Միլլեր-Ուրեյ փորձ

Միլլեր-Ուրեյ փորձը^[1] (կամ Ուրեյ-Միլլեր փորձ^[2]), փորձ է, որ ձևացրել է ենթադրական պայմաններ, որոնք կայացված էին համարվել ժամանակին հին Երկրում և փորձարված քիմիական էվոլուցիայի պատահության համար։ Հատուկորեն, փորձը փորձարկել է սովետական գիտնական Ալեքսանդր Օպարինի և Ջ. Բ. Ս. Հալդանի վարկածը, որ պայմանները հին Աշխարհում հովանավորում էին քիմիական ռեակցիաներ, որոնք ամալգամել են օրգանական միացություններ անօրգանական նախակարապետներից։ Համարված որպես օրինակելի փորձը կեանքի ծագման վրա, վարվվել է 1952 թվականին^[3] և հրատարակված 1953 թվականին Ստանլի Միլլերի և Հարոլդ Ուրեյի կողմից Չիկագոյի համալսարանում^[4]^[5]^[6]։

2008 թվականին^[7], մի վերտարրալուծում Միլլերի արխիվային լուծույթների օրիկինալ փորձերից ցուցադրել է, որ 22 ամինո-բուտիրաթթու, և ոչ 5, ստեղծվել էր օգտագործված գործիքներից մեկի մեջ^[8]։

Փորձ և մեկնաբանում խմբագրել

Փորձը օգտագործել է ջուր (H₂O), ճահճագազ (CH₄), ամոնիակ (NH₃) և ջրածին (H₂)։ Քիմիական նյութերը փակված էին ամուլ ապակի փողերում և տափաշշերում միացված հանգույցով՝ մի տափաշշի կեսը լեցուն ջրով, իսկ մյուսը պարունակելով մի զույգ էլեկտրոդ։ Ջուրը տաքացվել է որպեսզի սկսի շոգիանալ, կայծեր վառվել են էլեկտրոդների միջև, որպեսզի ձևացվի կայծակ մթնոլորտին և ջրի շոգիի միջև։ Այնուհետև, մթնոլորտը պաղեցվել է նորից, որպեսզի ջուրը կարողանա թանձրանալ և դուրս ծորա ետ առաջին տափաշշի մեջ շարունակականորեն։

Մի շաբաթից վերջը շարունակական գործողության, Միլլերը և Ուրեյը նկատել են որ մինչև 10–15%-ը ածխածնին սիսդեմում հիմա օրգանական միացությունների կերպ արել էր։ Երկու տոկոսը ածխածնին ամինո-բուտիրաթթու ստեղծել էր, որոնք օգտագործվում են ստեղծելու համար պրոտեիններ, որոնք կենդանի բջիջներում, գլիքինը (glycine) ամենաառատը լինելով։ Շագարները, լիպիդները և այլ նյութեր կարևոր շինության միջուկային բուտիրաթթուներ են։

Աղբյուրներ խմբագրել

↑ Hill HG, Nuth JA (2003). «The catalytic potential of cosmic dust: implications for prebiotic chemistry in the solar nebula and other protoplanetary systems». Astrobiology. 3 (2): 291–304. doi:10.1089/153110703769016389. PMID 14577878.
↑ Balm SP, Hare JP, Kroto HW (1991). «The analysis of comet mass spectrometric data». Space Science Reviews. 56: 185–9. doi:10.1007/BF00178408.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
↑ «Stanley Miller's 70th Birthday» (PDF). Origins of Life and Evolution of the Biosphere. Netherlands: Kluwer Academic Publishers. 30: 107–12. 2000. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
↑ Miller, Stanley L. (1953 թ․ մայիս). «Production of Amino Acids Under Possible Primitive Earth Conditions» (PDF). Science. 117: 528. doi:10.1126/science.117.3046.528. PMID 13056598. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
↑ Miller, Stanley L.; Harold C. Urey (1959 թ․ հուլիս). «Organic Compound Synthesis on the Primitive Earth». Science. 130: 245. doi:10.1126/science.130.3370.245. PMID 13668555. Miller states that he made "A more complete analysis of the products" in the 1953 experiment, listing additional results.
↑ A. Lazcano, J. L. Bada (2004 թ․ հունիս). «The 1953 Stanley L. Miller Experiment: Fifty Years of Prebiotic Organic Chemistry». Origins of Life and Evolution of Biospheres. 33: 235–242. doi:10.1023/A:1024807125069. PMID 14515862.
↑ Johnson AP, Cleaves HJ, Dworkin JP, Glavin DP, Lazcano A, Bada JL (2008 թ․ հոկտեմբեր). «The Miller volcanic spark discharge experiment». Science. 322 (5900): 404. doi:10.1126/science.1161527. PMID 18927386.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
↑ Catherine Brahic. «Volcanic lightning may have sparked life on Earth — earth — 16 October 2008 — New Scientist Environment». NewScientist. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 17–ին-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

A Production of Amino Acids Under Possible Primitive Earth Conditions Արխիվացված 2008-02-28 Wayback Machine Ստանլի Միլլեր, Science, հատոր117, մայիսի 15, 1953
A simulation of the Miller–Urey Experiment along with a video Interview with Stanley Miller by Scott Ellis from CalSpace (UCSD)
Origin-Of-Life Chemistry Revisited: Reanalysis of famous spark-discharge experiments reveals a richer collection of amino acids were formed.

[1] Hill HG, Nuth JA (2003). «The catalytic potential of cosmic dust: implications for prebiotic chemistry in the solar nebula and other protoplanetary systems». Astrobiology. 3 (2): 291–304. doi:10.1089/153110703769016389. PMID 14577878.

[2] Balm SP, Hare JP, Kroto HW (1991). «The analysis of comet mass spectrometric data». Space Science Reviews. 56: 185–9. doi:10.1007/BF00178408.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

[3] «Stanley Miller's 70th Birthday» (PDF). Origins of Life and Evolution of the Biosphere. Netherlands: Kluwer Academic Publishers. 30: 107–12. 2000. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 1-ին.

[4] Miller, Stanley L. (1953 թ․ մայիս). «Production of Amino Acids Under Possible Primitive Earth Conditions» (PDF). Science. 117: 528. doi:10.1126/science.117.3046.528. PMID 13056598. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 1-ին.

[5] Miller, Stanley L.; Harold C. Urey (1959 թ․ հուլիս). «Organic Compound Synthesis on the Primitive Earth». Science. 130: 245. doi:10.1126/science.130.3370.245. PMID 13668555. Miller states that he made "A more complete analysis of the products" in the 1953 experiment, listing additional results.

[6] A. Lazcano, J. L. Bada (2004 թ․ հունիս). «The 1953 Stanley L. Miller Experiment: Fifty Years of Prebiotic Organic Chemistry». Origins of Life and Evolution of Biospheres. 33: 235–242. doi:10.1023/A:1024807125069. PMID 14515862.

[Johnson2008-7] Johnson AP, Cleaves HJ, Dworkin JP, Glavin DP, Lazcano A, Bada JL (2008 թ․ հոկտեմբեր). «The Miller volcanic spark discharge experiment». Science. 322 (5900): 404. doi:10.1126/science.1161527. PMID 18927386.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

[NewScientist-8] Catherine Brahic. «Volcanic lightning may have sparked life on Earth — earth — 16 October 2008 — New Scientist Environment». NewScientist. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 17–ին-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]