Մոնիզմը (հունարեն monos - մեկ, միակ) փիլիսոփայական համակարգ է, ըստ որի ֆիզիկական և հոգեկան բոլոր երևույթների, մատերիայի (նյութի), և ոգու բոլոր երևույթները ծագում են մեկ սկզբունքից։ Կարող է լինել՝ իդեալիստական մոնիզմ (հիմքը - ոգին), մատերիալիստական մոնիզմ (հիմքը - մատերիան)։ Հակադրվում է դուալիզմին։ Գիտական սոցիալիզմին հիմք է ծառայում մատերիալիստական մոնիզմը։