Մխանց
Մխանց, գյուղ Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանում։ Մտնում է Արծվաշեն համայնքի մեջ[2]։
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Մխանց | ||
| Երկիր |  Արցախ | |
| Շրջան | Քաշաթաղ | |
| Համայնք | Արծվաշեն | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Մուղանլը անվանումով ընդգրկված է եղել Արևելյան Հայաստանի Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում[3]։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Մխանցը տեղակայված է Արցախի Հանրապետության հարավարևմտյան մասում՝ Քաշաթաղի շրջանում՝ նախկինում՝ Արցախի Պարսկանք գավառում։ Բնակավայրը տեղաբաշխված է Հակարի գետի ստորին հոսանքի ձախափնյա հարթավայրային մասում։ Բնակավայրից ոչ շատ հեռու գտնվում է Իրանի Իսլամական հանրապետությունը[4]։
Պատմություն խմբագրել
18-րդ դարի վերջին և 19-րդ դարի սկզբներին Ղարաբաղի, Նախիջևանի խաների և քրդական ցեղերի ճնշման տակ բնակատեղիները հայաթափվեցին, որն էլ պատճառ հանդիսացավ, որ բնակավայրի և վերջինիս պատմամշակութային արժեքների պատմությունը մոռացության հայտնվի։
19-րդ դարերի առաջին կեսին գյուղը հայտնի էր Մուղանլու անունով։ Հավանական տարբերակ է՝ գյուղը ունեցել է պատմական Մուխանք անունը։ Եկվորները գյուղն անվանեցին Մուղանլու։ Տասնամյակների ընթացքում գյուղում հաստատված թուրքերն ու քրդերը ամբողջովին կործանել են հայկական պատմամշակութային արժեքները, այսօր հուշակոթողների հետքն անգամ չկա[4]։
Ադրբեջանում խորհրդային կարգերի հաստատվելուց հետո Մոսկվայի կենտրոնական իշխանության որոշմամբ այս տարածքները բռնակցվեցին ԱԽՍՀ-ին։ Գյուղը 1923 թվականին գտնվում էր ԱԽՍՀ Կարմիր Քուրդիստանի օկրուգի, իսկ 1930 թվականին՝ Զանգելանի շրջանի կազմում[4]։
1993 թվականի հոկտեմբերին ԱՀ Պաշտպանության բանակի հարվածների տակ գյուղն ազատագրվեց։ 1999 թվականին ՀՀ Վայոց ձորի Եղեգնաձորի գյուղերից մի քանի ընտանիքներ տեղափոխվեցին այստեղ։ Գյուղը ստացավ Մխանց անունը։ Մխանցը ընդգրկված է Արծվաշենի կազմում[4]։
2020 թվականի Արցախյան երկրորդ պատերազմի հետևանքով բնակավայրը հայաթափվել և անցել է Ադրբեջանի հսկողության տակ[5]։
Բնակչություն խմբագրել
2015 թվականին Աղբրաձոր գյուղում բնակվում էր 94 մարդ, կար 26 տնտեսություն[6]։
Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[7].
| Տարի | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 69 | 81 | 73 |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)
- ↑ Հակոբ Ղահրամանյան, Տեղեկատու Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ.։
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 888
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Բալայան, Վահրամ (2020). ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՐՎԱԳԾԵՐ. Երևան: Զանգակ. էջեր 629–630.
- ↑ «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը». Ազատություն Ռադիոկայան. 2020 թ․ դեկտեմբերի 10.
- ↑ Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 337.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.