Նապոլեոն Բոնապարտի ինքնագիր հրաժարական

Նապոլեոն Բոնապարտի ինքնագիր հրաժարական (ֆր.՝ Démission de Napoléon Bonaparte), 1814 թվականին Ֆոնտենբլոյի ամրոցում Նապոլեոնի առանձնանալուց հետո նրա դեմ միավորված դաշնակից բանակները Ռուսաստանի կայսր Ալեքսանդր I-ի գլխավորությամբ մուտք են գործում Փարիզ և պահանջում կայսեր հրաժարականը, ինչից հետո Նապոլեոնը հրաժարվում է գահից՝ հանուն Ֆրանսիայի բարօրության։ Ներկայումս Նապոլեոնի՝ գահից հրաժարվելու մասին հայտարարության սևագրության ինքնագիրը (ԳԱԹ, Վ․ Կորգանովի ֆոնդ, թիվ 4732) գտնվում է Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանում պահպանվող Վասիլ Ղորղանյանի (Բարսեղ Ղորղանյան (1868-1934)) անձնական արխիվում։

Նապոլեոն Բոնապարտի հրաժարական Démission de Napoléon Bonaparte
Սպիտակ, դեղնած թղթի վրա, ունի ուղիղ ծայրեր, աջ կողմի վերին մասում կան աննշան պատռվածքներ, բաղկացած է վեց տողանոց ֆրանսերեն շարադրանքից․ նախապես գրվել է մատիտով, այնուհետև վրայից՝ բաց երանգի սև թանաքով
տեսակ	փաստաթուղթ
երկիր	Ֆրանսիա
Ֆոնտենբլո
Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարան
հեղինակ	Նապոլեոն Բոնապարտ
նյութ	թուղթ
ստեղծվել է	1814 թվական
ստեղծման վայր	Ֆոնտենբլո ամրոց
ներկա վիճակը	Ունի ուղիղ ծայրեր, աջ կողմի վերին մասում կան աննշան պատռվածքներ
ոճ	ձեռագիր
մակագրություն	Նապոլեոն Ա-ի (ինքնագիր) ձեռագիրը (բնագիր՝ ռուսերեն՝ "Рукопись (автографъ) Наполеона I"), Նապոլեոնի գահից հրաժարականը Ֆոնտենբլոյում, 1814 թվականի ապրիլի 6-ին (բնագիր՝ ռուսերեն՝ "Отречение отъ престола Наполеономъ (sic) В Фонтенебло 6 Апр. 1814 г.")

Նկարագրություն

Հրաժարականը գրված է սպիտակ, դեղնած թղթի վրա, ունի ուղիղ ծայրեր, աջ կողմի վերին մասում կան աննշան պատռվածքներ։ Վեց տողանոց շարադրանքը ֆրանսերեն է․ նախապես գրվել է մատիտով, այնուհետև վրայից՝ բաց երանգի սև թանաքով։ Վերին աջ կողմում ռուսերեն ձեռագրով գրված է․ «Նապոլեոն Ա-ի (ինքնագիր) ձեռագիրը» (ռուս.՝ "Рукопись (автографъ) Наполеона I")։ Թղթի ձախ մասում նույնպես ռուսերեն մակագրված է․ «Նապոլեոնի գահից հրաժարականը Ֆոնտենբլոյում, 1814 թվականի ապրիլի 6-ին» (ռուս.՝ "Отречение отъ престола Наполеономъ (sic) В Фонтенебло 6 Апр. 1814 г.")։ Հրաժարականի բովանդակությունը հետևյալն է․ «Նկատի ունենալով, որ դաշնակից տերությունները հայտարարել են, որ կայսրը հանդիսանում է Եվրոպայում խաղաղություն հաստատելու միակ խոչընդոտը, ապա կայսրը, հավատարիմ իր երդմանը, հայտարարում է, որ իր և իր զավակների անունից հրաժարվում է Ֆրանսիայի և Իտալիայի գահերից, և չկա մի զոհաբերություն, անգամ՝ կյանքը, որ ինքը պատրաստ չլինի կատարելու հանուն Ֆրանսիայի»։ Վավերագրին կից պահպանվում է ռուսերեն մեքենագիր վկայական, որտեղ տրված է այդ փաստաթղթի՝ Կորգանովին հասնելու պատմությունը։

Պատմություն

1814 թվականի մարտի 31-ին Նապոլեոնի դեմ միավորված դաշնակից բանակները Ռուսաստանի կայսր Ալեքսանդր I-ի գլխավորությամբ մուտք են գործում Փարիզ։ Պարտված Նապոլեոնը առանձնանում է Ֆոնտենբլոյի ամրոցում և հեռվից հետևում Փարիզում կատարվող իրադարձություններին։ Ապրիլի 4-ին նրա մոտ են գալիս դաշնակից զորքերի մարշալները և պահանջում Նապոլեոնի հրաժարականը։ Իր պարտության հետ հաշտված՝ Նապոլեոնը գրում է գահից իր հրաժարականը, որը մարշալների ձեռքով տարվում է Փարիզ։ Վասիլի Կորգանովի վկայությամբ՝ Նապոլեոն I-ի գահից հրաժարվելու մասին վավերագրի սևագրությունը Ալեքսանդր I-ից (վերջինս դուքս Կոլենկուրից անձամբ է ստացել հրաժարականի ինքնագիրը) անցել է իր հաջորդ՝ Նիկոլայ I-ին։ Ապա նրա անձնական արխիվից անցել է վերջինիս համհարզ, գեներալ-համհարզ Աստաֆևին, որի մահից հետո փաստաթուղթն անցել է նրա որդուն՝ գեներալական շտաբի գեներալ Աստաֆևին, իսկ վերջինից էլ իր որդուն՝ սնանկացած ազնվական Աստաֆևին։ Ազնվական Աստաֆևը Թիֆլիսում փաստաթուղթը առաջարկել է գնել գրասեր իշխան Արգուտինսկուն։ Վերջինս այն ուղարկել է Վ․ Կորգանովին, որն այն ժամանակ Փարիզում, Բեռլինում, Լայպցիգում, Մոսկվայում և Պետերբուրգում հայտնի էր որպես ձեռագրերի հավաքորդ։ 1912 թվականին Կորգանովը իր ողջ արխիվի հետ մեկտեղ Երևանի պետական թանգարանին (ներկայիս Ե․ Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանը) է հանձնել նշյալ վավերագիրը։