Մարդագայլ

Մարդագայլ, եվրոպական ֆոլկլորում, գիշերները ժամանակավորապես գայլի փոխարկվող մարդ (որոշ ժողովուրդների մոտ միայն կին)՝ օժտված գիշատիչ հատկություններով։ Մարդագայլի մասին հավատալիքները տարածված են աշխարհի բոլոր կողմերում։ Այն իր արտացոլումն է գտել բազմաթիվ սարսափ-վեպերում։

Սլավոնական ժողովուրդներն էակին պատկերացնում են որպես արեգակն ու լուսինը խժռող կենդանի։

Մարդագայլն այլ ժողովուրդներում խմբագրել

Մարդագայլի պես է գերմանական ՛՛Werwolf՛՛, անգլիական ՛՛Werewolf՛՛, իսպանական ՛՛Hombre Lobo՛՛, ֆրանսիական ՛՛Loupgarou՛՛, իտալական ՛՛Lupo Mannaro՛՛, պորտուգալական ՛՛Lobisomem՛՛, հին հռոմեական ՛՛Faunis Ficarius՛՛ և ռուսական ՛՛волколак՛՛.

Հավատը այսպիսի էակների նկատմամբ մեծ դեր են խաղում ժողովրդական ավանդազրույցների ստեղծման մեջ և տարածված է ամբողջ Երկրագնդով։ Կան երկրներ, որտեղ փոխակերպման ժամանակ մարդը վերածվում է այլ կենդանու․ Հարավային Հնդկաստանում՝ վագրի, Հարավային Ամերիկայում՝ հովազի, Աֆրիկայում ՝ առյուծ, լուսան և այլն։

Պատմական հիշատակումներ խմբագրել

Հերոդոտոսը մի հետաքրքրական մեջբերում է անում Նեվրերի ցեղի մասին, որը շատ գիտնականների է հուզել։

Այս մարդիկ, ամենայն հավանականությամբ, կախարդներ են։ Սքիֆֆները և նրանց մեջ ապրող Էլլինները ասում են, որ յուրաքանչյուր նեվր ամեն տարին մեկ՝ մի քանի օրով կերպարանափոխվում են գայլի, ապա կրկին դառնում մարդ։

Հնարավոր կերպարանքներ խմբագրել

Մարդը, ում վիճակված է դառնալ մարդագայլ, իր կյանքի ընթացքում չի կարող աչքի ընկնել լավ մարդկային որակներով․ չար ուժերը կառավարում են նրա բոլոր գործողությունները, սովորեցնում են կախարդել և շեղում են նրան ճշմարիտ ճանապարհից։ Նա հիմնականում խորամանկ է, հզոր, անդեմք և չափազանց երջանիկ իր բոլոր գործերում և նախաձեռնություններում․ սակայն մահանում է մեկ ակնթարթում։ Ժողովրդական երևակայությունը վառ գույներով է նկարագրում մարդագայլին․ գունատ, խորը կնճիռներով պատված դեմք, ուղղահայաց ցցված մազածածկույթ, կարմիր, արյունով լցված աչքեր, արյունոտված ձեռքեր՝ մինչև արմունկներ, ձութի պես սև, երկաթյա ատամներ։ Սակայն երբ նա կեսգիշերն լքում է իր գերեզմանը, վերածվում է կամ չղջիկի, կամ մարդու՝ պահպանելով միայն իր երկաթյա ատամները։ Գյուղերը իջնելով՝ նա հիմնականում մտնում է հավաբներ, և առաջին հավին հոշոտելուց հետո շտապում է հետ՝ իր գերեզմանը։ Նրա այցելություններից ազատվելու համար պետք է նրան սպանել իր իսկ գերեզմանում, ալոճենուց պատրաստված աշտեով։ Սակայն բարդ է գտնել այդ գերեզմանը։ Այն գյուղերում, որտեղ մարդագայլի պատճառով զոհերի քանակը շատացել է, գյուղացիները մի երիտասարդ ձիու հետ գնում են գերեզմանոց, և ստիպում ձիուն անցնել մի շիրիմից մյուսի վրա այնքան ժամանակ, մինչև մի գերեզմանի վրա ձին չխրտնի և ցույց տա վախի նշաններ։ Հենց դրանից հետո գյուղացիները արտաշիրիմում են անում, և եթե դին չի քայքայվել, սակայն թաղված է տասնամյակներ առաջ, կամ եթե դիի արտաքին տեսքը մարդագայլի է հիշեցնում, ապա պտտում են դին բերանքսիվայր, և ուսերի միջև՝ պարանոցի հատվածում խոցում ալոճենու աշտեով։ Ծիսակարգից հետո գյուղացիները շտապում են այրել մարդագայլի դին, և այն աշտեն, որով նա սպանվել է։

Տես Նաև խմբագրել

Դարձվոր (մարդագայլ)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարդագայլ» հոդվածին։