Մելոդրամա[1][2](հուն․՝ μελος - երգ[3] և հուն․՝ Δρα´μα - գործողություն[4]), գրական, գեղարվեստական գրականության, թատրոնի և կինեմատոգրաֆիայի ժանր[5], որի ստեղծագործությունները բացահայտում են հերոսների հոգևոր և զգացմունքային ներաշխարհը հատուկ վառ էմոցիոնալ հիմքի վրա՝ բարի և չար, սեր և ատելություն և այլն[6]։

Տերմինն առաջին անգամ ի հայտ է եկել 17-րդ դարում՝ Իտալիայում և նախապես օգտագործվել է որպես օպերայի տարատեսակներից մեկը[7]։ XVIII դարի կեսին ֆրանսիական փիլիսոփա, դրամատուրգ, կոմպոզիտոր և արվեստի թեորետիկ Ժան Ժակ Ռուսոն բացահայտեց տերմինի նոր նշանակությունը՝ երաժշտադրամատիկական ստեղծագործություն[1], որտեղ հերոսները չեն երգում, չեն ներբողում, բայց դրա հետ մեկտեղ երաժշտությունն ուղեկցվում է ստեղծագործության ողջ ընթացքում[8]։ Ռուսոն մշակել է թեորետիկ դրույթներ բեմական ստեղծագործությում բառի և երաժշտության համակցության համար[9]։ Ինչպես նաև Ռուսոն Օ. Կուանյեի հետ գրել է առաջին երաժշտական մելոդրաման՝ «Պիգմալեոնը» (1765 - 1770)[9], որը հիմնված է անտիկ առասպելական սյուժեի վրա[9]։ Դեմոկրատիկական տենդենցներով երաժշտական մելոդրաման սկսեց համատեղվել այն ժամանակ դեռ զարգացող կատակերգական օպերայի հետ, բայց էմոցիանալ կոնտեկստով մելոդրաման իրենից ներկայացնում էր հիմնովին ուրիշ լիրիկական տիպ[10]։ XIX դարում երաժշտական մելոդրաման որպես ինքնուրույն գործող ժանր վերացավ և նրան փոխարինելու եկավ երաժշտահամերգային արտասանողական ժանրը[11]։ Բայց «մելոդրաման»՝ որպես տերմին, պահպանվեց և ունեցավ լայն տարածում որպես դրամատիկական թատրոնի ժանրերից մեկը[12]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Brooks, Peter (1984 թ․ դեկտեմբերի 31). The Melodramatic Imagination. New York Chichester, West Sussex: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-88641-3.
  2. Apel, Willi, 1893-1988, (1969). Harvard Dictionary of Music (2nd edition, revised and enlarged ed.). Cambridge, Mass.,: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 0-674-37501-7. OCLC 21452.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  3. Ainger, Michael (2002 թ․ նոյեմբերի 22). Gilbert and Sullivan. Oxford University Press. էջեր 246–261. ISBN 978-0-19-514769-8.
  4. Mark, Howard; Workman, Jerry (2018). Chemometrics in Spectroscopy. Elsevier. էջեր 157–160. ISBN 978-0-12-805309-6.
  5. Introduction by Richard Marius (1991). Random House Webster's college dictionary. New York: McGraw-Hill. ISBN 0-679-40110-5. OCLC 22664453.
  6. New Oxford American dictionary. Stevenson, Angus., Lindberg, Christine A., 1954- (3rd ed. ed.). Oxford: Oxford University Press. 2010. ISBN 978-0-19-539288-3. OCLC 614990378. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)CS1 սպաս․ այլ (link)
  7. The American Heritage dictionary of the English language (4th ed. [updated] ed.). Boston: Houghton Mifflin. 2006. ISBN 0-395-82517-2. OCLC 72732691.
  8. Hagopian, K. J. (2003 թ․ սեպտեմբերի 1). «Melodrama and Modernity: Early Sensational Cinema and its Contexts. By Ben Singer. New York: Columbia University Press, 2001. 256 pp. $51.50 (hard), $23.50 (soft)». Journal of Communication. 53 (3): 562–564. doi:10.1093/joc/53.3.562. ISSN 0021-9916.
  9. 9,0 9,1 9,2 Hayward, Susan (2006 թ․ ապրիլի 18). «Cinema Studies: The Key Concepts». doi:10.4324/9780203020210. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  10. The Cambridge history of Victorian literature. Flint, Kate. Cambridge: Cambridge University Press. 2012. ISBN 978-0-521-84625-7. OCLC 731009747.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
  11. Rose, Jonathan, 1952-. The literary Churchill : author, reader, actor. New Haven. ISBN 978-0-300-20407-0. OCLC 861497403.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  12. The new Grove dictionary of music and musicians. Sadie, Stanley., Tyrrell, John, 1942-2018. (2nd ed ed.). New York: Grove. 2001. ISBN 1-56159-239-0. OCLC 44391762. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)CS1 սպաս․ այլ (link)