Վիքիպեդիա

Մարինո Տարտալյա

Մարինո Տարտալյա (խորվ.՝ Marino Tartaglia, օգոստոսի 3, 1894(1894-08-03)[1][2], Զագրեբ, Խորվաթիայի և Սլավոնիայի թագավորություն, Տրանսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա - ապրիլի 21, 1984(1984-04-21)[1][2], Զագրեբ, Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ), խորվաթ նկարիչ, մանկավարժ, նկարչության պրոֆեսոր։

Մարինո Տարտալյա
Ծնվել էօգոստոսի 3, 1894(1894-08-03)[1][2]
ԾննդավայրԶագրեբ, Խորվաթիայի և Սլավոնիայի թագավորություն, Տրանսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանվել էապրիլի 21, 1984(1984-04-21)[1][2] (89 տարեկան)
Մահվան վայրԶագրեբ, Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ
Մասնագիտություննկարիչ և նկարչության ուսուցիչ
ՈճՊոստիմպրեսիոնիզմ
Թեմաներյուղաներկ, գեղանկարչություն[3] և մանկավարժություն[3]
ԱնդամակցությունԽորվաթիայի գիտությունների և արվեստների ակադեմիա և Սերբական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա
 Marino Tartaglia Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է 1894 թվականին Զագրեբում։ Դպրոցական կրթությունը ստացել է Սպլիտում։ Նկարչությամբ լրջորեն սկսել է զբաղվել 1907 թվականից[4]։ 1908-1912 թվականներին սովորել է Զագրեբի ճարտարապետական դպրոցում (խորվ.՝ Građevna stručna škola), որտեղ նրան դասավանդած մանկավարժներից են եղել Իվան Տիշովը, Օտոն Իվեկովիչը, Ռոբերտ Ֆրանգեշ-Միհանովիչը և Բելա Չիկոշ-Սեսիան։ 1913 թվականին նկարիչն ընդունվել է Գեղարվեստի բարձրագույն ինստիտուտ (Instituto Superiore di Belle Arti): Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ ապրել է Իտալիայում՝ Ֆլորենցիայում և Հռոմում։ Որոշ ժամանակ որպես կամավոր ծառայել է Սալոնիկի ճակատում, այնուհետև վերադարձել Ֆլորենցիա, որտեղ ստեղծագործական կապեր է հաստատել ֆուտուրիստներ Կարլո Կարայի, Ջորջո դե Կիրիկոյի և այլոց հետ։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո նկարիչը վերադարձել է հայրենիք, 1918-1921 թվականներին ապրել Սպլիտում, այնուհետև՝ Վիեննայում, Բելգրադում, Փարիզում։ 1931 թվականին Տարտալյան վերադարձել է Զագրեբ և աշխատել Զագրեբի գեղարվեստի ակադեմիայում[5]։ Ակադեմիայում նա 1940 թվականին սկսել է դասախոսություններ կարդալ գեղանկարչության տեսության թեմայով, 1944 թվականին ստացել է հրավիրված պրոֆեսորի հաստիք, 1947 թվականին՝ ակադեմիայի իսկական պրոֆեսորի հաստիք։ 1948 թվականին Մարինո Տարտալյան ընտրվել է Խորվաթիայի գիտությունների և արվեստի ազգային ակադեմիայի անդամ։ 1946 թվականին արժանացել է խորվաթ բանաստեղծ Վլադիմիր Նազորի անվան մրցանակին՝ նկարչության բնագավառում։ 1975 թվականին Զագրեբի «Նկարիչների տաղավարում» կայացել է Տարտալյայի աշխատանքների հետահայաց ցուցադրություն, որը կրկնվել է 2004 թվականին Սպլիտում։

Ստեղծագործություն խմբագրել

Տարտալյայի վաղ շրջանի նկարների վրա զգացվում է ֆրանսիացի պոստիմպրեսիոնիստների, առաջին հերթին Պոլ Սեզանի ազդեցությունը։ Ավելի ուշ նա տարվել է ֆուտուրիզմով ու կուբիզմով։ 1917 թվականին նա ստեղծել է ինքնադիմանկարների շարք՝ էքսպրեսիոնիստական ոճով։ Սկսած 1960-ական թվականներից՝ նկարիչը բացառապես աշխատել է աբստրակտ ոճում։ Դրանք երբեմն այնքան պրիմիտիվ են, որ թվում է, թե քարանձավային հնագույն նկարչություն են ներկայացնում[6]։

Մարինո Տարտալյայի կտավները ներկայումս կարելի է տեսնել նախկին Հարավսլավիայի գրեթե բոլոր հանրապետություններում՝ Խորվաթիայում, Սերբիայում, Մակեդոնիայում, Սլովենիայում։ 2011 թվականին Տարտալյայի նկարներից մեկը «Ժամանակակից խորվաթ նկարիչներ» շարքի շրջանակներում պատկերվել է խորվաթական նամականիշին։

Պատկերասրահ խմբագրել

Մարինո Տարտիլյայի ստեղծագործությունները խորվաթական նամականիշներին

  •  
    Սանրում
  •  
    Սլովենացի աղջիկ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 RKDartists (նիդերլ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
  3. ↑ 3,0 3,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  4. ↑ «Marino Tartaglia, Marino Tartaglja 1894–1984, HR». Artfacts.net. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 23-ին.
  5. ↑ «Croatian Artists at Venice Biennales». Culturenet Croatia. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 23-ին.(չաշխատող հղում)
  6. ↑ «Marino Tartaglia biography» (Croatian). Galerija Divila. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 23-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Գրականություն խմբագրել

  • Igor Zidić: Marino Tartaglia (1894—1984), Moderna galerija, 2009., ISBN 978-953-559-483-3
  • Božo Bek, Mića Bašićević: Marino Tartaglia (katolog izložbe), Galerija suvremene umjetnosti Zagreb, 1967.
  • Željka Čorak, Tonko Maroević: Marino Tartaglia (katolog izložbe), Umjetnički paviljon, Zagreb, 1975.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարինո Տարտալյա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարինո_Տարտալյա&oldid=9744232» էջից