  21.4  3,822.5  7.4  1,326.7  5.1%  11.1%  5.9%  30.9%
2008  22.5  3,977.5  8.5  1,498.9  3.4%  19.8%  6.1%  26.0%
2009  21.9  3,821.7  8.3  1,444.9  -3.3%  3.7%  8.2%  29.3%
2010  23.2  3,987.4  8.8  1,506.1  4.4%  5.5%  7.8%  30.3%
2011  25.2  4,196.7  9.8  1,630.0  6.3%  8.1%  5.9%  28.8%
2012  26.5  4,363.4  10.5  1,734.8  6.5%  7.2%  5.9%  27.9%
2013  28.0  4,556.3  11.0  1,790.4  4.9%  7.1%  5.7%  28.8%
2014  30.4  4,897.5  11.9  1,916.8  4.8%  6.0%  6.6%  28.7%
2015  32.9  5,260.5  12.8  2,036.9  4.8%  4.0%  5.9%  28.9%
2016  35.9  5,672.5  13.3  2,099.6  4.6%  3.5%  4.5%  30.9%
2017  38.3  5,995.6  13.8  2,156.1  4.6%  3.9%  3.7%  34.1%
2018  37.9  5,871.2  13.0  2,016.2  -3.4%  4.9%  5.5%  37.7%
2019  37.2  5,697.3  12.6  1,934.1  -3.7%  5.4%  6.1%  41.7%
2020  36.9  5,679.2  12.6  1,942.6  -2.0%  3.7%  7.3%  47.9%
2021  40.1  6,132.8  13.4  2,047.1  5.0%  4.1%  11.1%  49.5%
2022  42.7  6,454.9  13.9  2,109.3  3.5%  3.6%  7.5%  48.1%
2023  44.7  6,684.3  14.3  2,143.8  2.2%  3.5%  7.2%  48.9%
2024  46.8  6,928.6  14.7  2,183.2  2.4%  3.5%  6.8%  50.1%
2025  49.0  7,188.3  15.3  2,237.7  2.6%  3.5%  6.4%  50.6%
2026  51.4  7,461.3  15.9  2,312.8  2.8%  3.5%  6.0%  50.6%

Այլ վիճակագրություն խմբագրել

 
Նիկարագուայի մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի պատմական զարգացումը

Տնային տնտեսության եկամուտը կամ սպառումը տոկոսային մասնաբաժնով: նվազագույն10%: 1.4%; առավելագույն10%: 41.8 (2005)

Արդյունաբերական արտադրության աճի տեմպ: 2.4% (2005)

Էլեկտրաէներգիա - արտադրություն: 2.778 միլիարդ կՎտժ (2006)

Էլեկտրաէներգիա - արտադրություն ըստ աղբյուրի: բանածո վառելիք։ 53.43%, հիդրո։ 35.34%, ատոմային: 0%, այլ: 11.23% (1998). Այդ ժամանակվանից ի վեր տեղադրվել են մեծ թվով հողմային տուրբիններ Նիկարագուա լճի հարավային ափի երկայնքով, ինչպես նաև կառուցվել են որոշ երկրաջերմային կայաններ։ 2013 թվականի դրությամբ բաժանումը եղել է. բանածո վառելիք: 50%, հողմային: 15%, երկրաջերմային: 16%, հիդրոէներգիա: 12%, կենսազանգվածի հզորությունը: 7%[12]։

Էլեկտրաէներգիա - սպառում: 2.929 միլիարդ կՎտժ (2006)

Էլեկտրաէներգիա - արտահանում: 69.34 միլիոն կՎտժ (2006)

Էլեկտրաէներգիա - ներկրում: 0 կՎտժ (2006)

Գյուղատնտեսություն - արտադրանք: սուրճ, բանան, շաքարեղեգ, բամբակ, բրինձ, եգիպտացորեն, ծխախոտ, քունջութ, սոյա, լոբի, տավարի, հորթի, խոզի միս, թռչնամիս, կաթնամթերք, ծովախեցգետին, օմար։

Արտահանում - ապրանքներ: սուրճ, տավարի միս, ծովախեցգետին և օմար, բամբակ, ծխախոտ, գետնանուշ, շաքարավազ, բանան, ոսկի

Ներմուծում - ապրանքներ: սպառողական ապրանքներ, մեքենաներ և սարքավորումներ, հումք, նավթամթերք

Արժույթ: 1 ոսկի կորդոբա (C$) = 100 սենտավոս

Փոխարժեքները: ոսկի կորդոբա (C$) համեմատած ԱՄՆ$1 – 17.582 (2006), 16.733 (2005), 15.937 (2004), 15.105 (2003), 14.251 (2002)

Գների գնաճ:

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ http://www.indexmundi.com/g/g.aspx?c=nu&v=66 IndexMundi Real GDP Growth Rate Chart
  2. ↑ http://en.centralamericadata.com/en/article/data/Nicaraguan_Economy_Grows_by_5 Nicaraguan Economy Grows by 5 Percent
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.indexmundi.com/nicaragua/inflation_rate_(consumer_prices).html Nicaragua Inflation Rates via Consumer Price Index, IndexMundi
  4. ↑ «Nicaragua Unemployment rate, 1980-2018 - knoema.com». Knoema.
  5. ↑ Monstersandcritics.com Արխիվացված 29 Սեպտեմբեր 2007 Wayback Machine Close scrutiny after President Ortega's first 100 days
  6. ↑ 6,0 6,1 Rcalvet.com Արխիվացված 30 Սեպտեմբեր 2007 Wayback Machine Government Gets Tough on Environmental Scofflaws
  7. ↑ CostaRicaPages.com Արխիվացված 7 Ապրիլ 2007 Wayback Machine Nicaragua Information
  8. ↑ english.people.com.cn Poland forgives nearly 31 million dollars of debt owed by Nicaragua
  9. ↑ 9,0 9,1 «Central America :: Nicaragua – The World Factbook - Central Intelligence Agency». cia.gov. 2024 թ․ ապրիլի 17.
  10. ↑ Canal2tv.com Արխիվացված 17 Հուլիս 2007 Wayback Machine Turismo en Nicaragua: aportes y desafios parte I
  11. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». IMF (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 7-ին.
  12. ↑ «Renewables Readiness Assessment: Nicaragua» (PDF). 2024 թ․ ապրիլի 19.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Nicaragua's inflation hit 13.77 pct in 2008». Reuters. 2009 թ․ հունվարի 10.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նիկարագուայի_տնտեսություն&oldid=9946143» էջից